Презентация на тему Физика пәнінен 10 сыныпқа арналған сабақ жоспары. Тақырыбы. Жылу қозғалтқыштарының қолданылуы

бөлу
топтастыру
Шаттық шеңбері ( жылы лебіз)

қолданылуы.
Электронды оқулыққа

назар аударайық

түрлері және қолданылуы.

ІІ топ: Дизельдік жылу қозғалтқыш.

ІІІ

топ: Газ турбиналары.

Ғилманова Құралай.

поршенді бу машинасы- 1690 жыл
Т.Ньюкоменнің шахтадан су шығаратын бу

машинасы

1711-1712 жж . Ағылшынның темір ұстасы Томас Ньюкомен алғаш рет поршенді бу машинасын ойлап тауып жасап шығарды.

қозғалтқышын завод жұмысында қолданып көрді
Дж. Уаттың бу қозғалтқышы-1782

ж

алғашқы поршенді қолдан тұтанатын авиациалық мотордың үлгісін жасады.
Алғашқы
екі

тактілі
жылу
қозғалтқышын
жасаған– Рудоль
ф Дизель
(1858 - 191

- Жан Этьен Ленуар
(1822 - 1900 )

қолданылады. Суретте қозғалтқыштың жұмыс істеу принципінің төрт тактісі көрсетілген::

Сору -> Сығу -> Жұмыстық жүріс -> Шығару

отын қажет етеді;
2.Құрылымы күрделі;
3.Иіннің айналу жыл-
дамдығы жоғары;
4.Улы газдар;
5.Шу.

ІІ топ:

Дизельдік жылу қозғалтқыш.

10 сынып оқушысы Сағатова Гүлсана

ДИЗЕЛЬ (1858 – 1913) жасап шығарған.

қарай қозға-лады,оның үстінде-гі көлемнің үлғаю-ынан ауа сирейді де,1 қақпақша

ашылып, цилиндр-дің ішіне ауа сорылады

да цилиндрдің ішіндегі қысым 1,2*106 Па-ға жетіп, ол темпера-тураның

500-700 0С-ға дейін жоғарылуын тудырады.

қоспа бүркіле-ді.Жоғары темпера-тураның әсерінен қоспа тұтанады. Оның жану уақыты

бензиннің жану уақытынан ұзақ.

әсер етіп оны төмен қарай қозғап, пайдалы жұмыс атқарады.

Жану процесінің соңында газ адиабаталық ұлғаяды да, тактінің аяғында шығару клапаны ашылады, газдың қысымы азаяды.

Жұмыстық жүріс тактісі

газды сыртқа атмосфе-раға шығарады.

түрі арзан;
3.Қолданылу мерзімі біршама ұзақ;
4.Қарапайым құрылғы.
5.П.Ә.К-і біршама жоғары 35-40%
Кемшіліктері
1.Қыстың

күні іске қосылуы темпера-тураға тәуелді;
2.Қоректендіру жүйесін қайта жөндеу күрделі;
3.Жұмыс кезінде шуыл.
4.Көлемі жағынан үлкен.
5.Улы газдар бөледі.

қыздырылған газ арқылы қозғалтқыш білігін поршеннің, шатунның және иінді

біліктің жәрдемінсіз тікелей айналдыратын жылу қозғалтқышы.

– диск;
3 – қалақшалар
4 – соплолар;

біршама уақыт қажет;
Айналу жылдамдығын реттеу мүмкіншілігі-нің жоқтығы;
Кері жүрістің жоқтығы.
Жылдам

айналғыштығы;
Ықшамдылығы;
Қуаттылығы;
П.Ә.К.-нің жоғары-
лығы – 40 %.

Газ турбиналары

одан бөлінгенде қалған бөлігінің қозғалысын айтады.

қолданылуда. Сонымен қатар олар метеорологиялық мақсатта және түрлі радиустағы

әскери ракеталарда қолданылады.

сұйық сутегі және т.б пайдаланылады.

Отын жану үшін тотықтырғыш

ретінде сұйық оттегі, азот қышқылы,сұйық фтор, сутегі оксиді қолданылады.

Отын және тотықтырғыш арнайы бактарда сақталады, сорғының көмегімен жану камерасына беріледі, жану нәтижесінде қысым 50 атм-ға, ал температура 3000С жетеді.

қабырғасына сопло орналасқан артқы қабырғасына қарағанда көп қысым күшін

тудырады.
Сондықтан олар сопло арқылы үлкен жылдамдықпен сыртқа шығарылады да, ракетаны алға қарай қозғалысқа келтіреді.

Электронды оқулық (түйін сөз)

температурасы суытқыш температурасынан екі есе артық. Осы машинаның ПӘК-ін

анықтаңыз.
2 есеп.
Идеал жылу машинасының қыздырғышының температурасы 1270С, ал суытқыштың температурасы 170С болса,бұл жылу машинасына 30 кДж жылу берілсе қандай жұмыс атқарады?
3 есеп.
Карно циклі бойынша қыздырғыштың температурасы 800К-ге жеткенде ПӘК 60% болды. Суытқыштың температурасы қандай болғаны?

2сағат жұмыс істеді.Сол кезде оның қуаты 2*103кВт-қа
жетті.Сонда тепловоз

қанша дизель отынын жұмсады? (дизельдің меншікті жану жылуы q= 42*106 Дж/кг).

2.Жылу машинасы қыздырғышының температурасы 390К,ал суытқыштың температурасы 300К
. Жұмыстық дене 1секундта қыздырғыштан 6*104Дж жылу алып отырады.Машинаның ПӘК-ін және
қыздырғыштың қуатын табыңыз.

3.Жұмыстық дене қыздырғыштан алған әрбір килоджоуль энергиясының арқасында 300 Дж жұмыс
атқарады.Суытқыштың температурасы 290К.Жылу машинасының ПӘК –ін және қыздырғыштың
температурасын табыңыз.

бір қадам
1.Изотермиялық сығылудан кейін ортаға 600 Дж жылу берілгенде

атқарылатын жұмысты анықтаңыз.
A) 300 Дж B) 400 Дж C) 500 Дж D) 200Дж E) 600 Дж 2. Адиабаталық процесс кезінде 400 Дж жұмыс атқарғандағы газдың ішкі энергиясының өзгерісі.
A) 200 Дж B) 300 Дж C) 400 Дж D) 100 Дж E) 500 Дж 3.Газ 300 Дж жылу мөлшері алғанда ішкі энергия 200 Дж-ға артты. Газдың атқарған жұмысын.
A) 500 Дж B) 250 Дж C) 200 Дж D) 300 Дж E) 100 Дж 4.Жылу машинасының ПӘК –і ең үлкен болатын жағдай.Т1-қыздырғыш температурасы,Т2- салқындатқыштың температурасы.
А) Неғұрлым Т1 жоғары,Т2 төмен болса
В) Неғұрлым Т2 жоғары,Т1 төмен болса С) Т2 =Т1 болса Д) Т1 ≤ Т2 болса
5. Жылу машинасы қыздырғышының температурасын 100 С-қа көтерді, суытқыштың температурасын 100 С- қа төмендетті.Осының нәтижесінде машинаның ПӘК-і
А) төмендейді В) артады С) өзгермейді Д) артуы да кемуіде мүмкін.