Слайд 2
Үйге берілген”Ауырлық күшінің әрекетінен
сұйықтар мен газдарда болатын қысым”
тақырыбындағы тапсырманы сұрау
3.Сұйық қабаты неғұрлым төмен орналасса...
4.Жоғарыда сумен жасалған тәжірибелер туралы айттық. Ал егер, судың орнына газды алсақ, қандай құбылыс болады?
5.Ауырлық күші әрекет еткен сұйықтың қысымы неге тең болады?
Слайд 3
6. Тәжірибе жасап көрсет:
Цилиндр тәрізді әр
түрлі
екі ыдысқа
массасы бірдей су
құйылған.
Судың ыдыстар
табанына
түсіретін қысымдары
қандай?
Бірдей ме, әлде
әртүрлі ме?
Слайд 4
7.Интернет олимпиадада берілген есептер.
Биіктігі 20 литр
болатын сұйыққа бетон қалдығы түскен. Осы кездегі қысымды анықта.
Егер g=10 Н/кг болса.
Слайд 5
17 жаттығу (1а)
Берілгені:
Һ = 0,6м
g=10 Н/кг
pсу =
1000 кг/м3
Т/к: р-?
Слайд 6
17 жаттығу (1б)
Берілгені:
Һ = 0,6м
g=10 Н/кг
pкеросин= 800 кг/м3
Т/к: р-?
Слайд 7
Т/к: р-?
Берілгені:
Һ = 10900
м
g=10 Н/кг
pтеңіз суы= 1030 кг/м3
Т/к: р-?
Слайд 8
17 жаттығу (3)
Берілгені:
р = 92700Па
g=10 Н/кг pтеңіз суы= 1030 кг/м3
Т/к: р-?
Слайд 9
Тәжірибе жаса
Аладында судырлақ қағаз, шар,инелер , Паскаль шары.
Осы берілген құралдар арқылы Паскаль заңын дәлелдеп бер.Анықтамасын айту
керек
Слайд 10
Мына суреттегі тәжірибенітүсіндір:
Саңылаулары
бар цилиндрдегі
сұйық ең жоғарғы
саңылаудан жақынға,
ал ең төменгі
саңылаудан
неғұрлым алысқа
шапшиды.
Себебі неде деп ойлайсың...
Слайд 11
Сабақтың тақырыбы
Қатынас ыдыстар
Слайд 12
Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға қатынас ыдыстар туралы мағлұмат бере
отырып, оның жұмыс принциптеріне тәжірибелер арқылы көз жеткізу.
Дамытушылық: Сұйық
бағаныныңың қысымы оның биіктігіне байланысты болатындығына көз жеткізу.
Тәрбиелік: Қатынас ыдыстардың өмірмен байланыстылығы бар екендігін білуге, ауа мен судың тигізер пайдасын айыра білуге, жауапкершілікке,ұйымшылдыққа
тәрбиелеу.
Түрі: жаңа сабақ
Қажетті көрнекіліктер: Екі шыны түтік, резеңке, ыдыстар, құман, шәйнек, кофе қайнатқыш, пішіні әр түрлі ыдыстар,Паскаль шары, судырлақ қағаз, шар,су, инелер.
Слайд 14
Біздің ереже:
1.Бір- бірімізді тыңдаймыз.
2.Уақытты ұтымды пайдаланамыз.
3.Шапшаңдықты
, ептілікті үйренеміз
Слайд 15
ІІ. Мағынаны ажырату
Не білемін ? Не білдім? Не
білгім келеді?
Слайд 16
“Қатынас ыдыстар” тақырыбы бойынша түсінігін айту
Біз күнделікті тұрмысымызда
пайдаланып жүрген шәйнек, кофе қайнатқыш, құмандардың шүмегі қалай орналасқанын
байқайсыңдар?
Слайд 17
Түсінігіңді жеткізе біл
Ал, егер оның шүмегі қысқа, ортан
белінен келсе,қандай жағдай кездесер еді?
Слайд 18
Кәне, тәжірибені жасап көрелік.
Слайд 19
Түртіп алу
Анықтама №1.
Пішіндері мен көлемдері әртүрлі болатын
бір- бірімен жалғанған
екі ыдысты қатынас
ыдыстар деп атаймыз.
