Презентация на тему Паскаль тілінде программалау

жазылған алгоритм
компьютерге қажетті командалардың жиынтығы
Команда – компьютер орындауға міндетті

әрекеттің өрнектелуі.
алғашқы мәліметтерді қайдан алу керек?
олармен қандай амалдар орындау керек?

{айнымалылар}

begin
… {негізгі программа}
end.
{ процедуралар мен функциялар }
фигуралық жақшаның

ішінде орналасқан түсініктемелер программамен өңделмейді

сан }
pi = 3.14; { нақты сан }

qq =

'Вася'; { символдар қатары }

L = True; { логикалық шама }

бүтін және бөлшек бөліктері нүктемен ажыратылады

орыс, қазақ әріптерін қолдануға болады!

екі мән қабылдай алады:
True (ақиқат, «иә»)
False (жалған, «жоқ»)

Айнымалының мәнін программаның жұмысы кезінде өзгертіп отыруға болады.
Айнымалылардың типі:
integer {

бүтін }
real { нақты }
char { бір символ }
string { символдық тіркес }
boolean { логикалық }

Айнымалыларды сипаттау (жад бөлу):

var a, b: integer;
Q: real;
s1, s2: string;

көбейту, бөлу, div, mod
солдан оңға қарай қосу және алу
z

:= (5*a*c+3*(c-d))/a*(b-c)/ b;

x:=(a*a+5*c*c-d*(a+b))/((c+d)*(d-2*a));

2 3 5 4 1 7 8 6 9

2 6 3 4 7 5 1 12 8 11 10 9

экранда шығару.
Шығарылуы:
program qq;
var a, b, c: integer;
begin
read

( a, b );
c := a + b;
writeln ( c );
end.

айнымалысының мәнін шығару}
writeln ( a ); {a айнымалысының мәнін

шығарып,келесі жолға көшу}

writeln ( ‘Салем!' ); { мәтінді шығару}

writeln ( ‘Жауап: ', c ); { мәтінді және c айнымалысының мәнін шығару}

writeln ( a, '+', b, '=', c );

i := 15;
writeln ( '>', i, '

writeln ( '>', i:5, '<' );
x := 12.345678;
writeln ( '>', x, '<' );
writeln ( '>', x:10, '<' );
writeln ( '>', x:7:2, '<' );
end.

>15<
> 15<

>1.234568E+001<
> 1.23E+001<
> 12.35<

барлық символдар саны

барлық символдар саны

бөлшек бөлігіндегі символдар саны

writeln(‘Екі бүтін сан енгізіңіз');
read ( a, b

);
c := a + b;
writeln ( a, '+', b, '=', c );
end.

Протокол:
Екі бүтін сан енгізіңіз
25 30
25+30=55

бұны компьютер шығарады

бұны программа жазушы өзі енгізеді

қайталанып орындалуы.
қадамдар саны белгілі цикл
қадамдар саны белгісіз цикл (шартты

цикл)
Есеп. 1-ден 8-ге дейінгі бүтін сандардың квадраттары мен кубтарын есептеп шығару (a-дан b-ға дейін).
Ерекшелігі: бірдей амалдар 8 рет орындалады.

i + 1;

i2 := i * i;
i3 := i2

* i;

цикл айнымалысының бастапқы мәнін көрсету

барлығы да атқарылды ма? соны тексеру

квадрат пен куб-ты есептейміз

нәтижесін шығару

келесі i-ге өту

i;
i3 := i2 * i;
i := 1,8
«цикл»блогі
цикл денесі

i:=1 to 8 do begin
i2 := i*i;

i3 := i2*i;
writeln(i:4, i2:4, i3:4);
end;
end.

цикл айнымалысы

бастапқы мән

ең соңғы мән

do begin
{цикл

денесі}
end;

Айнымалының 1-ге артуы:

for <айнымалы> := <алғашқы мән> downto
<ең соңғы мән> do begin
{цикл денесі}
end;

Айнымалының 1-ге кемуі:

етілмейді (неліктен?)
Алғашқы және соңғы мәндер өзгертілгенімен цикл ішіндегі қадамдар

саны өзгермейді:

n := 8;
for i:=1 to n do begin
writeln('Салем');
n := n + 1;
end;

мүдіріп қалу жоқ

3 do a := a+1;
a = 4
a := 1;
for

i:=3 to 1 do a := a+1;

a = 1

a := 1;
for i:=1 downto 3 do a := a+1;

a = 1

a := 1;
for i:=3 downto 1 do a := a+1;

a = 4

??? then begin

i2 := i*i;
i3 := i2*i;
writeln(i:4, i2:4, i3:4);
end;
end;

Қадамдарды қалай өзгертуге болады?

