Слайд 2
Жоспары:
1.Кіріспе:
2.Негізгі бөлім:
а) Массив ұғымына түсінік
в)Жиындарға түсінік
с)Жол ұғымына түсінік
Слайд 3
Массив.Жол.Жиындарға түсінік.
Массив деп- бір атауға ие болатын және
оперативті жадының ұяшықтарында тізбектей орналасатын бір типтегі элементтердің жиынтығы.
Жиын
деп- элементтері мәліметердің құрылымдық типінде болатын 255-ке дейінгі бір типтегі элементтерден тұратынмәндері үтір арқылы жазылатын және осы мәндер квадрат жақшаға алынатын элементтердің тобын айтамыз.
Жол деп- мәндері Паскаль тіліндегі символдардан тұратын өрнекті айтады.
Слайд 4
Массивпен жұмыс жасау.
Паскаль тіліндегі массив индекспен анықталатын алдын-ала
белгілі бір компаненттерден тұрады.Массив бір өлшемді немесе көп өлшемді
болуы мүмкін.Массивтің түрін сипаттау үшін ARRAY-қызметші сөз қолданылады.
ARRAY<өлшемі>of <типі>;
Мұндағы массивтің өлшемін,яғни элементтердің санын аралық түрінде немесе мәліметтердің саналатын типінің аталуы түрінде көрсетуге болады.
Слайд 5
Екі өлшемді массивтер.
Екі өлшемді массивтер кестелік мәліметтермен жұмыс
істеуге арналған.Екі өлшемді массивтерде жол мен бағанның қиылысуында орналасқан
әрбір элементтің орны сол жолмен бағанның нөмірімен анықталады.Сондықтан екі өлшемді массивті сипаттау үшін 2-индекс қолданылады.
Мыс: var x: array [1..n,1..m]
of integer;
Слайд 6
Мысал:
Нақты сандардан тұратын, өлшемдері 2х3, 3х3 екі а
және b матрицаның көбейтіндісін табыңдар.
Сi, j = ,
i = 1, 2…, n ;j = 1, 2, …, p.
С матрицаның элементтері (өлшемі 2х3) мына формуламен анықталады:
Мұндағы, n- а-ның жолдарының саны,
m- а-ның бағандарының және в-ның жолдарының саны,
p- b-ның бағандарының саны,
С матрицасы n жолдан, p бағаннан тұрады.
С-ның элементтерін есептеу үшін қосындыны жинайтын ішкі цикл құрылады, ол циклдің параметрін к деп белгілейік.
Слайд 7
program prog_5;
var a, c : array[1..2, 1..3] of
real;
b : array[1..3, 1..3] of real;
i, j, k : integer;
begin
writeln('а массивін енгізіңдер');
for i:=1 to 2 do
for j:=1 to 3 do
read(a[i, j]);
writeln('в массивін енгізіңдер');
for i:= 1 to 3 do
for j:= 1 to 3 do
read(b[i, j]);
{матрицаны көбейту}
for i:= 1 to 2 do
for j:=1 to 3 do begin
c[i, j]:=0
for k:= 1 to 3 do
c[i, j];=c[i, j]+a[i, k]*b[k, j]
end;
(С массивін экранға шығару)
writeln ('c массиві’);
for i:= 1 to 2 do begin
writeln;
for j:= 1 to 3 do
write(c[i, j] :12:5) end;
end.
Слайд 8
Есепті шешу алгоритмі:
1. Бағдарлама денесін айнымалыларды сипаттаудан бастаймыз.
2.
a - массивінің элементтерін енгіземіз.
3. b - массивінің элементтерін
енгіземіз.
4. Матрицаны көбейтуді жүзеге асырамыз.
5. c - массивін экранға шығарамыз.
Айнымалылар:
a – екі өлшемді массив;
b –екі өлшемді массив;
c – екі өлшемді массив;
i, j, k - цикл айнымалылары.
Слайд 12
Жинақталған массив.
