Презентация на тему Тіршілік қауіпсіздігінің теориялық негіздері.

жағдайларды жасау жөнінде теориялық білім және практикалық дағдымен қаруландыру.

анықтау.
ТЖ түрлерімен танысу, сипаттама беру.
Қауіпті және зиянды факторларды қарастыру.
ТЖ

және курстың негізгі терминдерге сипаттама беру.

жалпы біліктілікті көтеру, адамның ойлау қабілетін өмірдің қауіпсіздігін қамтамасыз

етуге бағыттау.

тани білу, оның түрін, болып жатқан жерін, мүмкін зардаптың

зиянының шамасын, қатер болу мүмкіндігін және т.б.;
• болғалы тұрған қауіп-қатердің алдын алу;
• қауіп- қатер болғанда төтенше жағдай кезінде білікті іс-әрекет жасау.

зиянды факторларынан қорғау, денсаулықты сақтау және қауіпсіздік жолдарын теориялық

және практикалық жағынан қамтитын білім саласы.


Қауіп— адамдардың іс-әрекеті негізінде табиғаттан келетін, тіршілік ортаның қаупін бұзатын, нәтижесінде адамдардың денсаулығы мен зиян келтіретін процесс, құбылыс, объект, субъект.

Қауіпсіздік– жеке адамның, қоғамның, мемлекеттің өмірлік маңызды мүдделерінің ішкі және сыртқы қатерден қорғалуы.

Қауіпсіздік сыртқы және ішкі қатерден қорғайтын тірі организмнің қажетті шарасы.

Негізгі ұғымдар мен анықтамалар

орны

экологиялық, биологиялық;
әсер ету әдістері бойынша: физикалық, химиялық, механикалық, биологиялық, жүйкефизиологиялық; 
жинақталған

орны бойынша: литосфералық, атмосфералық;
зардап, зияны бойынша: әлеуметтік, экологиялық,техникалық т.б;
байқалу саласы бойынша: өндірістік ,тұрмыстық, спорттық, жол көліктік т.б
салдары бойынша: ауру табу, жарақат алу, әлсіреу,өрт т.б;
әрекет сипаты бойынша: сырбырлығы,белсенділігі т.б;
уақыты бойынша: соқпалы,кумулятивті т.б.

жердің үстіңгі қабатының теңселуі, оның ішіндегі энергия процестерінің қозуынан

пайда болады.

қоймаларына жақын жерлерге судың жайылуы, ол материалдық залал келтіреді,

тұрғындардың денсаулықтарына зиян келтіреді немесе адамдардың өліміне алып келеді.

– көбіне нөсерлі жаңбырлармен немесе қардың қатты еруімен кенеттен

келетін өте үлкен концентрациялы минералды заттардың, тастардың және тау жыныстары сынықтарының (50-60% ағын көлемі) ағыны.

және таралатын, бақыланбайтын өртену процесі (орманның, даланың, шым тезекті

батпақтың). Орман өрті – орман экожүйесінде өзінен-өзі немесе адаммен жандырылатын өртену. Төменгісінде орманның төсемі, шөп-бұта жамылғысы, жас бұталар жанады, жоғарғысында – ағшаштардың ұштары жанады; жерастысында – шым батпақ қабаты және ағаштардың тамырлары жанады. Дала өрті – далаларда өзінен-өзі немесе қолдан тұтату кезінде пайда болады.

жел. Шаңсыз, құмды және қарлы дауылдар болады. Теңіздегі дауылды

шторм деп атайды. Сұрапыл дауыл – бұл тропикалық циклон, оың ортасындағы қысым төтенше төмендейді, ал желі өте үлкен жылдамдыққа және қиратушы күшке жетеді. Сұрапыл дауыл үшін биік шұңқыр сипаттас (10-14 км-ге дейін), жандары тіп-тік және өте үлкен жылдамдықпен айналады.

немесе сырғып түсетін және 20-30 м/с жылдамдығымен жылжитын қардың

массасы.

жанартау атқылауы немесе теңіз түбіндегі көшкіндердің нәтижесінде пайда болатын

ұзын толқындар. Олардың көздері теңіз түбінде болады. 90% жағдайларда цунами су асты жер сілкіністерінен пайда болады.

қауіпсіздігі туралы ғылым
Негізгі ұғымдар мен анықтамалар
Өндірістік орта
Тұрмыстық орта
Авариялық

орта

әсер ету

басқару

Әсер ету

басқару

Физикалық
шу, инфрадыбыс,
электр, діріл ,
жарықтандыру,
микроклимат,
радиация,
зиянды заттар,
ультрадыбыстар және басқалар.
Химикалық
ренішті,
канцерогенді,
мутагендік Биологиялық
бактериялар, вирустар, саңырауқұлақтар.
Психо-физиологиялық
физикалық және жүйке –психикалық

әсер ету

басқару

жағдай.


Ол үшін үш негізгі міндетті атқару керек:

анықтамалар
адам қызметінің саласына байланысты;

қатерлі ресурстарға байланысты

адам қызметінің қатысына

байланысты;

ықтималдығына байланысты;

салдарына байланысты;

мақсатымен адамдардың техникалық құралдардың тікелей және жанама әсері арқылы

өзгертілген биосфера бөлігі.

Негізгі ұғымдар мен анықтамалар

тұрғын ортаның адамға әсер етуі, табиғи, табиғи антропогендік және

әлеуметтік-экономикалық факторлар кешені.

