Презентация на тему ПО ХИМИИ НА ТЕМУ ОЛТИНГУГУРТ

tanishtirish ,oltingugurtning tabiatda tar-
qal ishi ,fizik, kimyoviy xossalari va

ishlatilish sohalari
bilan tanishtirish .
Tarbiyaviy maqsad: Yosh avlodni ulug` ajdodlarimizga
hurmat ruhida tarbiyalash ular qalbida milliy va
umuminsoniy qadriyatlar ezgulik va insonparvarlik
tuyg`ularini singdirish

Rivojlantiruvchi maqsad: kimyo fani orqali
hayotni to`g`ri tasavvur eta olish malakasini o`stirish.
mantiqiy fikrlashga o`rgatish.

qilish va
o`zlashtirish
darsi
Ko`rgazmali-
amaliy
Masalalar yechish
Aqliy hujum,
Birikmaning nomini

top,
kichik
guruhlarda ishlash,

“Laboratoriya ishi.
xotira mashqi.

Dars jihozi:
Davriy jadval,tarqatma materiallar:
Kompyuter, proyektor, slaydlar, mavzuga oid video rolik,
tezkor savollar,mavzuga oid laboratoriya jihozlari va reaktivlari.

tayyorlash.
4. Mavzuni mustahkamlash
5. O`quvchilarni baholash
6. Uyga vazifa berish

aniqlanadi.
Maqsadimiz: Vatanga munosib farzand bo`lish
Shiorimiz: Fan ko`kida qil

parvoz
Qancha bilsang shuncha oz
O`qituvchi: Hozir olkamizda qanday fasl?Bahor oyining muhim sanalari qaysilar?
O`quvchi: 8-mart Xalqaro xotin qizlar bayrami.21-mart umumxalq Navruz bayrami.
O`qituvchi: Respublikamizda va dunyoda qanday fanimizga oid yangiliklar sodir bo`lmoqda.
O`quvchi: Respublikamizda va dunyoda sodir bolgan fan yangiliklaridan aytishadi.
Darsimizga tayyormiz
O`qituvchi: kimyo qanday fan
O`quvchi: kimyo aniq fan

qanday ma`noni bildiradi?
2.Davriy jadvalda galogenlar qanday joylashgan ,ularning tashqi

pog`onasida nechta elektron bor?
3.Galogenlarning tabiatda erkin holatda uchramasligining sababi nimada?
4.Plavik shpati minerali tarkibida ftorning massa ulushi nechaga teng?
5.Galogenlarni tabiiy birikmalardan qanday ajratib olamiz?

O`tilgan mavzuni mustahkamlash

qaysi birida xlorid kislota borligini qanday ajratib olasiz?
2. Davriy

jadvalda galogenlarning kimyoviy xossalari qanday o`zgaradi ?
3.Silvinit minerali tarkibida xlorning massa ulushi nechaga teng?
4.Maktab laboratoriyasida galogenlar tarkibida vodorod borligini qanday aniqlaymiz?
5. Xlorning qanday fizikaviy xossalarini bilasiz?

kislota ,uning fizik xossalari qanday.
2.Vodorod xlorid nima maqsadda ishlatiladi?
3.

11,2 litr xlor olish uchun qancha miqdorda xlorid kislota kerak?
4. Ftordan qanday maqsadlarda foydalaniladi?
5.Galogenlar uchun sifat reaksiyasida qaysi moddadan foydalanamiz?

o`rniga tavsif .
2.Oltingugur t
3.Tabiatda uchrashi .
4.Fizik xossalari
5.Kimyoviy xossalari.
6. Ishlatilishi.

o`rni.
Kislorod guruhchasi elementlari davriy jadvalning 6-guruhi bosh guruhchasida

joylashgan bo`lib ,ikkinchi nomi xalkogenlar deb nomlanadi. Guruh elementlarining tashqi energetik pog`onasida oltita elektron bo`ladi.Kislorodning atom tuzilishi quyidagicha;
+8 O 1S2/ 2S2 2P4
S,Se,Te ning tashqi energetik pog`onasida bo`sh holdagi d-orbitallar mavjud .Tashqi qobiqdagi juftlashgan p-va s-elektronlar bittadan d-orbitallarga kociib o`tishi mumkin

uchraydi.O`zbekistonda oltingugurtning tabiiy manbalari mavjud. Mamlakatimizdagi tabiy gaz va

gaz kondensatsiyalarini qayta ishlash korxonalarida oltingugurt va uning birikmalarini olish yo`lga qo`yilgan.O`zbekistonda qazib olinayotgan mis rudalari tarkibida oltingugurt,selen va tellur ham mavjud. Selen va tellur yarim o`tkazgichlar,quyosh batareyalari,,termoregulyatorlar tayyorlashda , po`lat va shishaning maxsus navlarini ishlab chiqarishda asosiy xom ashyobo`lib xizmat qiladi.

o`zgarishga ega:rombik oltingugurt S8; Monoklinik oltingugurt S8;plastik oltingugurt Sn.Tabiatda

rombik oltingugurtuchraydi va u sariq rangli qattiq kristall modda bo`lib ,suvda erimaydi.Zichligi 2g/sm3 bo`lishiga qaramasdan oltingugurt kukunlari suv yuzasiga qalqib yuradi, chunki u suvda xo`llanmaydi. Qattiq jismlarni suyuqlik sirtida qalqib turishi FLOTATSIYA deyiladi.Oltingugurt elektr tokini va issiqlikni yomon o`tkazadi.112,8 gradusda suyuqlanadi,444,5gradusda qaynaydi. Qaynash haroratigacha qizdirilgan oltingugurt sovuq suvga quyilsa,plastik oltingugurtga aylanadi.

esa qaytaruvchi bo`lib ishtirok etadi.Oltingugurt oksidlovchi;
1.Vodorod bilan reaksiyaga kirishib,vodorod

sulfidni hosil qiladi. H2+S =H2S
2.Metallar bilan reaksiyaga kirishib sulfidlarrni hosil qiladi
2Na+S =Na2S; 2Al+3S=Al2S3; Zn+S=ZnS; Fe+S=FeS
Oltingugurt qaytaruvchi:

kislota ishlab chiqarishda.
4.Uglerod (IV)

sulfid ishlab chiqarishda.
5.Tibbiyotda turli xildagi dorilar ishlab chiqarishda.
6 O`simliklarni zararkunandalardan himoya qiluvchi vositalar ishlab chiqarishda
7.Qora porox ishlab chiqarishda.
8.Qog`oz ishlab chiqarish uchun zarur bo`lgan Ca(HSO3)2 ni olish maqsadlarida ishlatiladi.