Слайд 2
Есеп № 1
Үш қораптың әрқайсының салмағын табу керек,
егер бірінші қораптың салмағы екінші қораптан 0,5 кг жеңіл,
ал үшінші қораптың салмағы біріншіге қарағанда 0,4 кг жеңіл және олардың жалпы салмағы 4,3 кг.
Слайд 3
Шешуі
Екінші қораптың салмағын x –пен белгілесек, онда:
I қорап
- x - 0,5
II қорап - x
III қорап –
(x - 0,5) – 0,4
Төмендегідей теңдеу аламыз
x - 0,5 + x + (x - 0,5) – 0,4 = 4,3
Жақшаны ашып, ұқсас қосылғыштарды біріктіреміз
3x - 0,9 = 4,3
3x = 5,7
Слайд 4
Ондық бөлшекті натурал санға бөлуді, натурал сандарды бөлу
сияқты бұрыштап бөлеміз.
Слайд 5
1-мысал.
17,4 : 3 = 5,8
2-мысал.
2,45 : 7
= 0,35
Ондық бөлшекті натурал санға бөлу
Ондық бөлшекті натурал санға
бөлу үшін:
1) Бөлшекті үтіріне қарамай сол санға бөлеміз;
2) Бөліндіге үтірді бөлінгіштін бүтін бөлігі біткен кезде қоямыз.
Егер бүтін бөлігі бөлгіштен кіші болса, онда бөлінді нөл бүтінмен басталады.
2 < 7
Слайд 6
Шешуі
x-тің мәнін табу үшін жоғарыдағы ережені қолданамыз
яғни,
x = 1,9 кг
Әр қораптың салмағын табамыз
I қорап –
1,9 - 0,5 = 1,4 кг
II қорап – 1,9 кг
III қорап – (1,9 - 0,5) – 0,4 = 1 кг
Жауабы:
I қорап – 1,4 кг; II қорап – 1,9 кг; III қорап – 1 кг
Слайд 7
Есеп № 2
Мысықтың салмағы 4 кг, ал оның
жаңа туған баласы соқырдың салмағы 0,08 кг. Мысықтың салмағы
өз баласының салмағынан қанша есе ауыр тартады?
Ескерту: Мысықтың баласын жана туғанда соқыр деп, ал содан кейiн марғау деп те, мәулен деп те атайды.
Слайд 8
Шешуі
Мысықтың салмағы өз баласының салмағынан қанша есе ауыр
тартатындығын табу үшін мысық салмағын (4 кг) соқыр салмағына
бөлу керек (0,08 кг), яғни 4-тің 0,08-ге бөліндісін табу керек.
Слайд 9
1-мысал.
2,28 : 0,6 = 3,8
22,8 : 6
= 3,8
2-мысал.
3,312 : 3,45 = 0,96
331,2 : 345
= 0,96
Ондық бөлшекке бөлу
Санды ондық бөлшекке бөлу үшін:
1) бөлгіште үтірден кейін қанша цифр болса, сонша цифрға бөлінгіштегі және бөлгіштегі үтірді оңға жылжыту керек;
2) Осыдан кейін ондық бөлшекті натурал санға бөлуді орындау керек.
331 < 345
Слайд 10
Шешуі
Есептің шешімін табу үшін жоғарыдағы ережені қолданамыз
(4
санын 400 түрінде, ал 0,08 санын 8 түрінде жазамыз
да бөлуді орындаймыз)
Жауабы: мысық өз баласынан 50 есе ауыр.
Слайд 11
Бөлуді орындандар:
1) 3416,04 : 8;
2) 0,2448 : 36;
3) 180,015 : 25;
4) 1,98 : 40.
5) 3,725 : 1,49; 6) 0,16043 : 0,526.
Слайд 12
Жауаптары:
427,005;
2) 0,0068;
3) 7,2006;
4) 0,0495.
5) 2,5; 6) 0,305.
Слайд 13
3-мысал.
1505,86 : 43 = 35,02
4-мысал
5612,8 :
16 = 350,8
қатарынан екі цифрды бірден түсіреміз.(біреуі бүтін бөліктен!).
Бөліндіде үтірдін алдынан нөл қоямыз!
Бөлшек бөлігінен қатарынан екі цифрды бірден түсіреміз.
Бөліндіде үтірден кейін нөл қоямыз!
Талдау мысалдары
Слайд 14
5-мысал.
1007,371 : 53 = 19,007
6-мысал.
0,2574 :
65 = 0,00396
Бөлшек бөлігінен қатарынан үш цифрды бірден жылжытамыз.
Бөліндіде үтірден кейін екі нөл қоямыз!
Талдау мысалдары