Сабақтың мақсаты:Нағыз құрлықта тіршілік етуге бейімделген омыртқалы жануардың қағанақтылар (амниоттар) тобына жататын жорғалаушылардың құрылысының, тіршілік әрекетінің ерекшеліктерімен, сан алуан түрлерімен таныстыру; бұл класқа жататын жануарларды суретіне қарап тани білуге үйрету, құрлықта тіршілік етуге бейімділік қасиеттерін нақты
Слайд 2
Сабақтың мақсаты: Нағыз құрлықта тіршілік етуге бейімделген омыртқалы жануардың
қағанақтылар (амниоттар) тобына жататын жорғалаушылардың құрылысының, тіршілік әрекетінің ерекшеліктерімен,
сан алуан түрлерімен таныстыру; бұл класқа жататын жануарларды суретіне қарап тани білуге үйрету, құрлықта тіршілік етуге бейімділік қасиеттерін нақты түсіндіру. Жануарлар дүниесінің тарихи дамуы туралы дүние – танымдық көзқарастарды қалыптастыру.
Слайд 3
Білімдерін тексеру:
Құрлықта қосмекенділер қандай мүшесі арқылы қозғалады? Қосмекенділердің
дернәсілдері қандай мүшесі арқылы тыныс алады? Олардың ересектері құрлықта
қандай мүшелері арқылы тыныс алады? Қосмекенділердің құрлықта тіршілік етуіне байланысты қанайналым жүйесінде қайдай ерекшеліктері бар? Қосмекенділердің сезім мүшелері қалай дамыған? Қазақстанның Қызыл кітабына қосмекенділердің қандай түрлері тіркелген?
Слайд 4
Жаңа сабақ
Жоспар Жорғалаушылардың құрылысында, тіршілік әрекетінде өздеріне тән белгілері
қандай? Жорғалаушылар қаңқасының күрделенуі, қаңқа бөлімдері, әрбір бөлімнің өзіне тән
ерекшелігі. Жорғалаушылардың нағыз құрлықта тіршілік етуіне байланысты тынысалу жүесінің құрылысы қандай? Жорғалаушылар мен қосмекенділердің қанайналым жүйесінің ұқсастықтары мен айырмашылықтары қандай? Жорғалаушылардың жүйке жүйесі мен сезім мүшелерінің бақамен салыстыру. Жорғалаушылардың көбеюі мен даму ерекшеліктері қандай? Жорғалаушылардың жіктелуі.
Слайд 5
Жорғалаушыларға Кесірткелер Жыландар Тасбақалар Құбылғылар Крокодилдер т.б. жатады.
Слайд 6
Жорғалаушылардың сан алуандылығы Крокодил (тәмсақ)
Слайд 10
Жорғалаушылар класы (Рептилии) ҚАБЫРШАҚТЫ- ЛАР отряды КРОКОДИЛДЕР отряды ТАСБАҚАЛАР отряды Өкілдері КЕСІРТКЕЛЕР Өкілдері ЖЫЛАНДАР Өкілдері
Хамелеондар
Слайд 11
Тұрқы 15-20см Денесі бас, мойын, тұлға, құйрық және бес
саусақты аяқтардан тұрады Бас пен денесін мойын жалғастырып тұрады, сол
арқылы басын жан-жаққа басын бұрып қарайды Түсі сұр немесе жасыл Саусағында тырнақтары бар
Кесірткенің ішкі құрылысы
Сұр кесіртке
Слайд 12
Күн көзі жақсы қыздыратын ашық далалы, орманды, таулы
жерлерде жиі кездесетін ширақ хайуанат Теңізден тауға дейінгі 1500м биіктікке
дейін кездеседі Күннің ыстығынан, түнде және жауынан қорғану кезінде басқа жануарлардың інін пайдалану мен бірге өзі де ін қазып, соған жасырынады
Тіршілік ортасы
Слайд 13
Қаңқасының ерекшелігі Омыртқа жотасы 5 бөліктен құралған, олар мойын,
арқа, бел, сегізкөз, құйрық омыртқалары Алғашқы екі мойын омыртқа басқаларынан
ерекше, оларды атлант және эпистрофия деп атайды, олар кесірткенің басын жақсы қимылдатуға мүмкіндік береді Арқа және бел омыртқаларына қабырғалар жалғасады. Арқа омыртқаның алдыңғы жағында бес жұп қабырға жақсы жетіліп, екінші ұштары шеміршек арқылы төссүйекке жалғасады да кесірткеде кеуде қуысы пайда болады. Сегізкөзді құрайтын екі омыртқаға жамбастың сербек сүйектері жалғасады. Кесіртке денесіндегі басқа сүйектер бақаның қаңқасына ұқсас