Слайд 20
Сұйық бағанының қысымы оның
биіктігіне байланысты болатынын
білеміз.
Бірақ оң жақтан да, сол
жақтан да бірдей қысым
түсірген жағдайда сұйық
тепе-теңдікте болады.
Тәжірибеден
екі ыдыста да сұйық
бағанының биіктігі бірдей
екені көрінеді.Олай болса,
қысым да бірдей болады
Слайд 21
Түртіп алу
Анықтама №2.
Кез-келген пішінді қатынас
ыдыстардағы тыныш тұрған біртекті сұйықтың еркін беттері бір деңгейде
болады.(егер сұйық бетіндегі ауа қысым бірдей болған жағдайда).
Слайд 22
Егер...
Қатынас ыдыстардың тармағының біріне глицерин, екіншісіне су
құяйық. Сонда қандай құбылыс байқалады?
Слайд 23
Бұл тәжірибеден
Глицериіннің һ2 бағаны , судың
һ1 бағанын теңгеретіндігін байқауға болады. Яғни, һ1 , һ2.
Бұл құбылыс айтпаса да түсінікті. Бұл сұйықтың ыдыс түбіне түсіретін қысымы сұйық бағанының биіктігі мен оның тығыздығына байланысты болатындығында.
Слайд 24
Түртіп алу
Анықтама №3.
Қатынас ыдыстардағы әртекті сұйық
бағандарының биіктігі, олардың тығыздықтарына кері пропорционал болады.
Һ1/һ2 = p2/p1
Слайд 25
Олай болса
осы судың қандай пайдасы бар.
Жалпы су дегеніміз не? Кез-келген пішіндегі судың поршень бойымен
, қатынас ыдыстардың бойымен қоғзалуына не себепкер болады деп ойлайсыңдар?
Кәне кім айтады?
Слайд 26
Сұхбат...
біз мектеп оқушыларынан, апайлар мен ағайлардан
осы су мен ауа туралы сұхбат жүргізген едік енді
соған назар аударсақ...
Слайд 27
Олай болса шамалы сергіту сәтін орындап жіберсек:
1.Біз таза
ауадамыз. (терең демалып, қолымызды жоғары көтереміз)
2.Келе жатсақ алдымызда мөлдір
таза су түр екен. Оны стқанға құйып ішеміз. уф-уф-уф)
3.Енді осы суды қатынас ыдыстарға құямыз.( қолымызды алдымызға ұстаймыз)
4.Қатынас ыдыстардағы суды сол жаққа, одан кейін оң жаққа қозғалтамыз.
(Қолымызды алдымызға ұстаған қалпы біресе оң жаққа, біресе сол жаққа көтереміз)
5.Қатынас ыдыстардағы су тепе –теңдікте тұр.( қолымызда алдымызға әкелеміз)
6. Қатынас ыдыстың оң жақ тармағына глицерин, сол жақ тармағына су құямыз.
( қисайып тұрамыз)
7. Тамаша. Қолымызды жазып, терең дем аламыз. Қолымызды басымызға қойып, қошемет көрсетеміз. Жарайсыңдар дейміз
Слайд 28
ІІІ. Ой толғаныс
1.Қатынас ыдыстар дегеніміз не екен?
Олай болса, алған білімдерімізді электронды оқулықтармен толықтырып жіберсек. Электронды
оқулықтар арқылы түсіндіріледі.
Слайд 29
Қорытындылау
2.Тәжірибе жасайық.. Оқушылар сендер фонтан( бұрқақ) туралы не
білесіңдер? Біздің Арқалық қаласында қай жерлерде бар? Осы құбылысты
сен өзің тамашалап көрдің бе? Алдамызда оқушылар жасаған фонтан (бұрқақ) тұр.Осы бұрқақ қатынас ыдыстарға жатама? Дәлелде.Тәжірибе жасап көрсетуге болады.
Слайд 30
Қорытындылау
3. Қатынас ыдыстардың тармағына әр түрлі сүйық құйсақ...?
4.
Қатынас ыдыстарды қозғалысқа келтіретін қандай заттар?
5.Қатынас ыдыстардағы сұйық бағанының
биіктігі қандай физикалық шамаға тәуелді.?
6, Қатынас ыдыстардың пайдасы бар ма? Қайда қолданылады?
