Презентация на тему Экономикалық жүйе түсінігі

болып табылады. Ол тарихи түрде адаммен , қоғаммен бірге

пайда болады. Сонымен, меншік дегеніміз өндіріс құрал жабдықтарын және өндірілген өнімдерді иемденуге байланысты адамдар арасында туындайтын қоғамдық қатынастар.

Ф. Кенэ, А. Смит, Д. Рикардо, П. Прудон, К.

Маркс, Р. Коуз және А. Алчиан сияқты ғалымдар қосты.
Маркс бойынша, меншік – бұл өндіріс құрал-жабдықтарын иемденумен байланысты қатынастар деп қарастырылады. Ал Коуздың пікірінше, кез-келген ресурстар өздігінен меншікке айнала алмайды, тек ресурстарды қолдану арқылы ғана меншіктің кешенді құқықтарын анықтауға болады. Бұл меншіктің мазмұнын білдіре отырып, осы меншік құқығына қатыстылардың барлығы сол меншіктің кімге қатысты екенін және өзара пайдалы іс-әрекетті орындауға қол жеткізу үшін сол адамдардың бір-бірімен қалайша келісе алатындығын сипаттайды.

мағында түсінуіміз қажет. Бірншіден, экономикалық категория, екіншіден құқықтық категория

ретінде. Меншік экономикалық тұрғыдан алғанда, өндіріс құрал – жабдықтары мен оның өнімдеріне иелік ету жөнінде пайда болатын қоғамдық қатынастар. Меншік қоғам өмірінің негізі, яғни алғанда базистік сипаттағы экономикалық санат. Меншік құқығы қондырманың элемент болып саналғанмен қоғамның белгілі бір даму кезеңінде санатқа кері әсер етіп қана қоймай, алдыңғы қатарға да шығуы мүмкін.

меншіктің толыққанды кешенді құқықтарын ұсынды. Оны «бір буда құқық»

немесе Оноре тізбесі деп атайды және ол 11 элементтен құралады.

объектілерін иемдену жөнінде меншік субъектілерінің арасында қалыптасып отырады. Меншік

субъектілері – бұл олардың арасында меншік қатынастары туындап отыратын тұлғалар, оларға жеке индивидтер, отбасы, әлеуметтік топтар, ұжым, халық, мемлекет және басқару органдары жатады. Меншік объектісі – бұл осылар арқылы меншік қатынастары туындап отыратын қандай да бір заттар немесе құралдар, т.б. Меншік объектілеріне мыналар жатады: жер, ғимараттар, табиғи ресурстар, өндіріс құрал-жабдықтары, мүлік, ақшалар, бағалы заттар, ақпарат, жұмыс күші, білім, құнды қағаздар, ұлттық құндылықтар, т.б.

айтылады:
1) Иемдену – мүлікті іс жүзінде иелену мүмкіндігінің заңдық

тұрғыдан қамтамасыз етілуі.
2) Пайдалану – белгілі бір игіліктен оның пайдалы қасиеттерін алудың және одан пайда таба алудың заң жүзінде қамтамасыз етілуі.
3) Билік ету – мүліктің тағдырын айқындаудың заңмен қамтамасыз етілуі.

шаруашылық процесін қамтып,пайдалы игіліктер мен қызметтерді өндіру, бөлу ,

айырбастау мен тұтыну қатынастарын білдіреді.Бұл дегеніміз өндіріс процесіндегі адамдар арасындағы күрделі шаруашылық өндіру адамдардың өз қажетіне қарай табиғат байлығы мен жұмыс күшін иемдену болып табылады

сипатталады:
А) екі жұп категорияларының өзара байланысы :(меншіктеу) иемдену

шеттету;
Ә) жекелену қоғамдастыру сияқты жұп категориялардың өзара байланысы ;
Б) өндірістің жеке және заттық факторларын біріктіру тәсілі ;
В) табыстарды уйлестіру тәсілі;
Г) субъектілік обектілік талдау .

дамуы барысында құрал жабдық меншіктерінің әр түрлі формалары белгілі.

Алдымен олардың біріне бірі қарсы : жалпы және жеке меншік деп аталатын 2 формасы бар.
Жалпы меншік ұжым ретінде бірлескен адамдарға берілген құрал жабдықтар, яғни бұл олардың барлығына ортақ меншік деген сөз. Мұндай иеленушілік әр түрлі қоғамдарға тән.

оның нәтижесіне өз меншігі ретінде қарауы. Оның өз еңбегіне

және өзгенің еңбегіне негізделген екі түрі бар.
Өз еңбегіне негізделген жеке меншіктің субъектілері жеке шаруа қожалығы, қолөнершілер және басқа адамдар. Бұлар өз еңбегімен өмір сүреді. Олар, бір жағынан, өз меншігінің иесі, екінші жағынан, тікелей жұмыскер болып табылады.
Өзге адамның еңбегіне негізделген жеке меншік өзгенің еңбегі есебінен баюға бейімделеді

иесі меншік объектісін иеленеді, пайдаланады және билік етеді. ҚР

Азаматтық кодексі меншіктің жеке, мемлекеттік және аралас нысандарының құқықтық ауқымын анықтайды.
Мемлекеттік меншіктің ерекше қасиеті – меншікке абсолюттік құқық мемлекетте. Өндірісті басқаруды мемлекет тайғайындаған басшылар жүргізеді. Мемлекеттік кәсіпорындардың меншігі үлестерге бөлінбейді, осыдан мемлекеттік меншік унитарлы.

