Презентация на тему Полисахаридтер метаболизмі

моносахарид қалдықтары бар көмірсу. Полисахаридтердің молекулалық массасы бірнеше мыңнан

(ламинарин, инулин) бірнеше млн-ға дейін (гиалурон қышқылы, гликоген) жетеді. Полисахаридтерге моносахаридтердің бір ғана түрінен немесе әр түрінен құралатын целлюлоза, крахмал, хитин, пектиндік заттар, гликопротеиндер, гепарин, т.б. жатады. Полисахаридтер сілтіге төзімді, қышқылда диполимерленеді, суда жақсы ериді. П-дің биологиялық маңызы әр алуан.

Полисахаридтердің жалпы формуласы (С6Н10О5)n, көптеген моносахарид молекуласының қалдықтарынан тұрады.

Макромолекуладағы моносахаридтер қалдықтары полисахаридтерде де оттек "көпіршесі" арқылы жалғасқан: ...R — О — R — О — R... Өсімдіктер мен жануарлар ағзасында ферменттердің әсерінен фотосинтез нәтижесінде түзілген моносахарид молекулалары поликонденсацияланып, полисахаридтер түзіледі: 6СО2 + 6Н2О → С6Н12О6 + 6О2 nС6Н12О6 → (С6Н10О5)n + nH2O Полисахаридтердің маңызды өкілі — крахмал мен целлюлоза.

органикалық қосындыларды клетка пайдаланады. Клетканың жасыл емес бөліктері қараңғыда

көмірсулармен гетеротрофтық қоректенеді.

Тыныс алу – клеткалық деңгейінде қоректенудің ең маңызды сатысы.

Клеткалық тыныс алу – оттегінің қатысуымен органикалық заттардың ыдырауы, бұл процесс химиялық активтік метаболиттердің түзілеуімен және энергия бөлініумен сипаттанады.

С6Н1206 + 602 ---> 6С02 + 6Н2О + энергия (2875 кДж/моль)

Кребс циклі (гликолиздік);

2) пентозофосфаттық (апотопомикалық).

Рөлдері өзгеруі мүмкін

өсімдік түрлеріне, жасына, өсіп дамуына байланысты.

Тыныс алу процесі екі сатыдан тұрады.
1-ші - Анаэробты (гликолиз), цитоплазмада, хлоропласттарда жүреді.
2-ші - Аэробты –Кребс циклі – митохондрияның ішкі мембранасында жүреді.

өнімі - сахароза – қанттың негізігі тасмалдану түрі болып

саналады, немесе қор көмірсулар

ТА-дың субстраты болу үшін сахароза мен крахмал гидролизденіп глюкоза түзу керек.

– глюкозаның анаэробтық ыдырауы, ол энергия бөліну процеспен сипаттанады,

соңғы өнімі – пирожүзім қышқылы /ПЖҚ/.

Гликолиз – аэробтық тыныс алудың жалпы бірінші сатысы.

Гликолиздің реакциялары цитоплазманың ерігіш бөлігінде (цитозольде) және хлоропласттарда жүреді.
Гликолиз барысында гексоза 2 мол. пирожүзім қышқылына айналады:
С6Н1206 → 2С3Н402 + 2Н2О.

2 фосфотриозаға ыдырауы.

гексокиназа, Mg2+
Глюкоза + АТФ → Глюкозо-6-фосфат + АДФ.

фосфоглюкоизомераза
Глюкозо-6-фосфат фр-6-ф

АТФ
Фр.-6-Ф → Фр.-1,6-диФ → 3-ФГА ↔ 3-ФДА

3-фосфоглицерин қышқылымен аяқталады.

Альдегидтің қышқылға дейін тотығуы

энергия бөлінуімен байланысты.

Әр бір фосфотриозаға бір молекула АТР синтезделеді.

СН2ОР СН2ОР
| ФГА |
СНОН дегидрогеназасы СНОН
| О | ОН
С С
Н Н S-фермент
ФГА

1,3-дифосфоглицератқа дейін тотығады

фосфат тобын тасмалдайды (реакция 7) —АТФ түзіледі:

және АТФ түзіледі (10):

АТФ

2 АТФ гексозаның фосфорлануына жұмсалады

Таза шығымы 2

АТФ

1 NADH тотыққанда митохондриядағы электронтасмалдау тізбекте 02 бар жағдайда
молекула АТР түзіледі.

1 NADH 3АТФ

3АТФ х 2 триоза = 6 АТФ

1 молекула АТФ гидролизденгенде - 41,868 кДж/моль

(10 ккал) энергия бөлінеді

8 молекула АТР - 335 кДж/моль, 80 ккал.

1 сатысы. 1 гл-за → 4 АТФ -2 АТФ = 2АТФ
2 сатысы. 2 триоза → 2 НАДН (1 НАДН → 3АТФ) = 6 АТФ

2АТФ+6АТФ=8 АТФ= 80 ккал

байланыстырады;

2) Глюкозаның 1 молекуласы тотыққанда клеткаға 2 молекула

АТФ және 2 молекула НАДН жеткізеді;

3) Клеткаға керекті интермедиаттарды синтездейді (фосфоенолпируват - лигниннің фенолдық қосындыларын синтезделуіне керек);

4) Хлоропластарда гликолиздің реакциялары АТФтің синтезіне NADPH-тан тәуелсіз тікелей жолын береді;
гликолиз арқылы хлоропластарда қор ретінде жиналған крахмал триозаларға айналады, олар хлоропластардан клеткаға таралады.

