Презентация на тему Қазақ Ұлттық Аграрлық Университеті Бәсекежәне монополия

табыс алу үшін өндіріс факторларын иелену және тауарларды өткізу

мүдделеріне байланысты бақталастықтық немесе күрес
Бәсеке - әр түрлі формада болатын және әр түрлі жолдармен іске асырылатын нарықтық қатынастардың негізгі категориясы.

үлкен табыс үшін күрес
Салааралық- түрлі салалық кәсіпорындар арасындағы

капитал салудың ең пайдалы жағдайы үшін күрес

үлгісі
Жетілдірілмеген бәсеке (жетілдірілмеген бәсеке нарығы). Нарықтың қазіргі үлгілері
Монополистік бәсеке-

біртекті емес, бірақ ұсақ тауар ұсынатын сатушылар саны көп нарық

Олигополия- бірнеше (3- тен 5- ке дейін) ірі фирмалар билейтін нарық

Монополия – тауардың бағасына ықпал ететін, өндірістің көп бөлігін бақылайтын бір ғана сатушының билігі

Табиғи

Кездейсоқ

Жасанды

шарттары
Бағаның бақылануы
Өте көп
Біртекті
Жоқ
Бөгеттер жоқ
Жоқ

polio- сатамын) жеке өндіруші тауар нарығын бақылап және сол

нарықта үстем орын алған кезде пайда болады.
Монополияның мақсаты- нарықта баға мен өндіріс көлемін бақылау арқылы мүмкін болатын жоғары табыс алу.
Монополиялардың пайда болуының негізгі себептері өндіріс пен капиталдың шоғырлануы.

(газ, мұнай, жылу, электро энергия)
Жасанды монополия- сөз байласу немесе

бәсекелесті басып тастау арқылы құрылған монополия.(пошта, темір жол)
Кездейсоқ монополия- аз тұтынушылары үшін уақытша сұранысты ұсыныстан асырып түсіру нәтижесінде пайда болады, бұл капиталдың тиімді жұмсалуын қамтамасыз етеді.

көп салалы компаниялар дың бірігуі
Өндірістің бір саласында жұмыс істейтін

компаниялардың бірігуі

Өндірісі бір технологиялық желімен біріктірілген көп салалы компаниялар дың бірігуі

компанияның басқа компанияларымен қосылу және жұтылу нәтижесінде пайда болған

бірлесу

Біріңғай қаржы орталығы бар көп салалы фирмалардың бірлесуі

Меншікті біріктіру, өндірісті жалпы басқару және тауарды өткізу негізінде бірлесу

Өнімді бірлесіп өткізу мақсатында бірігу

Нарық, өндіріс үлесі және баға деңгейлерін бөлу туралы монополистік келісім

және тыйым салуға бағытталған заңдар мен үкіметтік актілер кешені.

(1890)- бұл заң сауданы құпия монополияларға бір салада жалғыз

үстемдік етуге баға жөніндегі келісімге келуге тыйым салынады.
Клейтэн ( 1914)- өткізу саласындағы шектеу іс әрекетіне баға алушыларына, бірігудің кейбір түрлеріне тыйым салынады.
Робэлсин –Пэтмин(1936)- сауда саласындағы істерді шектеуге тыйым салынады.

қатысушыларының арасындағы тауарларды сатып алу және сату барысында, өндірістегі

ең жақсы жағдайлары үшін бақталастық.