мен формаларын қалыптастырған –«Мемлекет иелігінен алу және жекешелендіру» саясатының

нақты қайтарымын көріп отырмыз.Соңғы жылдары мемлекеттік меншікті сатудан ғана емес,сонымен бірге оны білгірлермен басқарудан да айтарлықтай қаржы табудың үрдісі байқала бастады.
Әлемдік тәжірибеде мемлекеттік меншік пен оның қызметтерін жеке секторға толық және жарым жартылай өткізіп берудің 22 түрлі тәсілі бар.

институттық резидент-бірліктердің жиынтығы. Экономика секторы экономикалық жүйенің мына белгілері

бойынша құрылымданады: меншік нысаны бойынша – мемлекеттік муниципалдық, жекеше экономика секторы ; өндірістің көлемі бойынша – ірі (корпоративтік), орта және шағын Экономика секторы; инвестициялық қызметтің бағытталуы бойынша – нақты, қаржылық экономика секторы; салалар бойынша – өнеркәсіптік, банкілік, тұрғын үй-коммуналдық, т.б.

Экономикадағы жеке және мемлекеттік сектор арақатынасы.

органдарына тікелей, тұтастай немесе жартылай бағыныштағы шаруашылық кешенінің объектілері.

Мемлекеттік сектор объектілеріне рентабельділігі төмен инфроқұрылым объектілері және инвестицияны көп қажет ететін капиталдық айналымы жай шикізат энергетика салаларының кәсіпорындары жатады

- өзара байланысқан шаруашылық қатынастар мен белгілі бір тәртіпке

келтірілген экономика элементтерінің жиынтығынан тұрады және экономиканы ұйымдастырудың нысаны болып табылады. Экономикалық жүйе – экономикалық өнімді өндіру, бөлу, айырбастау, тұтыну барысында туындайтын негізгі экономикалық қатынастардың нысаны мен мазмұнын айқындайтын қағидаттардың, ережелердің, заң жүзінде баянды етілген нормалардың тарихи тұрғыда пайда болған немесе белгіленген, елде жұмыс істеп тұрған жиынтығы.

әлеуметтік, ұлтттық және басқа да құндылықтармен қамтамасыз етудің тиімді

жолдарын енгізу. Сондықтан экономиканың тиімділігін арттыру үшін экономикалық жүйе бір тұрпаттан (типтен) екінші (типке) тұрпатқа өзгереді.

да белгілі экономикалық жүйе ретінде қызмет жасайды.
Экономикалық жүйе -

бұл экономикалық процестердің жиынтығы. Ол қалыптасқан мүліктік қатынастар мен ұйымдық түрлер негізінде қогамда жүзеге асады.
Әлемдік экономикалық әдебиеттерде экономикалық жүйені топтаудың кең таралған екі фактор негізінде жүргізіледі:
1. Меншік типтері бойынша;
2. Экономиканы ұйымдастыру типтері бойынша;

Экономикалық жүйе типтерінің сипаттамасы.

дәстүрлі экономика;
ә) әкімшілдік - әміршілдік экономика;
б) еркін бәсекелестік (таза

капитализм) нарықтық экономика;
в) қазіргі нарықтық экономика (қазіргі капитализм) немесе аралас экономика.

бір экономикалық жүйе ретінде қызмет атқарады. Экономикалық жүйе –

бұл экономикалық процестер жиынтығы. Әрбір елдің экономикалық жүйесі қалыптасады. Экономикалық жүйе бір біріне тәуелді әртүрлі компоненттерден тұрады. Экономикалық жүйе –бұл материалдық, рухани игіліктер мен қызметтерді өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы байланыстың ерекше реттелген жүйесі.

Экономикалық жүйені жіктеу критерилері:меншік нысаны, шаруашылық өнімді үйлестіру әдістері, технологиялық даму деңгейі, қоғамдық-экономикалық формациялар, өркениеттік әдіс.

үш сұраққа жауап беру керек: Не? Қалай? Кім үшін?
Формациялық

және өркениетті тұрғыдан экономикалық жүйелерді жіктеу.
Қазіргі әлем әртүрлі экономикалық жүйелердің болуымен сипатталады және солардың әрбіреуі ұзақ тарихи даму процесі нәтижесінде қалыптасты.
Экономикалық жүйелер әр алуан критерийлер бойынша жіктеледі.
Экономикалық жүйелерді жіктеу әртүрлі тұжырымдарға негізделеді.

белгілі экономикалық жүйе ретінде қызмет жасайды. Экономикалық жүйе -

бұл экономикалық процестер жиынтығы. Қазіргі кезде Қазақстан Республикасы әлеуметтік бағытталған нарықтық экономика болып табылады. Сондықтан ол бәсекелестік бастауға, меншіктің негізгі түрлерін араластыра өзара іс- әрекетке негізделеді.

Қазақстанның қазіргі экономикалық жүйесі.

ТМД елдеріндегі сияқты эволюциялық - реформаторлық сипат алады. Нарықтық

экономикаға өтудің Қазақстан Республикасындағы басты міндеттері мыналар: Мемлекеттік меншікті мемлекеттен алу мен жекешелендіру. Мемлекеттен алу- мемлекеттің экономиканы тікелей басқару қызметін алып тастауын айтамыз. Қазақстандық кәсіпкерлердің әлеуметтік жігінің қалыптасуы.