бар жағдайда пируват С02-ге дейін Кребс циклінде толық тотығады.

Осы процестің барлық реакциялары митохондрияның матриксінде және ішкі мембраналарында жүреді.

Г.А.Кребс – ағылшын биохимигі 1937 ж. - ди- және трикарбондық қышқылдардың лимон қышқыл циклінде сутектің алынуы арқылы С02-ге дейін тотығатын схеманы ұсынды.

туындысы - ацетил-СоА тотығады.

тотығып декарбоксилдену
ПЖҚ ацетил-СоА
(активтік ацетил)

Бұл кешеннің құрамына 3 фермент және 5 кофермент кіреді.
Коферменттер:
-

тиаминпирофосфат (ТПФ) –витамин В1-дің фосфорланған туындысы;
-липой қышқылы;
-коэнзим А1,
- FAD және NAD+ .

фосфорланған
туындысы
Липой
қышқылы
Коэнзим А1
FAD
NAD

цитратсинтетаза
1. Ацетил-СоА Лимон
қышқылы

Қымыздық қышқылының енолдық формасы


Аконитатгидратаза
2. Лимон қышқылы Цис-аконит
қышқылы
Н2О

3. Аконитат қышқылы Изолимон
қышқылы

Н2О

НАДН-

изоцитратдегидрогеназа
4. Изолимон Қымыздық янтар
қышқылы қышқылы / тұрақсыз/


5. Қымыздық янтар α-кетоглутар
қышқылы СО2 қышқылы


тотығып декарбоксилдену
СО2
6. α-кетоглутарат Сукцинил- СоА

НАД+ НАДН
.
α-кетоглутарат тың дегидрогеназалық мультиэнзимді ферменттік кешен жоғарыда қарастырылған пируват-дегидрогеназалық кешенмен сәйкес келеді

болып табылады.

Ацетил- СоА тиоэфирлі байланыстың энергиясын лимон қышқылының

түзілуіне жұмсаса, ал сукцинил- СоА АТФ-тың фосфатты байланысына трансформациялануы мүмкін.

7. Сукцинил- СоА янтар қышқылы
АДФ АТФ (сукцинат)

сукцинатдегидрогеназа /FAD/
8. Янтар қышқылы Фумар қышқылы


9. Фумар қышқылы Малат

Н2О

малатдегидрогеназа/ NAD/
10. Малат Қымыздық
қышқылы


Кребс циклі Қымыздық
қышқылдың
енолды формасы

қышылыы

Ол тек көмірсулардың емес, және белоктардың, майлардың соңғы тотығу

сатысы болып саналады.

Пируват тотыққанда 5 дегидрирлену процесс жүреді

3NADH, NADPH, FADH2

НАДН, НАДФН 3 АТФ

FADH2 2 АТФ

3x3=9 A
NADPH 3

АТФ
FADH2 2 АТФ

Пируват толық тотыққанда 14 молекула АТФ түзіледі.

түзіледі.

14 АТФ + 1 АТФ

15 АТФ х 2 триоза

30 АТФ


Гликолиз + Кребс циклі 38 АТФ

Кетоқышқылдардан Аминоқышқылдар
.
Кребс циклі

клетканың метаболизмінде орталық орын алады.

бар көмірсу. Полисахаридтердің молекулалық массасы бірнеше мыңнан (ламинарин, инулин)

бірнеше млн-ға дейін (гиалурон қышқылы, гликоген) жетеді. Полисахаридтерге моносахаридтердің бір ғана түрінен немесе әр түрінен құралатын целлюлоза, крахмал, хитин, пектиндік заттар, гликопротеиндер, гепарин, т.б. жатады. Полисахаридтер сілтіге төзімді, қышқылда диполимерленеді, суда жақсы ериді. П-дің биологиялық маңызы әр алуан.

— адам мен жануарлар организмдеріндегі арнайы ферменттердің әсерінен оттегсіз

ортада көмірсулардың (негізінен глюкозаның) ыдырау процесі. Жануарлар организміндегі гликолиздің соңғы өнімі — сүт қышқылы. Гликолиз нәтижесінде бөлінген қуат (энергия) организмнің тіршілігі үшін пайдаланылады. Гликолиз организмдегі тыныс алу және ашу процестерімен тікелей байланысты.

циклі, лимон қышқылының циклі) - бұл бос көміртекті ацетилдік

фрагменттің толық тотығуына әкелетін реакциялар жүйесі. Циклдің Ханс Кребс көптеген реакцияларын ашып зерттегендіктен оның атын берген және 1953 жылы Новель сыйлығы берілді. Цитрат циклі белоктар, көмірсулар, майлар тотығуының жалпы және соңҒы жолы болып табылады. Цитрат циклінің барлық реакциялары митохондрияда шоғырланған. Толық цикл жолында келесі процесстер өтеді: · ацетилдік қалдықтың толығымен СО2-нің екі молекуласына дейін тотығуы;· тотықсызданған НАД+ -тің 3 және ФАД+ -тің 1 молекуласы түзіледі; · субстраттық фосфорлануда ГТФ-тің 1 молекуласы түзіледі.