Слайд 2
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға жапырақтың қызметімен, сыртқы құрылысымен
таныстыру, жапырақтың жүйкеленуі туралы түсінік қалыптастыру.
Дамытушылық: Әр оқушының қабілетін
шыңдап, ізденпаздығын, жауапкершілігін дамыту.
Тәрбиелік: Ұтымды ойлауға, белсенді қимылдауға, өзгенің пікірін тыңдауға тәрбиелеу.
Слайд 3
.
Сабақтың көрнекілігі: АКТ, слайд, таратпа материалдар, тірек сызбалар,
кеппешөп
Сабақтың түрі: тірек-сызбамен, топпен жұмыс
Слайд 4
Сабақтың барысы:
I.Ұйымдастыру кезеңі:
II.Үй тапсырмасын сұрау:
Слайд 5
1. Шырынды сабақтар өсімдікте қандай қызмет атқарады?
2. Жер
асты өркендерді атаңдар.
3. Тамырсабақтың тамырдан айырмашылығы неде?
Слайд 6
4. Тамырсабақты қандай белгілеріне қарап өркен деп атайды?
5. Пиязшықтың құрылысын талдап беріңдер?
6. Түйнектің құрылысын талдап, өркен
екендігіне көз жеткізіңдер.
Слайд 7
Жапырақтың құрылысы, қызметі (түсіну)
Жапырақ тақтасының пішіні, өсуі, тіршілік
ету ұзақтығы (зерттеу)
Жапырақтың жүйкеленуі (талдау)
Жапырақтардың сабаққа орналасуы (дәлелдеу)
Жай және
күрделі жапырақтар (суреттеу)
Сабақ пен жапырақ вегетативті мүшелерді салыстыру (салыстыру)
Слайд 8
Жапырақтың сыртқы құрылысы. Жапырақ тақтадан және сағақтан тұрады.
Жапырақтың кеңейген (жалпақ) бөлімі – тақтасы, сабаққа бекінетін жіңішке
бөлігі – сағағы деп аталады. Сағағы болмайтын жапырақты сағақсыз жапырақ дейді. Жапырақ тақтасының негізгі ұзарып өсіп, сағақтың орнына түтік тәрізді қусырылады. Оны қынап дейді.
Сағақты жапырақ
1. Жапырақ тақтасы
2. Сағақ
Сағақсыз жапырақ
Слайд 9
Жапырақ тақтасының пішіндері
Слайд 10
Өсімдік түріне қарай жапырақ тақтасының пішіндері әртүрлі болады.
Қарағай, шырша және т. б. ине тәрізді. Бидай, қарабидай,
жүгері, арпа – таспа тәрізді. Жөке, гүлшетен, - жүрек пішінді. Құсшөп – бүйрек пішінді. Шырмауық – жебе тәрізді.
Слайд 11
Бір ғана тақтасы бар жапырақты жай жапырақ дейді
(мысалы: терек, қарағаш, қайың, жөке ағашатары, т.б.)
Слайд 12
Күрделі жапырақтар
Бір сабақта 2 не одан да көп
майда жапырақшалар болса күрделі жапырақ дейді
Слайд 13
Күрделі жапырақтар жапырақшаларының орналасуын қарай:
1. үшқұлақты күрделі,
2.
саусақ салалы күрделі,
3. қауырсын тәрізді күрделі деп 3-ке бөлінеді
Слайд 14
1. Үшқұлақты күрделі жапырақ сағағында 3 жапрақша болады,
мысалы: беде, соя және т.б.
Слайд 15
2. Саусақ салалы күрделі жапырақта сағақта 5-7 не
одан да көп жапырақшалар саусаққа ұқсап бір жерден таралып
орналасады, мысалы: атбас талшын, бөрібұршақ, қарасора
Слайд 16
3. Қауырсын тәрізді күрделі жапырақшалар негізгі сағақты бойлай
екі жағына бірдей құс қауырсыны тәрізді орналасады.
Слайд 17
Жапырақтың жүйкеленуі. Жүйкелену деп өткізгіш шоқтардың жапырақ тақтасына
орналасуын айтады.
Слайд 18
Жүйкелердің қызметі.
1) ЖАПЫРАҚ ҚАБАТТАРЫНА СУ МЕН ОНДА
ЕРІГЕН МИНЕРАЛДЫ ТҰЗДАР ЖЕТКІЗІЛЕДІ; ТҮЗІЛГЕН ОРГАНИКАЛЫҚ ЗАТТАР БАСҚА МҮШЕЛЕРІНЕ
ТАРАЛАДЫ.
2) ЖАПЫРАҚҚА БЕРІКТІК ҚАСИЕТ БЕРЕДІ.
Слайд 19
Жүйкелену бірнеше типке бөлінеді
Қауырсын тәрізді жүйкелену
Саусақ салалы
жүйкелену
Параллель жүйкелену
Доғалы жүйкелену
Слайд 20
Жапырақтың жүйкеленуі
Қауырсын тәрізді жүйкелену – тал,терек, алма, алмұрт
ағаштары
Саусақ салалы жүйкелену – үйеңкі, үпілмәлік, бегония
Параллель жүйкелену –
бидай, жүгері, сұлы
Доғалы жүйкелену – інжугүл, жолжелкен
Слайд 21
Жапырақтардың сабаққа орналасуы
Слайд 22
Жпаырақтың сабаққа орналасуында белгілі бір заңдылық бар. Бұрын
шыққан жапырақтары кейінгілеріне көлеңке түсірмейтіндей ретпен бекінеді. Сондықтан жапырақ
тақталары қанша көлемді болғанымен, бәрі күн жарығымен қамтамасыз етіледі.
Слайд 23
Бекінудің 3 түрі бар:
Кезектесе орналасу
Қарама-қарсы орналасу
Топтана орналасу
Слайд 24
Сабақтың әр буынында бір жапырақ болса, кезектесіп орналасу
дейді.
Слайд 25
Қарама-қарсы орналасу – сабақтың әр буынына екі жапырақтан
бір-біріне қарама-*қарсы бекінуі (үйеңкі, гүлшгетен, қалампыр, жалбыз).