Слайд 2
РЫНОКТЫ СЕГМЕНТТЕУ дегеніміз рыноктағы тұтынушыларды әртүрлі топтарға бөлу және
әр топтың талабына сай жеке тауарлар мен оның маркетинг
кешенін ұсыну болады.
Рынокты сегменттеу ұғымын тұңғыш рет 50 жылдары Смит Уэнделл пайдаланды және бұл тәсіл жалпы маркетинг стратегиясы ретінде ұсынылды. Сегменттеудің негізгі мақсаты өндірілген, жетілген және өткізетін тауарға нақтылы сатып алушыны қамтамасыз ету болып табылады.
Слайд 3
Маркетинг іс-тәжірибесінде рынокты сегменттеу арқылы фирма мынандай нәтижелерге
ие болады:
• тұтынушылардың әртүрлі тауарға деген қажетін қанағаттандыру
деңгейін максималды дәрежеге жеткізеді;
•фирманың тауарды өңдеуге, өндіруге, өткізуге кеткен шығындары ұтымды және үйлесімді болуын қамтамасыз етеді;
әлеуетті тұтынушылардың іс-әрекетін айқындап, талдау негізінде қолайлы маркетинг стратегиясын жасауға көмектеседі;
• тауардың, фирманың бәсекелік қабілетін жоғарылатуға қамтамасыз етеді;
• бұрын басқа фирмалар ескермеген жаңа рынок сегментіне шығу арқылы бәсекелік күресті жоюға немесе оны төмендетуге мүмкіндік береді. Бұл бәсекеге кететін шығынды азайтады.
Слайд 4
Тұтыну тауарлары рыногын сегменттеуде мынандай негіздер
алынады: география, демография, психография, тұтынушылардың құлығына қарай.
География негізінде рынокты
сегметтеуде сатып алушыларды мекендеу орнына (қала, аудан, облыс ) немесе климат жағдайына қарай бөледі.
Демография негізіндерынокты сегменттеу прннципі де өте жиі қолданылатындарға жатады. Оның сипаттамаларының оңай қолға түсуімен, сұраныспен тығыз байланыстылығымен ерекшеленеді. Бұл сегменттеудің негіздері мына көрсеткіштермен айқындалады:
♦ жынысына қарап тұтынушыларды бөлу (ерлер және әйелдер);
♦ жасына қарай
♦ біліміне қарай (бастауыш, орта, жоғары білімі барлар);
отбасы адам санына қарай (2 басты, 3-4 басты, 5 басты, 5 басты баладан астам);
♦ табыстың деңгейіне қарай (төмен, орташа, жоғары);
♦ отбасы өмір кезеңіне қарай (жаңадан отау тіккендер, балалары кәмелетке толмағандар, т.б.).
Слайд 5
3. Психографиялық негізінде тұтынушылар сипаттамалары бір тұтас кешенді болып
келеді. Өйткені мұнда тұтынушылар тұрмыс қалпы тұрғысынан бөлінеді. Рынокты
сегменттеудің бұл негізі мынандай көрсеткіштерге сүйенеді:
♦ қоғамдық топтарға қарай сегменттеу (жалпы тұрмысына қарай қандай тауарларға сұранысы болады, мысалы, автомобильдің, киімнің, демалыс түрлерінің т.б. тауарлардың қандай түрлеріне сұранысы бар);
♦ Өмір тануына қарай сегменттеу, мысалы, ұлттық салт дәстүрге берілуі, өмір құштарлығы, әсем заттарға құштарлығы т.б.
♦ Елікпе мінез жандар, ел көзіне түскенді жат көретіндер, беделді жандар, атаққұмарлар, т.б.
Слайд 6
4. Тұтынушылардың құлығына қарай рынокты сегменттеу, көптеген
мамандардың пікірі бойынша, рынок сегментін құрудағы логикалық негізі болып
табылады. Сегменттеудің бұл принципі қосымша және аса маңызды сегмент қатарларын белгілеуге мүмкіндік береді. Бұл сегменттеудің маңызды белгілері мыналар:
♦ сатып алу себебіне қарай тұтынушылар бөлінеді:
а) күнде сатып алушыларға,
б) тек аса қажет жағдайда сатып алушыларға;
♦ іздеген ұтымына қарай:
а) өнімнің сапасы,
б) сатушы көрсететін қызметі,
в) тауардың тұтынуынан түсетін үнем,
г) заттың сатып алған орынымен есте қалуы (ескерткіш);
♦ тұтынушының мәртебесіне қарай:
а) тауарды тұңғыш рет тұтынады,
б) бұрын тұтынған,
в) әлуетті түтынушы,
г) жаңа сатып алушы,
д) тұрақты сатып алушы;
Слайд 7
♦ тұтынудың үдемелі қарқындылығына қарай:
а) парықсыз тұтынушы,
б)
орташа тұтынатын тұтынушы,
в) белсенді тұтынатын тұтынушы;
♦ тауармен таныстығына
қарай:
а) тауар туралы білмейтіндер,
б) тауар туралы білетіндер,
в) ақпарат арқылы білетіндер,
г) тауарды қалаушылар,
д) тауарды сатып алуға ниеті барлар;
♦ тауарға деген ниетіне қарай:
а) тауарды қуана қарсы алушылар,
б) тауарды ұнататындар,
в) парықсыздар,
г) тауарды алуға қарсы болғандар;
♦ өз пікірін сақтау дәрежесіне қарай:
а) сөзсіз өз пікірін сақтаушылар,
б) пікірі өзгерсе де уәдесінде тұратындар,
в) пікірі мен уәдесі тұрақсыздар,
г) айнымалылар.