Слайд 2
Сыала: Айыы сиэрин онорорго холонуу
Соруктара:
Айыы уерэ5ин кытта
билсии, айыы сиэрэ ейдебулу быьаарыы
-Амма Аччыгыйа кэпсээннэриттэн сиэрдээх буолуу
быраабылаларын таьаарыы.
«9 тегул то5о?» уонна Айыы уерэ5э сеп тубэьэр еруттэрин чинчийии.
-Айыы сиэрин туьаайыыларын, быраабылаларын оноруу.
Слайд 3
Айыылар
киьи кутун мэлдьи илдьэ, иитэ сылдьаллар,
киьи
ис туруга чел буоларын хааччыйаллар
Урун Айыы-кун танарата, аан дойдуну
айбыт танара
Одун, Чыныс
Дьыл5а, Танха,Билгэ
Улуу Суорун
Сун Дьааьын
Хотой Айыы
Дьеьегей Айыы
Иэйиэхсит
Айыыьыт
Слайд 4
АЙЫЫЛАР сирдээ5и кемелеьееччулэрэ-ИЧЧИЛЭР
Аан Алахчын баай хатынна олорор
Слайд 5
Урун Айыы орто дойдуга киьини туьэрбит уонна эппит:
Слайд 6
Дирин далай
Туьулгэлэнин,
Уолбат ойбоннонун,
Уйгуну олохтоон,
Быйаны онорун,
Иллээх буолун,
Эйэлээх буолун,
Бэйэ бэйэ5итин
ейеьун
Слайд 8
Урун Айыы киьини Орто дойуга туьэрэн баран сиэр
диэни олохтообут.
Сиэр диэн киьи тутуьар майгыта.
Биьиги ебугэлэрбит сиэри тутуьан
олорбуттара. Кинилэр тутуспут сиэрдэрин биьиги эмиэ тутуьуохтаахпыт.
Айыы-сырдык, учугэй.
Киьи Айыылары саныыр буолла5ына ирдэбилэ сырдык, учугэй.
Ол Айыы сиэрэ дэнэр.
Слайд 9
111
Айыы
майгыта
Утуе
Эйэ5эс
Холку
Алама5ай
Кене, судургу
Киэн ке5ус
Биир тыллаах
Хоьуун
Мындыр
Тула5а баар
учугэйи утугуннэрииттэн майгы олохтонор
Слайд 10
Киьи оноруо суохтаа5ын аньыы, туктэри диэн этэллэр.
Аньыыны гыныма,
Туктэрини
онорума
диэн алгыска этэллэр.
Слайд 11
Киьи 3 куттаах:
ийэ кут
(айыылартан аартыгы арыйар,
киьини уескэтэр),
буор кут
(эти-сиини
ууннэрэр),
салгын кут
(ба5аны, иэйиини,санааны салайар)
Куту харыстыырга
сиэри тутуьуохтааххын
Сурдээх
(тыыннаах буолууну тустуур
куус)
Былыттаах.
(киьи санаата)
Кулуктээх.
(ебугэлэр кулуктэрэ эйиэхэ бэриллэр)
Куруелээх.
(куруе иьигэр киьи сурэ баар)
Слайд 12
Амма Аччыгыйа «9 тегул то5о?» кэпсээннэригэр о5олор куннээ5и
олохторун тугэннэриттэн суруйар.
Кэпсээннэ сорох о5олор уонна тереппуттэр майгыларыгар-сигилилэригэр
баар туктэри быьыылар кестеллер.
Хас биирдии кэпсээн тус-туспа темалаах.
Амма Аччыгыйа бу кэпсээннэрин сурун санаата, идеята тугуй?
Суруйааччы биьигини :
«О5олор онорбут ал5астарын эьиги оноруман», -диэн уерэтэр.
Горик, Ваня, Хабырыыс, Нюта курдук буолумаары биьиги олоххо баар учугэйи онорорго дьулуьабыт, сиэрдээх буоларга уерэнэбит.
Хас биирдии то5оттон сиэрдээх буолуу быраабылатын оноробут.
Слайд 18
Айыы уерэ5э
Л.А.Афанасьев-Тэрис
«9 тегул то5о?»
Н.Е.Мординов-Амма Аччыгыйа
Айыы суолун тутус.
