Слайд 3
-Зэдын аймаг хэды ондо байгуулагдааб?
-Хэды тосхонуудтайб?
-Аймагай түб ямар
тосхон бэ?
-Хүн зонойнь тоо хэдыб?
Слайд 4
Зэдын аймаг 1935 оной февралиин 11 байгуулагдаа.
22 тосхонуудтай.
Аймагай
түб – Петропавловка тосхон.
Хүн зонойнь тоо - 24611
Слайд 6
Доржо Банзаров – буряадай түрүүшын эрдэмтэн
(1822 – 1855)
ɵɵ.
Троицкосавскын ород-монгол hургуули эрхимээр дүүргээ. 1836 ондо Доржо
Банзаров, үшɵɵ дүрбэн хүбүүд Казань хотын гимназида hурахаяа эльгээгдээ. 1842 ондо Доржо гимназияа алДоржо Банзаров Зэдын аймагай Yшɵɵтэй нютагта түртан медальтайгаар дүүргээд, Казанска университедэй Зүүн зүгэй таhагта ороо. 1846 ондо университедээ дүүргэжэ, «монголшуудай шажан гү, али бɵɵ мүргэл» гэжэ диссертаци хамгаалаа. 1855 ондо Эрхүү хотодо албан тушаалда ажаллажа байтараа наhа бараа.
Д.Банзаров 19-дэхи зуун жэлэй Зүүн зүг шэнжэлэлгын эрдэмэй Россин эгээн
бэлигтэй түлɵɵлэгшэдэй нэгэн байгаа.
Слайд 7
Энэ хүн 1916 ондо Дээдэ-Тори
тосхондо түрɵɵ. 1940 ондо финнуудтэй байлдаануудта баатаршалгануудые гаргаhан, шархатаhан
командираа абарhан байна. Энэ хэн бэ?
Слайд 8
Гармажаб Аюрович Гармаев - Советскэ Созай Герой
Буряадай түрүүшын арадай артистка, Буряад драмтеатрай тайзан дээрэ
олон жэл соо хүдэлɵɵ.
Слайд 10
Найдан Дашинамжиловна Гендунова – Буряадай түрүүшын арадай артистка
Найдан
Гендунова Зэдын аймагай Дээдэ Тори нютагта түрэһэн. 1929 ондо
искусствын техникум болоһон Дээдэ-Үдын театрай студида ороо. 1940 ондо Найдан Дашинамжиловна Гендунова Ажалай Улаан Тугай орденоор шагнагдаа, жэл болоод, РСФСР-эй габьяата зүжэгшэн нэрэ зэргэдэ хүртөө. 1948 ондо «Хүндэлэлэй тэмдэг» гэһэн орденоор шагнагдаа. 1959 ондо буряад искусствын болон уран зохёолой хоёрдохи декадада РСФСР-эй арадай зүжэгшэн нэрэ зэргэтэй болоо.
Слайд 11
Энэ хэн бэ?
Гансаншье Буряад орондо бэшэ, мун
Америка, Канада, Япони, Монгол гэхэ мэтэ оронуудта мэдээжэ, дүшэ
гаран оперно партинуудые Буряадай оперно театрай тайзан дээрэ дуулаа.
Слайд 12
СССР-эй арадай дуушан Дугаржаб Цыренович Дашиев
1939 оной майн 15-да
Буряад-Монголой АССР-эй Зэдын аймагай
Уулзар нютагта түрɵɵ.
1961 ондо М. П. Мусоргскийн нэрэмжэтэ Уралай гүрэнэй дуу хүгжэмэй дээдэ һургуулида һураа. Дугаржаб Дашиевай Буряадай оперо болон баледэй театрай тайзан дээрэ 30 гаран партинуудые гүйсэдхэһэн. Тэрэнэй концертнэ репертуар ехэ баян һэн: ари, романснуудһаа эхилээд, арадай дуунууд хүрэтэр.
