Иондаушы агенттер. Иондаушы агенттер ретінде α-, β-, γ- бөлшектер у-сәулелер және реттелген сәулелері қолданылады. α- бөлшектер деп оң заряд әкелетін гелий ядросын айтады. Бұл – ауыр бөлшектер, сондықтан энергиясы зор және күшті иондаушы агент болып
Слайд 2
Иондаушы агенттер. Иондаушы агенттер ретінде α-, β-, γ-
бөлшектер у-сәулелер және реттелген сәулелері қолданылады.
α- бөлшектер деп оң
заряд әкелетін гелий ядросын айтады. Бұл – ауыр бөлшектер, сондықтан энергиясы зор және күшті иондаушы агент болып табылады. Бірақ, бұлардың тесу қабілеті өте нашар. Ауадағы α- бөлшектің ең үлкен жол ұзындығы 90мм тең, ал қатты денелерде бір немесе ондаған микрон қабаттарда жұтылып кетеді (мысалыға: алюминий үшін жол ұзындығы 0.05 мм). Сондықтан, иондаушы агент ретінде α- бөлшектерді пайдаланғанда сәуле көзін түрлендіргіш ішіне орнатады;
Слайд 3
β - бөлшектер деп теріс зарядталған бөлшектер (электрондар)
ағынын айтады. Бұлардың энергиясы аз бірақ, тесу қабілеті қатты
денелерде бірнеше миллиметрге жетеді (мысалыға алюминийдегі жол ұзындығы 1.75 мм), өлшеу техникасында көбіне β- бөлшектердің тесу қабілетін пайдаланады, сәуле көзін түрлендіргіштен тыс орнатады;
Слайд 4
γ – сәулелер толқын ұзындығы өте аз электро-магниттік
толқындар. Электромагниттік энергия үздікті түрде, квадраттармен немесе фотондармен пайда
болады, квадраттар мен фотондар заряд тасымалдамайды, сондықтан электрлік өріспен де, магнит өрісі әсерінен де ауытқымайды; γ- сәулелер жарық жылдамдығымен тарайды да, үлкен тесу қабілетіне ие (мысалы алюминийде 12 см-дейін жетеді). Реттелген сәулелер деп, толқын ұзындығы үлкен электромагниттік тербелістерді айтады. Бұлар γ-сәулелердегідей қасиеттерге ие және энергиясы жеткілікті бөлшектермен, электрондармен атқыланған кез-келген заттарда пайда болуы мүмкін. Бұл сәулелердің өлшеу техникасында қолданылуы-жарық өтпейтін денелер арқылы өте алатын қасиеттеріне негізделген.