Аньыыны онорума.
Туктэри
быьыыны онорума.
Утуену онор.
Сеп тубэьэр еруттэри булуу
Слайд 19
Айыы сиэрэ- кыьаллан уерэнии.
Айыы сиэрэ- доруобуйаны бе5ергетуу.
Айыы сиэрэ-
терутчуну уерэтии.
Айыы сиэрэ- айыл5аны харыстааьын.
Айыы сиэрэ- тереппуттэргэ кемелеьуу.
Айыы сиэрин
туьаайыыларын оноруу
Сатаан доордоьуу
Слайд 20
Айыы сиэрэ- кыьаллан уерэнии.
-Уерэх суолтатын билэр.
-Ба5аран туран уерэнэр.
-Билиини
бэйэтэ толкуйунан оноро сатыыр,
хасыьан булар.
-Дьиэ5э улэтин толорор.
-Элбэх кинигэни
аа5ар.
-Киьи биирдээх. Ол биирин сайыннарар:
ыллыыр, ункуулуур, уруьуйдуур, уьанар, иистэнэр. Кружоктарга сылдьар. Секцияларга дьарыктанар.
-Режими тутуьар. Бириэмэни сепке дьуерэлээн уерэнэр уонна сынньанар.
-Уерэнээччи быраабылатын тутуьар.
-Улаатта5ына туох улэьит буоларын эрдэттэн былааннанар.
Слайд 21
Айыы сиэрэ- тереппуттэргэ кемелеьуу.
-Тереппуттэрин, дьонун, дьиэтин таптыыр.
-Дьиэ улэтигэр
кемелеьер. Бэйэтэ анал улэлээх. Тереппуттэрин сынньатар. Бэйэтэ оноро сатыыр.
-Дьиэ
кыылын, кетерун керерге , аьатарга кемелеьер.
-Тереппут суо5ар дьиэ5э учугэй хаьаайын.
-Ыалдьыты эйэ5эстик керсер, аьатар.
-Дьонно кемелеьер. Кырдьа5аьы ытыктыыр.
-Дьонтон сепке кеме кердуур.
-Харчы суолтатын билэр. Сатаан туттар.
-Дьонун харыстыыр.
Слайд 22
Айыы сиэрэ- айыл5аны харыстааьын.
-Айыл5а иитэн-аьатан олорорун ейдуур.
-Айыл5а о5ото
буоларын билэр.
-Айыл5а5а сылдьыы сиэрин-туомун
уерэтэр, тутуьар.
-Айыл5аны ытыктыыр, харыстыыр.
-Оту-маьы
алдьаппат.
-Тугу да елеруе суохтаах.
-Айыл5аны билгэлии уерэнэр.
Слайд 23
Айыы сиэрэ- терутчуну уерэтии.
-Урууларын, аймахтарын билэр, таптыыр.
-Ким курдугун
билэр.
-Дьиэ кэргэннэ талааннаах дьонно сугуруйэр, кинилэри ытыктыыр, тардыьар.
-Кырдьа5аьы ытыктыыр,
киниэхэ кемелеьер.
-Ийэтин, а5атын, уруутун туьугар улахан эппиэтинэстээх, иэстээх.
-Ийэ, а5а тылыттан тахсыбат, утарыласпат.
-Тереппуттэринэн киэн туттар.
Слайд 24
Айыы сиэрэ- доруобуйаны бе5ергетуу.
-Кутун-сурун харыстыыр.
-Зарядканы онорор.
-Кун аайы тииьин
ыраастанар.
-Аьыах иннинэ илиитин суунар.
-Ыраастык, аккуратнайдык таннар.
-Спортивнай секцияларга дьарыктанар.
-Куннээ5и режими
тутуьар.
-Таба5ы тарпат.
Слайд 25
Айыы сиэрэ- сатаан до5ордоьуу.
-Элбэх до5ордоох.
-Кыаммакка кемелеьер.
-Итэ5эстээх киьини кулбэт.
-Куттаьа
суох.
-Бигэ тыллаах.
-Ал5аьын билинэр.
-Булугас ейдеех.
-Дьонно утуену эрэ ба5арар.
-До5орун харыстыыр.
-До5орунан киэн
туттар.