Слайд 13
Энэ хэн бэ?
«Сэнхир хадаг», «Долоон унгын hолонго», «Мунхын
аршаанай мунгэн дуhал», «Мунхэ зулын толон доро», «Минии нухэд-амида
бурхад» гэhэн номуудай автор.
Слайд 14
Матвей Рабданович Чойбонов - Буряадай арадай уран зохёолшо,
Буряад Уласай соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ
Матвей Рабданович Чойбонов
Зэдын аймагай Инзагата нютагта түрэhэн юм. П. Чайковскиин нэрэмжэтэ Улаан-Үдын хүгжэмэй училищидэ, һүүлдэнь Д. Банзаровай нэрэмжэтэ багшанарай дээдэ һургуулиин хэлэ бэшэгэй факультет дүүргээ. Мүн Улаан-Үдын медицинскэ училищи, Монголой мамба дасанай һургуули дүүргээ. Матвей Рабданович Чойбонов дүрбэн тэгшэ бэлигтэй: Буддын шажанай үндэр түрэлтэ лама, гүрэн түрын болон олониитын ажал ябуулагша, шэдитэ аргашан, поэт, эмхидхэгшэ. «Сэнхир хадаг» (Голубой хадак, 1991), «Долоон үнгын һолонго» («Семицветная радуга», 1994), «Мүнхын аршаанай мүнгэн дуhал» ("Серебряная капель вечного родника«,1996) «Мүнхэ зулын толон доро»(1998),"Минии нүхэд-амиды бурхад"(, 1999), «Мои друзья — мои живые боги» (2001), «Наhанайм табисуур»(2005) гэhэн шүлэг, дуунуудай ном хэблүүлhэн.
Слайд 15
Энэ хэн бэ?
Буряадай соелой габьяата ажал ябуулагша,
поэт Дондок Улзытуевтай ба тележурналист Зэдбэ Гомбожабайтай хамта буряад
дуунуудые бэшээ
Слайд 16
Ким Дамчеевич Раднаев - хүгжэмшэн
Слайд 17
Энэ хэн бэ?
Буряадай арадай поэт, Буряад
Уласай соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ, Буряадай комсомолой шангай лауреат, Ород
Уласай Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн юм.
Слайд 18
Галина (Санжи-Сурун) Жигмытовна Раднаева
Галина (Санжи-Сурун) Жигмытовна Раднаева Зэдын
аймагай Нарин нютагта түрөө. 1975 ондо Москвагай М. Горькиин нэрэмжэтэ
Литературна институт дүүргээ. Үшөө оюутан ябахадаа, түрүүшынгээ «Уянга» гэжэ шүлэгүүдэй ном хэблүүлээ. Республикын «Буряад үнэн» сониндо ажаллаа, удаань Буряадай гүрэнэй радио болон телевидениин хороондо уран зохёолой дамжуулга хүтэлөө.
Галина Раднаева буряад болон ород хэлэн дээрэ хорёод гаран шүлэгүүдэй ном, аман зохёолой «Хатан эжы Зэдэмнай» гэhэн 5 ботиhоо бүридэhэн номуудые хэблүүлээ. «Уянга» (1972), «Наран тээшэ» (1975), «Набшаhадай hаршаганаан» (1979), «Ээрсэг» (1983), «Хун шубуун» (1987), «Хэтэ, сахюур» (1992), «Үлхөө шүрэнүүд» (1993), мүн Москвада ород хэлэн дээрэ «Сагаан hара» (1983, 1989), «Гуламтын гал» (1986), «Һэрилгэн» (1990), «Түрэлгын зоболон», «Гуламтын гал» (1998) номуудынь гаранхай.
Слайд 19
1.Эрын гурбан наадан манай аймагта hайнаар хугжэнхэй. Нэрлэгты.
2.Суута
барилдаашан, Арадай Хуралай депутат.
3.Хэды ондо республикын худээгэйхидэй туруушын спортивна
нааданууд болооб?