Презентация на тему Жүрек және қан тамырлар жұмысы 8 сынып биология

қалыптастыра отырып, жүрек және қан тамырлар жұмысының реттелуі туралы

түсінік беру. Дамытушылық: өз беттерінше жұмыс жасау іскерліктерін арттыру. Тәрбиелігі: жеке бас тазалығын сақтай білуге, салауатты өмір сүруге тәрбиелеу.

әдісі: топтық

Сабақтың көрнекілігі: оқулық, тірек сөздер, слайд

Сабақтың басқа пәндермен

байланысы: тарих, география, медицинамен

диастола, үзіліс - пауза деп аталады.
• І фаза. Құлақша

систоласы, қарынша диастоласы . 0,1 сек.
• ІІ фаза. Қарынша систоласы, құлақша диастоласы. 0,3 сек.
• ІІІ фаза. Құлақша, қарынша диастоласы, пауза. 0,4 сек. Әрбір қарынша 1 жиырылғанда 70 – 80 мл. қан айдайды. Бұл жүректің соғу көлемі деп аталады. 1 мин 70 – 75 рет соғады. Қарыншалардың бір минутта итеріп шығаратын қанының мөлшері жүректің минуттық көлемі деп аталады. Орта есеппен ересек адам жүрегі тәулігіне 10 тонна, жылына 3650 тонна, ал өмір бойына 300 000 тоннаға жуық қан айдайды екен.

жүзеге асады.
*Жүйкелік реттелу – сопақша мида орналасқан «жүрек

ырғағының орталығына» байланысты. Бұл орталықтан жүрекке қозғағыш жүйкелердің екі тобы әсер етеді. Оның симпатикалық бөлімі жүректің жиырылу жиілігін күшейтеді, ал парасимпатикалық бөлімі жүрек жұмысын бәсеңдетеді.
• Гуморальдық реттелу гормондардың әсерінен болады. Бүйрек үсті безі жасушада түзілетін адреналин әсерінен жүректің жиырылуы жиілейді. Жүрек қызметін реттеуде қалқанша безі мен бүйрек үсті безінің қыртысты қабатының гормондары маңызды роль атқарады.

Тіпті ол ағзадан бөлініп алғанда да жиырыла береді. Жүрекке

тән сыртқы әсерге тәуелсіз ырғақпен жиырылу қабілеті жүрек автоматиясы деп аталады. Жүрек тек оған қажетті қоректік заттар мен оттегінің келмей қалуынан және алмасу өнімдерінің шығарылмай қалуынан ғана соғуын тоқтатады. Орыс физиологы А.Кулябко 1902 жылы 20 сағат бұрын өлген бала жүрегінің қан тамырлар жүйесі арқылы оттегіне қаныққан, жылытылған қоректік ерітінді жібере отырып, бұл жүректе қайтадан ырғақты жиырылуға мәжбүр еткен.

жүрек іс-әре-кетін қоздырады, яғни бұлшықеттің жиырылу жылдамдығын, күшін, жылу

өткізгіштігін, қозуын реттейді.
       Парасимпатикалық жүйке жүйесі – жүрек бұлшықетінің негізгі қасиеттеріне кері әсерін тигізеді.
       Гиподинамия – дене қимылының жеткіліксіздігі.

Орталық жүйке жүйесі
 
Симпатикалық

Парасимпатикалық
дене жұмысы немесе тыныштық күйде
спортпен айналысу жүрек жиырылуы
кезінде жүрек бұлшық баяулайды,азаяды
етінің жиырылу күші артады.

Гуморальді реттелу.
Вазопрессин - гипофиз гормоны.
Тироксин – қалқанша без гормоны. Жүрек қызметін күшейтеді.
Адреналин - бүйрек үсті безі .
 
Ацетилхолин – бүйрек үсті безі – жүрек іс әрекетін әлсіретеді.

жауап береді.
Симпатикалық жүйке жүйесі нені реттейді? 

2. Парасимпатикалық жүйке жүйес

нені реттейді? 

3. Гормондар мен иондар жүрек қызметіне қандай әсерін тигізеді? 

4. Гиподинамия дегеніміз не?

5. Жүректің симпатикалық жүйке жүйесіне әсер ететін иондар. 

6. Жүректің парасимпатикалық жүйке жүйесіне әсер ететін иондар.