аумақ.Таралу ауқымы мен материалдық шығынының көлеміне қарай табиғи және

техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар нысандық, жергілікті, аймақтық, барынша ауқымды болып бөлінеді. Табиғи және техногеңдік сипаттағы төтенше жағдайлар нысандық болады, егер авария, зілзала немесе апат салдарынан төтенше жағдай аймағы өндірістік немесе әлеуметтік нысан аумағынан шықпаса, сонымен қатар келесі зардаптар пайда болып немесе пайда болуы мүмкін:  қаза тапқандар саны 5 тен 10 адамға дейін;  тіршілікті қамтамасыз ету жүйесінің бұзылуы 50 ден 100 адамға дейін; 

өңдірістік немесе әлеуметтік нысан аумағынан шықса және облыстың екі ауданына тараса, сонымен

қатар келесі зардаптар пайда болып немесе пайда болуы мүмкін:  қаза тапқандар саны 10 нан 50 адамға дейін;  тіршілікті қамтамасыз ету жүйесінің бұзылуы 100 ден 500 адамға дейін; 

төтенше жағдай аймағы өндірістік немесе әлеуметтік нысан аумағынан шықса

және облыстың кем дегеңде үш ауданына тараса немесе ҚР екі облысының аймағында пайда болса, сонымен қатар келесі зардаптар пайда болып немесе пайда болуы мүмкін:  қаза тапқандар саны 50 ден 200 адамға дейін;  тіршілікті қамтамасыз ету жүйесінің бұзылуы 500 ден 1500 адамға дейін;

авария, зілзала немесе апат салдарынан төтенше жағдай ҚР үш

және одан да көп облыстарының аймақтарына тараса немесе көрші мемлекеттің шекарасына өтетін болса, сонымен қатар келесі зардаптар пайда болып немесе пайда болуы мүмкін:  қаза тапқандар саны 200 адамнан асса;  тіршілікті қамтамасыз ету жүйесінің бұзылуы 1500 адамға дейін; 

жабдықтардың және құрылыстардың зақымдануы. Сонымен қатар авария-нысанда, белгілі бір аумақта немесе

аймақта адамдардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін және ғимараттардың, құрылыстардың, құрылғылар мен транспорттық құралдардың қирауын, өндірістік және транспорттық үрдістің бұзылуын, сондай-ақ қоршаған табиғи ортаға шығын келтіруді тудыратын қауіпті техногенді оқиға.  Апат - өзімен бірге аймақтық немесе ғаламдық ауқымдағы төтенше жағдайды, адам құрбандығын алып келетін ірі авария, қиратушы құбылыс.  Техногенді қауіп – нысандарды қалыпты пайдалану процессіндегі адам мен қоршаған ортаға тікелей немесе жанама зияндығы түрінде, болмаса пайда болуы кезіндегі адамға және қоршаған ортаға техногенді сиаттағы төтенше жағдай көзінің зақымдаушы әрекеті ретінде жүзеге асатын техникалық жүйесінің, өндірістік немесе транспорттық нысандарының өзіне тән ішкі жағдайы. 

қауіпті радиоактивті, өрт, жарылыс қауіпті материалдарды, химиялық және биологиялық

заттарды пайдаланатын, өндіретін, өндейтін, сақтайтын немесе тасымалдайтын нысан.  Ықтимал қауіпті зат - өзінің физикалық, химиялық, биологиялық немесе токсикологиялық қасиетінің салдарынан адамдардың өмірі мен денсаулығына, ауылшарушылық малдары мен өсімдіктеріне қауіп төндіретін заттар. 

немесе белгілі бір уақыт аралығында оған әсер еткендегі адамның

денсаулығына әсер етпейтін және жағымсыз салдары болмайтын аудан бірлігімен немесе салмақпен өлшенетін топырақтағы, ауалы немесе сулы ортадағы, азық – түліктегі, шикізаттардағы қауіпті заттардың максималды саны.  Зақымдану аймагы – белгілі уақыт ішінде адамдарға, ауылшаруашылық малдарына және өсімдіктерге қауіп келтіретін мөлшерде аумағында химиялық заттар таратылған немесе қауіпті химиялық және биологиялық заттар енгізілген территория немесе аймақ. 

шекарасынан радиоактивті заттар және ионизациялаушы сәулелердің шығуы мен төгілуіне

алып келетін, мөлшері пайдалану қауіпсіздігінің белгіленген шегінен асатын, радиациялы – қауіпті нысандағы авария.  Радиоактивті ластану – жер үстінің, атмосфераның, судың болмаса азық –түліктің, тағамдық шикізаттың және әртүрлі заттардың радиациялық қауіпсіздік және радиоактивті заттармен жұмыс істеу ережелеріндегі бекітілген шама денгейінен асатын мөлшердегі радиоактивті заттармен ластануы. 

биологиялық әсерлерімен немесе байқалуларымен сипатталатын, табиғи төтенше жағдайлар ошақтарынан

пайда болған сәйкес шамалармен көрінетін немесе анықталатын қауіпті табиғи құбылыстар немесе үрдістер құрамасы. Дүлей зілзала - бірден елеулі адамның тіршілігін бұзып, үлкен материалдық құндылықтарды жояды, сонымен қатар адамдардың қаза табуына, жануарлардың өлуіне әкелетін кенеттен пайда болатын табиғи құбылыс.  Табиғи сипаттағы төтенше жағдайлардың аймағы – төтенше жағдай ошағының пайда болу нәтижесінде немесе басқа аудандардан табиғи сипаттағы төтенше жағдайлар пайда болған, оның зардаптары таралғаны болып табылады