Презентация на тему к уроку Җирдә һәм башка күк җисемнәрендә тоткарсыз төшү тизләнеше (9 класс)

җисем үзләренең
массаларына туры пропорциональ
һәм алар арасындагы

ераклык квадратына
кире пропорциональ көч белән
бер-берсенә тартылалар

тигез һәм ничек атала?
Җир агачта асылынып торган алмага тартыламы?

Гравитация
константасы

модульләре буенча тигез һәм юнәлешләре буенча капма-каршы

Ньютонның III законы

Җиргә тартылуы –

бөтендөнья тартылу законының бер очрагы ул

g≈9,8м/с2 – ирекле төшү тизләнеше

Fтяж=mg

тыгызлыгына һәм Җирдән биеклеккә
g коэфициентының кыйммәте түбәндәге факторларга

бәйле:

g≈8,86м/с2
Нептун
g≈11,09м/с2
Плутон
g≈0,5м/с2
Җир
g≈9,8м/с2

Дедалның улы хөрмәтенә аталган
Икар астероидында барлык

жисемнәрнең авырлыгы Җирдәгегә караганда 25600 тапкыр кечкенәрәк була!!!

Япониядә Токио шәһәрендә 40 кг массалы кешегә тәэсир итүче

авырлык көчен табарга. Токиода
g = 9,79 м/с

2. Шушы ук кешегә Юпитер өслегендә нинди көч тәэсир итә?
Юпитерда g = 23,95 м/с

3. Җигә тартылу көче Юпитерга тартылу көченнән ничә тапкыр зуррак(яки кечечрәк)?

4. Җирдә 20 кг га кадәр массалы җисемне күтәрә ала торган укучы Юпитерда нинди массалы җисемне күтәрер?

5. Орбиталь станциядәге космонавтка Җирнең тарту көче тәэсир итәме? Җавапны нигезләргә.

2

2

1. Швециядә Стокгольм шәһәрендә 40 кг массалы кешегә тәэсир итүче авырлык көчен табарга. Стокгольмда
g = 9,82 м/с

2. Шушы ук кешегә Плутон өслегендә нинди көч тәэсир итә?
Плутонда g = 0,6 м/с

3. Җигә тартылу көче Плутонга тартылу көченнән ничә тапкыр зуррак(яки кечечрәк)?

4. Җирдә 20 кг га кадәр массалы җисемне күтәрә ала торган укучы Плутонда нинди массалы җисемне күтәрер?

5. Ачык космостагы космонавтка Җирнең тарту көче тәэсир итәме? Җавапны нигезләргә.

2

2

II вариант
Мәсьәлә № 1

392,8 н – 391,6 н = 1,2н

Димәк, японнар шведларга караганда Җиргә якынча
1ньютонга кимрәк көч белән тартылалар

II вариант

II вариант

II вариант

Плутонда укучы Җирдәгегә караганда 17 тапкыр авыррак йөкне күтәрер иде, ә үзенең авырлыгы (массасы түгел) 17 тапкыр кимрәк булыр иде!

II вариант
Җирнең тарту көче тәэсир

итә

Космонавт ирекле төшү
халәтендә

Димәк, ул авырлык көче тәэсирендә хәрәкәт итә

.

нигезендә күп еллар алдан күк җисемнәренең торышын, аларның хәрәкәт

траекторияләрен зур төгәллек белән билгеләргә мөмкинлек бирә.

Шушы закон нигезендә яңа күк җисемнәре ачыла.

Күп гасырлар буе иң ерактагысы дип саналган бу планетаны XVIII гасыр ахырында инглиз астрономы Уильям Гершель ачкан.
XVIII г.

Гади күзгә Уран бик начар күренә. XIX гасырның 40-нчы елларында үткәрелгән төгәл күзәтүләр Уранның билгеле булган барлык планеталар тәэсирендәге тайпылышларын күздә тотып исәпләнгән юлдан бераз авышуын күрсәтә.

орбитасын, масcасын исәпләгәннәр, аның күк йөзендә билгеле бер вакыттагы

урынын күрсәткәннәр.

Бу планета 1846 нче елда нәкъ алар әйткән урында табылган.
Аны Нептун дип атаганнар.

Солнечной системы искали четверть века и обнаружили только в

1930 году.

Возникла некая закономерность –
каждый век открывается по одной планете:
в ХVIII веке был обнаружен Уран,
в ХIХ - Нептун,
в ХХ - Плутон.

18 февраля 1930 года,
24 - летний лаборант Клайд Томбо вошел в кабинет директора Лоуэлловской обсерватории Весто Слайфера и сказал:
«Я нашел вашу планету Икс»

Венеция Берни, одиннадцатилетняя школьница из Оксфорда. Венеция интересовалась не только астрономией, но и классической мифологией, и решила, что это имя — древнеримский вариант имени греческого бога подземного царства — подходит для такого тёмного и холодного мира.

13 марта было сделано официальное объявление об открытии планеты Х.
Дату выбрали намеренно - день рождения Персиваля Лоуэлла, который основал эту обсерваторию на высокогорном плато в штате Аризона

төшү тизләнеше формуласын чыгардык

Ирекле төшү тизләнешенең нинди факторларга бәйлелеген ачыкладык

Бу зурлыкның башка күк җисемнәрендә күпмегә тигез икәнен белдек

Мәсьәлә чишкәндә башка планеталарда тартылу көчен һәм кешенең физик мөмкинлекләрен ачыкладык

Бөтендөнья тартылу законының практик яктан әһәмиятлелегенә төшендек

Дәрес нәтиҗәләре