Егер массивтің алдында PACKED сөзі тұрса онда
машинаның есте сақтау бөлігінде деректер тығыз жинастырылып транцлятция жинақталады
және есептеумен деректерді өңдеу жылдамдайды. Бұл есте сақтау бөлігінің тиімділігін артырады. «Var” айнфмалылар түрінде
VAR __ массив аты: PACKED array [тип индексі] of char;
Мыс. «Киргизова Алия» Масивтің атын FAM деп алатын болсақ Var Fam : Packed array [1..14] of char;
Fam [1]= “k” , Fam[2]= ‘и’, ,,, , Fam[14] ‘я’ ;
TYPE t=Packed array [1..14] of char;
Var A:T;
Слайд 13
Жиындарда қолданылатын амалдар:
Біріктіру,қиылысу,айырмасы,салыстыру және жиынға ену мүмкіндігін анықтау
амалдары:
Екі жиынның қиылысуы- екі жиындада бар элементтерден тұратын жиын.
Екі
жиынның айырмасы- біріншісінің соңғысында жоқ элементтерінен тұратын жиын.
Екі жиынның бірігуі- екі жиынның барлық элементтерінен тұратын жиын.
Слайд 14
Жолдық типте жұмыс жасау.
Жолдық типтегі элементтер бұл кез-келген
кездейсоқ символдар бола алады,яғни char типіндегі элементтер болып табылады.Әрбір
жолдың ұзындығы 0,255 символға дейін бола алады.Жолдық типтегі тұрақтылар тырнақшалардың арасына жазылады.
Жолдық типін сипаттау үшін:
Var<айнымалы>:string[n]; сандық сипаттау;
<айнымалы>:char; символдық сипаттау;
Слайд 15
Стандартты функциялар:
Concat(s1,s2,..sn)-жолдарды біріктіру функциясы.
Copy(s,I,j)-s жолының i-орнынан бастап,j-символды көшіру
үшін қиып алу.
lenght(s)-s жолының ұзындығын анықтау фунциясы
Pas (t, s)-
t жолының,s-жодың нешінші позициясынан бастап орналасқандығын анықтайтын функция.
Слайд 16
Стандартты процедуралар:
Delete (s, I, j )-s жолының,i-ші позициясынан
бастап,j-символды өшіру.
Insert (t, s, i)-t сөзін,s-жолдың,i-ші орнынан бастап орналастыратын
функция.
Star (n, s)-n санын s-жолдық айнымалыға айналдыратын процедура.
Val (s, x, cod)-s жолын x-санына айналдыратын мұндағы код,дұрыс емес символдың коды.
Слайд 17
Қорытынды:
Жиын элементері тік жақшаларға алынып,үтір арқылы бөлініп жазылады.
Жиын-
тұтас түрде қарастырылатын кез-келген бір типті элементтер жиынтығы.Ол күрделі
типті деректердің бірі.Деректер,элементтерінің саны 255-тен аспайтын,REAL және POINTER –ден басқа кез-келген жай типті болуы мүмкін.
Слайд 18
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. О.Камардинов.
Информатика. І, ІІ-бөлімдер. –Шымкент, 2000.
2. Қ.С.Әбдиев,
М.Ж.Бекпатшаев. Алгоритмдеу негіздері. Алматы, 1993.
3. Б.Бөрібаев. Информатика және компьютер. Алматы, 1996.
4. Т.К.Досмайлов. Программалау тілі Паскаль. Алматы, 1996.
5. Б.Д.Сыдықов.Алгоритмдеу және программалау негіздерін оқыту. А., 2003.
6. Б.Д.Сыдықов, Н.Ә.Талпақов, К.М.Беркінбаев, Б.Ғ.Бостанов. Бағдарлама-лық және технологиялық практикум. Әдістемелік оқу құралы. А., 2000.
7. Б.Д.Сыдықов. Алгоритмдеу және программалау негіздерін оқыту. Әдістемелік оқу құралы. Кентау, 2007.
8. Б.Д.Сыдықов. Информатика. Бағдарламалау негіздері. Оқу құралы. Кентау, 2007.
![program prog_5; var a, c : array[1..2, 1..3] of real; b :](/img/tmb/6/585051/cb072e7dd6e6b9edbe2b9ee4f2b7242e-720x.jpg "Массив.Жол.Жиындар ( 8 класс)")