Есеп. Экранға 1-ден 9-ға дейінгі тақ сандардың квадраттары мен кубтарын есептеп шығару.
Ерекшелігі: цикл айнымалысы 2-ге артып отыру керек.
Мәселе: Паскальде қадамдар саны 1 немесе -1 болуы мүмкін.
Шығарылуы:

i mod 2 = 1

i2 := i*i;
i3 := i2*i;
writeln(i:4, i2:4, i3:4);

Тек қана тақ i-лермен орындалады

санды ғана шығару керек, k айнымалысы 1-ден 5-ке дейін

өзгереді. i-дің бастапқы мәні 1-ге тең, циклдың әр қадамы сайын i 2-ге артып отырады.
Шығарылуы:

???
for k:=1 to 5 do begin
i2 := i*i;
i3 := i2*i;
writeln(i:4, i2:4, i3:4);
???
end;

i := i + 2;

i := 1;

сандардың квадраттары мен кубтарын есептеп шығару.
Мысал:
Интервал шекараларын

енгіз:
4 6
4 16 64
5 25 125
6 36 216

"5": 1, 2, 4, 7, 11, 16, … тәртібімен орналасқан 10 санның квадраттары мен кубтарын есептеп шығару
Мысал:
1 1 1
2 4 8
4 16 64
...
46 2116 97336

алу керек. Қолараны әрі-бері неше рет қозғалтуымыз керек,. ?
Есеп:

(<2000000) бүтін сан енгізіп, ондағы цифрлардың санын анықтау.
Шығару амалы: Ең соңғы орналасқан цифрларды кезекпен алып тастай отырып, санаушыны арттырамыз.




Мәселе: неше қадам жасау керектігі белгісіз.
Шығарылуы: n = 0 болғанда тоқтау керек, яғни "n <> 0" болғанша орындай беру керек.

1;
n := n div 10;
цифрлардың санаушысын нөлге

теңестіру

енгізу n

“n <> 0“ болғанша орындай беру

read(n);
count := 0;
while n 0 do

begin
count := count + 1;
n := n div 10;
end;
writeln( ’cанында’,count, ’цифр табылды’);
end.

while n <> 0 do begin
count := count + 1;
n := n div 10;
end;

, n1: integer;

n1 := n;

n1,

"n <> 0“ болғанша орындай беру

end;
Ерекшеліктері:
күрделі шарттарды қолдануға болады:
егер цикл денесінде

бір ғана оператор болса, begin мен end сөздерін жазбай кетуге болады:

while (a {цикл денесі}
end;

while a < b do
a := a + 1;

циклге кіруде жалған болса, цикл бірде-бір рет орындалмайды

егер шарт

түбінде жалған болмайтын болса, программаның жұмысы дағдарысқа ұшырайды (тоқтаусыз орындала береді)

a := 4; b := 6;
while a > b do
a := a – b;

a := 4; b := 6;
while a < b do
d := a + b;

do begin
{цикл денесі}
end;
i := 1;
while i

do begin
{цикл денесі}
i := i + 1;
end;

for i:=a downto b do
begin
{цикл денесі}
end;

i := a;
while i >= b do begin
{цикл денесі}
i := i - 1;
end;

while-ды for-ға , циклдегі қадамдар саны алдын ала белгілі болған жағдайда ғана ауыстыруға болады.

for-ны while –ауыстыруға қашанда болады.

табу.
Мысал:
Бүтін сан енгіз:
1234
1234

санындағы цифрлардың қосындысы 10-ға тең.
"5": Бүтін сан енгізіп, оның жазылуында бірдей цифрларлардың бар-жоғын анықтау.
Мысал:
Бүтін сан енгіз: Бүтін сан енгіз:
1234 1224
Жоқ. Бар.

табатын программа жазайық.
Бұл мақсатқа жету үшін сөзде қанша әріп

бар, «а» әрбін қалай белгілейміз, соны анықтап алайық. Алдымен есепте кездестін шамаларды айқындайық. Есепті шешу үшін не белгілі деп ойлайсыңдар? «а» әрібі, сөйлем, сөйлемнің ұзындығы. Паскалда тамаша мүмкіндіктер бар. Әріпті жеке таңба деп қарасақ оның типін CHAR қызметші сөзімен көрсетуге болады. Мысалы: аа: char; Сөйлемнің өзін де типі STRING болатын айнымалымен белгілейміз. String – типімен көрсетілген сөйлемде (жолда) 1 - ден 256 - ға дейін таңба бола алады. Сөйлемдегі таңбалар солдан оңға қарай 0 - ден 255 - ке дейін нөмірленеді. Әр таңбаға бір нөмір сәйкес келеді. Мысалы: аа:=’Информатика’;, болса, aa[3]=ф, aa[7]=а, aa[11]=а болады. Енді сөздің ұзындығын ше? Яғни, тағы бір қызметші сөз қажеттігі көрініп тұр. Сөйлемде, кез - келген таңбалар тізбегінде қанша таңба бар екенін LENGTH(zz) қызметші сөзі көмегімен анықтауға болады. Мұндағы zz – таңбалар тізбегі немесе сөйлем. Сонымен мысалда келтірілген есепті шешу үшін қажет нәрсенің бәрі бізде бар.
Есептің математикалық моделіндегі бірінші сұраққа жауап беріп қойдық.
1. Не белгілі «а» әрібі, сөйлем zz - жолдық, сөйлемнің ұзындығы n – бүтін сан
2. Не табу керек? «а» әріптерінің саны s – бүтін сан.
3. Қалай есептейміз;
Сөйлемді енгіземіз zz;
– мәнін енгіземіз, қайталау параметрі i:=1; а - лар саны s:=0;
n:=сөйлем ұзындығы;
қайталау