Слайд 2
ҚАННЫҢ ҚҰРАМЫ
Қанның құрамы плазмалардан, қызыл және ақ жасушалардан
тұрады. Плазма -бозғылт сары түсті сұйықтық. Онда қызыл, ақ
қан жасушалары жүзіп жүреді.
Слайд 3
ЭРИТРОЦИТТЕР
Эритроцит - қызыл қан түйіршіктері
Қызыл жасушалар қанға қызыл
түс беріп қана қой-майды, ол оттегіні бүкіл денеге таратады.
Слайд 4
ЛЕЙКОЦИТТЕР
Лейкоцит - ақ қан түйіршіктері
Ақ жасушалар организмге түскен
вирустар мен бактерияларды тауып, оларды жояды. Қанда жараның жазылуына
көмектесетін өте маңызды қан пластинкалары да бар.
Слайд 5
ТРОМБОЦИТТЕР
Тромбоцит дене жарақаттанғанда маңызды фермент ромбопластин бөледі. Сондай-ақ
қан тамырларының жарақаттанған жерін тарылтып, қанның ағуын тоқтататын серотонин
деген зат бөліп шығарады.
Слайд 6
ҚАН ҚАЛАЙ ҰЙИДЫ?
Сен денеңді жаралап алсаң, қанның құрамындағы
элементтер ауаның әсерінен талшықтардың ұйындысын құрайды.Қызыл жасушалар жараға ауға
түскен балықтай түседі де, көп ұзамай жарада қабыршақ пайда болады.
Слайд 8
БІЗДІҢ ҚАНЫМЫЗ НЕГЕ ҚЫЗЫЛ?
Бір қызығы, барлық тірі жандардың
қаны бірдей қызыл емес. Теңіз құрттарының қаны жасыл, шаян,
сегізаяқ, сарышаяндарда көгілдір болады. Неге екенін білесің бе? Біздің қанымызға гемоглобиннің құрамына кіретін темір қызыл түс береді. Шаян, сегізаяқ, сарышаянның мұндай нәруызының құрамына жез, ал теңіз құрттарының нәруызына - хлор кіреді.
I
Слайд 9
ЖҮРЕК
Жүрек - бұлшық етті мүше. Жүрек жиырылу арқылы
қанды тоқтаусыз бүкіл денемізге айдап тұрады. Қолыңды кеудеңнің сол
жақ тұсына қойсаң, оның қалай соғып тұрғанын сезінесің. Жүрек балада апельсиннің көлеміндей, ал ересек адамда одан үлкенірек болады. Қанды организмнің барлық жасушаларына жеткізу үшін жүрек өте мықты болу керек.
Слайд 10
ЖҮРЕК ҚАЛАЙ ЖҰМЫС ІСТЕЙДІ?
Қан көктамырлар арқылы оң жақ
жүрекшеге түседі. Ол жерден қан оттегіне қанығу үшін өкпеге
жіберіледі. Өкпеден сол жақ жүрекшеге келіп түседі. Бұдан кейін жүрек қанды салатамыр арқылы бүкіл ағзаға «саяхатқа» жібереді. Содан соң көктамырлар арқылы кері оралады да, бәрі басынан қайта басталады.
Слайд 11
ПУЛЬС ДЕГЕН НЕ?
Жүрек қанға толғанда, ол жиырылады жәнө
қанды тамырлар арқылы итереді. Бұл серпін салатамырлардың қабырғаларынан білінеді
- ол жүректің жиырылу жиілігі (пульс). Пульс қолдың білезігінде немесе самайда жақсы байқалады. Үлкендерде пульс минутына 60-70 рет, балаларда 80-90 рет соғады. Дене жүктемесі артқанда, ол бастапқы қалпына келерден бұрын бір минутта 130 және одан да көп мәрте соғады.
Слайд 12
ЖҰДЫРЫҚТАЙ ЖҮРЕКТІҢ КҮШІ
Жүрек адамның бүкіл өмірінде 2,5 миллиардқа
жуық мәрте жиырылады. Бұл жағдайда жүректің қандай үлкен жұмыс
атқарғанын Сіз елестете алуыңыз үшін әлемдегі ең биік таулардың біріне пойызды көтерумен салыстырғанның өзі жеткілікті болар еді.
Слайд 14
Мына геометриялық фигуралар нені білдіреді?
Слайд 15
Қан кұю қалай жүзеге асады? Агглютинация деген не?
Донор, реципиент деген кім?
Слайд 16
АДАМ ҚАНЫ ЖӘНЕ МІНЕЗІ
Адам қанының қай
топқа жататынына байланысты мінезін анықтауға
болады екен.
Бірінші топ қаны – бұл топқа жататын адамдар ымырашылдыққа қарсы, жігерлі, табанды, әзіл-сықаққа бейім, өмірдегі құбылыстарға көзін ашып қарайтын, айқындықты ұнататын болып келеді.
Слайд 17
ҚАНЫ ЕКІНШІ ТОПҚА ЖАТАТЫН АДАМДАР
Екінші топ – сезімтал,
сәл нәрседен көңілі қалатын, сырттай қарағанда ұстамды әрі
байсалды болып көрінгенімен, жүйкесі жұқалау. Өзіне-өзі талап қойғыш, өз іс-әрекеттерін мұқият бақылап отырады.
Слайд 18
ҚАНЫ ҮШІНШІ ТОПҚА ЖАТАТЫН АДАМДАР
Үшінші топ – секемшіл,
өзін қоршаған ортаға сезікпен қарайды, сары-уайымға жиі салынады.
Бірақ сабасына тез түсіп, болған жәйтті тез есінен шығарады.
Слайд 19
ҚАНЫ ТӨРТІНШІ ТОПҚА ЖАТАТЫН АДАМДАР
Төртінші топ – көздеген
мақсатына жетуге жан-тәнін аямайды, басқа адамдарды өз мақсатына пайдалануға
шебер, махаббат мәселесінде шыдамсыз әрі табансыз.