Презентация на тему по казахскому языку на тему Біріккен сөздер (4 класс)

жасалып, тұтас бір ұғымды беріп, бір сұраққа жауап беретінін

ұғындыру. Сөйлем ішінен біріккен сөзді таба алуға, әр түрлі түбірлерден біріккен сөздер жасай алуға үйрету. Дамытушылық: Оқушылардың ауызша және жазбаша тілдерін, шығармашылық қабілеттерін дамыту, іскерлік дағдыларын қалыптастыру. Тәрбиелігі: Топпен жұмыс жасай білуге тәрбиелеу отырып, адамгершілік ізгі қасиеттерді бойларына сіңіру, ұқыптылыққа, достыққа, бірлікке, әрі көркем жазуға тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Аралас сабақ Сабақтың әдісі: Сұрақ-жауап, түсіндіру,дәлелдеу. Сабақтың көрнекілігі: слайд, интерактивті тақта, суреттер, оқулық, кесте,

түгендеу, сабаққа даярлық.
Психологиялық дайындық:
Қазақ тілі-

өз жұлдызың көктегі. Қазақ тілі -көгіндегі шамшырақ, Қазақ тілі-өмірің де, өлең де, Қазақ тілі-тамыр жайған тереңге, Қазақ тілі- болашаққа жетелеп, Ұрпақтарды танытады әлемге!

- келіспеймін»

әдісі

күрделі қыстырма біріккен

Амал қанша
Бәсе
Сірә
Көк ала
Ауыл – аймақ
Ата – ана
Шекара
Кемпірқосақ
аққұтан

Ұлы ақын Абай ақылды, тапқырлықты қажет ететін және өте

қызық ойын деп жұмбақты жақсы көріпті. Өзі де жұмбақ шығарыпты. Соның бірі мынау:
Баяғыдан бері сегіз батыр
Кезек жығысып келе жатыр.
Түбінде қайсысы жеңері тағы белгісіз.
Кімдер сол сегіз батыр ?
 

ақын Абайдың шешендігі .
Ұлы ақын Абай ақылды, тапқырлықты

қажет ететін және өте қызық ойын деп жұмбақты жақсы көріпті. Өзі де жұмбақ шығарыпты. Соның бірі мынау:
Баяғыдан бері сегіз батыр
Кезек жығысып келе жатыр.
Түбінде қайсысы жеңері тағы белгісіз.
Кімдер сол сегіз батыр ?
Шешуі:
Қыс пен жаз, күн мен түн, тақ пен жұп, Жақсылық пен жамандық,
Мағыналары қарама- қарсы сөздерді тап.

 

Көркем жазу сәті
 -------------------------------------------------------------------
(Қаламсапты дұрыс ұстау мен дұрыс отыру

ескертіледі).

2. Мақсатын

қою кезеңі:
-Балалар бүгін біз сабақта

Оныншы желтоқсан.
Сынып жұмысы.
Көркем жазу :
т

сөздер кездесіп тұрғанын байқап тұрған шығарсыңдар, күрделі сөздің қандай

түрін көріп тұрсыңдар?

 

сөздері қалай жасалып тұр, айна мен гүл, екі түбірдің

бірігуі арқылы жасалған күрделі сөз, сол сияқты темір және тау, сөзі де екі түбірдің бірігуі арқылы жасалған күрделі сөз, ендеше бұл сөздер біріккен сөз болып табылады.

көп түбірден құралған сөздерді біріккен сөз деп аталады.
Олар

бірігіп жазылады: көкқұтан, итмұрын

қосаяқ=қос+аяқ


аққу=ақ+қу

жерге дейінгі кеңістікті көкжиек деп атайды.
Бұзаубас – қоңыз,

құрттың аты.
Жетіқарақшы – жұлдыз.
Сарыағаш – демалыс орны.
Ақсақал – ата, қарт адам.
Ақтас – тастың түрі.
Алтыбақан – Наурыз тойында тігілетін ұлттық
Бірқазан – құс.
Кемпірауыз – қысқаштың түрі.
Көксерке – балық.
Ақбөкен – жануар, тез жүгіретін аң.
Тасбақа – қосмекенді жәндік.
Ешкім – кім екені белгісіз.
Ешбір – ешқандай.
Бірнеше – көптеген шама.
Әрқашан – күнбе – күн.
Шекара – Қосаяқ – тышқан, жәндік.
Темірқазық – жұлдыз.

