Презентация на тему Набережные Челны

казылмалар күрсәткәнчә, бу төбәктәге беренче авылларга бронза чорында, безнең

эрага кадәр III меңьеллык урталарында бура кабиләләре нигез салган.

Беренче язма истәлекләр шактый соңгы чорга туры килә. Бәхши Иманның 1680 елгы «Җәгъфәр тарихы» исемле болгар елъязмалары җыентыгында Яр Чаллы шәһәренә Кол Галинең («Кыйссаи Йосыф» поэмасы авторы) әтисе мулла Мирхаҗи Нәккар инициативасы буенча 1172 елда нигез салынуы (1 том, 317 бит) һәм аның XIV-XV гасырларда Болгар ханлыгындагы эре болгар шәһәренә һәм Яр үзәгенә әверелүе турында әйтелә.

1626 елда нигез салынган авыл башта Чаллыбаш (Чалнинский починок), соңрак Яр буе (Береговые, Бережные) һәм ниһаять, Яр Чаллы исемен йөртә башлый.

1626 нчы елда Яр Чаллы авылы төзелгән.

үзәк: сәнәгатьле, мәдәниятле, фәнни, икътисади.
Аралык:

Халык саны ~ 600 тыс. чел.

Шәһәр мәйданы 171,03 кв.км.

Уртача температура:
Җәен от + 17 до +25 0C
Кышын от - 15 до -25 0C

Яр Чаллы

Россия

«Нижнекамскшина»
«Алабуга» махсус икътисади зонасы
Яр Чаллы шәһәре

Чулман буе регионына керми

(23,2%)

Чулман буе регионы (76,8%)

Яр Чаллы

Куйбышев тимер юлы вәкиллегенең Татарстан Республикасындагы ОАО «РЖД» филиалы.
Автомобиль

юллары: М7 Федераль трассасы уза.
Чулман елгасы пароходчылыгы: Чулман елгасы буенда эре елга порты урнашкан.
Бегишево халыкара аэропорты.
Шәһәр автотранспорты– автобуслар һәм трамвайлар.

«Федерал Могул Набережные Челны»
Federal-Mogul Corporation
детальләр чыгару.
ООО

«ЦФ КАМА»
«ZF-Кама»
Передача коробкаларын җитештерү.

ЗАО «КАММИНЗ КАМА»
Cummins КАМА
двигательләр җитештерү.

ООО «КНОРР-БРЕМЗЕ КАМА»
Knorr - Bremze KAMA
Тормоз механизмнарын чыгару.

«ФУЗО КАМАЗ Тракс Рус»
«Fuso Kamaz Trucks Rus»
«FUSO CANTER» автомобильләрен

җыю.

ООО «Мерседес-Бенц Тракс Восток»
«Mercedes-Benz Trucks Vostok»
«МВ Actros» автомобильләрен җыю.

дәүләт драма театры
1990 елның 21 декабрендә, «Энергетик» мәдәният сараенда

Чаллы тарихында беренче мәртәбә шәһәрдә оешкан һөнәри труппа Рабит Батулла әсәре буенча Фаил Ибраһимов куйган «Күбәләк булып җаның кайтыр» спектаклен уйный. Бу көн Чаллы татар дәүләт драма театрының туган көне дип исәпләнә.

Бүген труппаның нигезен үз эшләренең осталары, һөнәрмәнд танылган артистлар тәшкил итә. Алар арасында өч Татарстанның халык артисты, алты Татарстанның атказанган артисты, бер Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе, ике Татарстанның атказанган мәдәният хезмәткәре бар. Аларга белән иңгә-иң куеп, бар булганнарын иҗатка биреп яшьләр дә эшли. Труппада М.Җәлил исемендәге премиянең ике лауреаты, Д. Сираҗиев исемендәге премиянең ике лауреаты исәпләнә.

Балалар һәм яшьләр иҗаты шәһәр сарае
«КамАЗ» мәдәният йорты
«Энергетик» мәдәният сарае
Яр Чаллы Орган залы
«Мастеровые» рус драма театры
«Айгөл» циркы

Чаллы дәүләт курчак театры
Чаллы шәһәр тарихы музее
Сара Садыкова исемендәге концертлар залы

120 мең чаллылы физик культура һәм спорт белән
шөгыльләнә

(76 спорт төре).

17 балалар һәм яшүсмерләр, олимпия резервындагы
махсус мәктәпләр эшлиләр. Бу мәктәпләрдә 28 спорт
төре үсеш ала, шөгыльләнүчеләр саны 11796 җитә.

«КАМАЗ-МАСТЕР» командасы – шәһәребезнең
горурлыгы. Ул «Дакар» автоярышларында лауреат
кына түгел, ә рекордсменнарның берсе дә әле.

856 спорт корылмасы бүгенге көндә эшләп килә.

«Дакар» автораллида ун тапкыр җиңү яулаган спорсменнар.

шәһәр.
















Яр Чаллы шәһәре
2006 ел –II дәрәҗәдәге диплом.
2007

ел –I дәрәҗәдәге диплом.

2008 елда Яр Чаллы шәһәре «Россия милләте» ордены белән бүләкләнә.