Презентация на тему Организмдердің жеке дамуының элементарлық түсінігі.

тақырыптарды тест тапсырмалары арқылы қайталау

6)А,
7)Е,
8)Е,
9)Д,
10)А.

“4”
6-5 ұпай “3”

жаңа тақырыпты баяндау

синтезделеді?
4.Хлоропласта жүретін процесс?
5.Тұқымқуалаушылық және өзгергіштік туралы ғылым?
6.Виноградский енгізген ұғым?
7.Ядроны

ашқан ғалым?
8.Аналық жыныс жасушаларының дамып жетілуі қалай аталады?
9. Ұсақ,ұзындау келген,диаметрі 0,2-0,8мкм,бір мембранамен қапталған денешіктер қалай аталады?

1

2

3

4

5

6

7

8

9

арқылы жаңа тақырыпты түсіндіру

Сабақтың тақырыбы:

«Организмдердің жеке дамуының элементарлық түсінігі.Жасушалардың бөлінуі,өсуі,жіктелуі»

түсінік беру,организмдердің жеке дамуын және эмбриология ғылымын түсіндіру,онтогенез жайында

білімін кеңейту.

Дамытушылық
Ой өрісін,танымын кеңейту және саралау, сараптау қабілеттерін жетілдіру,өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру.Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін,пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Тәрбиелік:
Оқушыларға теориялық білімді меңгерте отырып танымдық қабілеттерін арттыру,ұйымшылдыққа,ұқыптылыққа,биологиялық сауаттылыққа тәрбиелеу.

Тікелей
Түрленіп

embryon – ұрық, logos – ғылым ) – организм

ұрығының дамуын зерттейтін ғылым.
К.Бэр – Ресей Ғылым академиясының академигі, 1828 жылы «Жануарлар дамуының тарихы» деген еңбегінде сүтқоректілер мен тауық ұрықтарының даму ерекшеліктері туралы зерттеу жұмыстарының нәтижесін жариялаған болатын. «Ұрықтық ұқсастық» ілімінде барлық омыртқалы жануарлардың ұрықтық дамуының бастапқы кезеңі өте ұқсас екендігін дәлелдеді. Нәтижесінде «ұрықтық ұқсастық заңын» ашты. Бұл заң бойынша ұрықтық даму кезінде, алдымен типтің, одан кейін кластың, туыстың, түрдің, ең соңында организмнің өз белгілері пайда болады.
А.О.Ковалевский – ланцетниктің эмбрион жасушаларын зерттеді. Зерттеудің нәтижесінде, ұрықтың бастапқы кезінде пайда болған жапырақшалар соңынан эктодерма, энтодерма және мезодерма қабаттарына айналатындығын дәлелдеді.
Ф.Мюллер, Э.Геккель – биогенетикалық заңды ашты. Биогенетикалық заң бойынша онтогенез (жеке даму) дегеніміз – филогенездің (тарихи даму) қысқаша қайталануы болып табылады.
А.Н.Северцов – пікірі бойынша, организмнің жеке дамуы кезінде ататектерінің ересек формалары емес, олардың ұрықтарына тән белгілер қайталанады.
Г.Шмидт – омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың эмбриондық дамуын зерттеді.

Онтогенез – организмнің жеке

дамуы

а) эмбриогенез(ұрықтық даму)
Ұрықтың даму сатыларының жүйелілігінің сызбанұсқасы:
Зигота-Бөлшектену –Бластула-Гаструла-Нейрула- Органогенез
Зигота дегеніміз – ұрықтанған жұмыртқа жасуша.
Бөлшектену дегеніміз –тез өтетін митоз
Бластула дегеніміз – бір қабатты ұрық
Гаструла дегеніміз – қосқабатты ұрық.Гаструлада ұрық жапырақшалары пайда болады.
Сыртқы ұрық жапырақша – эктодерма деп аталады.
Ортаңғы ұрық жапырақша – мезодерма деп аталады.
Ішкі ұрық жапырақша – энтодерма деп аталады.
Нейрула дегеніміз – жүйке жүйесінің қалыптасуы.Ол тек қана хордалыларға тән ұрықтың даму сатысы.
 Органогенез дегеніміз – ұрық жапырақшаларынан мүшелердің пайда болу сатысы.

Терминдерге анықтама

Органогенез (мүшелерінің қалыптасуы)
терминдік сөздер

даму (ересегіне ұқсас болу)

2) түрленіп даму (дернәсілінің
ересегіне ұқсас болмауы)
Тікелей даму
Тікелей даму-организмнің бірден ересек түріне ұқсап тууы. Бұған омыртқалы жануарлардан жорғалаушылардың, құстардың, сүтқоректілердің және т.б. дамуы, ал омыртқасыздардан сүліктердің, көпаяқтылардың, өрмекшілердің және т.б. дамуы жатады.

Түрленіп даму - толық
Түрленіп даму – эмбриондық дамудан соң дернәсілдің пайда болуы. Дамудың бұл түрі омыртқасыз жануарларға, сондай-ақ омыртқалылардан қосмекенділерге тән.
Түрленіп даму – шала
Жұмыртқа – дернәсіл – имаго
Мысалы: шегіртке, таракан, т.б.

3 топқа жаңа тақырып бойынша тақырыптар беріп,топтық жұмыс жасау.

тұжырымның тұсына + таңбасын,дұрыс емесінің тұсына – таңбасын қояды.

1.Үш ұрық жапырақшасы бар.
2.Жүрек мезодерма қабатында пайда болады.
3.Бластула бұл екі қабатты ұрық.
4.Қосмекенділер түрленбей дамиды.
5.Ми мен жұлын эктодерма қабатында пайда болады.
6.Көбелек шала түрленбей дамиды.
7.Көбелек шала түрленіп дамиды.
8.Асқорыту мүшелері энтодерма қабатында пайда болады.

Бүйрек пайда болады.
Бөлшектену Тез өтетін митоз.
Нейрула Ұрықтанған жұмыртқа жасуша
Эктодерма Гипофиз пайда болады.
Энтодерма Желілі жануарларға тән.
Мезодерма Мұрын және көз пайда болады.

сөзді тауып жазу

1.Гаструла сатысындағы сыртқы қабатты ..................немесе сыртқы

ұрық жапырақшасы деп атайды.
2.Гаструла сатысындағы ішкі қабатты .................немесе ішкі ұрық жапырақшасы деп атайды.
3.Онтогенез ...............және ..............сатыларының негізінде дамиды.
4.Бір қабатты ұрық ................деп аталады.
5.Үш қабатты ұрық .................деп аталады.
6.Грекше embryon - ..............,loqos- .............мағынаны білдіреді.

жасушасы пайда болады
Зиготадан эмбрион дамиды.
Яғни, жеке ағза дамиды.
Жеке ағзаның

дамуын
онтогенез деп атайды.
Онтогенез жасушаның
ұрықтануынан бастап
тіршілігін жойғанға дейінгі кезеңі.