«Сөз құрастыру».

Сөздерді оқы. Берілген сөздерді сөз құрамына талда. Әр сөз неше түбірден құралған?

Айнабұлақ, қосаяқ, Талдыбұлақ, Алакөл, Жарбұлақ, Ботагөз, Есдәулет, Алакөл, тасбақа.
 

атаулар
Географиялық
атаулар
Кісі аттары
Дене мүшелері
Ауру атаулары
Ойын атаулары
Қоғамдық өмірге,
күнделікті тұрмысқа
байланысты әр

түрлі
атаулар

бұзаубас, Ақмарал, шаңсорғыш, балмұздақ, егеуқұйрық, Жетіқарақшы, шекара.
Сөздік жұмыс:  Бұзаубас –

басы үлкен, алдыңғы аяқтарымен жер қазатын түсі сары қоңыз.

бақан
суық қазан
көл торғай
жол сүйек
алты қу
жеті бақа
бір барыс
ақ тұмсық
ақ қарақшы

жерге дейінгі кеңістікті көкжиек деп атайды.
Бұзаубас – қоңыз,

құрттың аты.
Жетіқарақшы – жұлдыз.
Сарыағаш – демалыс орны.
Ақсақал – ата, қарт адам.
Ақтас – тастың түрі.
Алтыбақан – Наурыз тойында тігілетін ұлттық
Бірқазан – құс.
Кемпірауыз – қысқаштың түрі.
Көксерке – балық.
Ақбөкен – жануар, тез жүгіретін аң.
Тасбақа – қосмекенді жәндік.
Ешкім – кім екені белгісіз.
Ешбір – ешқандай.
Бірнеше – көптеген шама.
Әрқашан – күнбе – күн.
Шекара – Қосаяқ – тышқан, жәндік.
Темірқазық – жұлдыз.

бақан
суық қазан
көл торғай
жол сүйек
алты қу
жеті бақа
бір барыс
ақ тұмсық
ақ қарақшы

мөлдір елге арнаған тілегім бар. Қатардағы қазақтың перзентімін, Отаныма, еліме, берерім

бар.

жаз. Біріккен сөздерді тауып, астын сыз. Олардың қалай жасалғанын

түсіндір

Күн күркіреп, себелеп,
Жаңбыр жауып, басылды.
Көкжиекке керемет
Кемпірқосақ асылды.
Кемпірқосақта неше түс бар?

Баққаным әрі құс, әрі түйе.

3. Бірінші түбір сөз –

түс, Екінші түбір сөз – құс. Екі түбір сөзді қоссаң, Шығады тағы құс.
4. Бірінші түбір сөз – сан, Екінші түбір сөз – сұйық зат. Екеуін қосып оқысаң, Жерге қойылатын ат.
5. Екі қазанның бірі сатылып кеткенде, неше қазан қалады? 6.Жиегі көгерген кілем қайдан көрінген?

аң, құс, шөп аттарын жаз.
І – топ Жер –су

аттары : ..., ..., ...
ІІ- топ құстар: ..., ..., ..., ...,
ІІІ –топ өсімдіктер: ..., ..., ...
2. Ребустар құрау
3. 1. Біріккен сөз дегеніміз не? 2. Біріккен сөздер қалай жазылады? 3. Өзіңнің күшігіңе біріккен сөз болатын қандай ат қояр едің?

құралған сөзді не дейміз? А) дара сөз
Б) күрделі сөз

С) сөз тіркесі
2. Күрделі сөздер не арқылы жасалады? А) түбірлердің тіркесуі, бірігуі, қосарлануы арқылы
Б) сөйлемнің дара мүшелері арқылы С) сөз тіркестері арқылы
3. Күрделі сөз неше сұраққа жауап береді? А) бір Б) екі С) сұраққа жауап бермейді
4. Екі түбірдің бірігуі арқылы жасалған сөзді тап: А) өркеш-өркеш Б) қызыл ала С) қараторғай
5. Күрделі сөзді анықта: А) достық Б) ата-ана С) мектеп

сөз дегеніміз не?
Біріккен сөзге мысал келтір
Рефлексия
Бүгінгі сабақ саған ұнады

ма?
Білемін Білгім келеді? Үйрендім.