Презентация на тему Адренергиялық заттар

бета-адреномиметиктер, сипаттамасы, қолданылуы, жанама әсерлері
3. Альфа -адреномиметиктер, препараттары, негізгі

фармакологиялық әсерлері, қолдануы, жанама әсерлері
4. Бета-адреномиметиктер, негізгі препараттарының салыстырмалы сипаттамасы
5. Тікелей емес адреномиметиктер (симпатомиметиктер), фармакологиялық әсерлері, қолданылуы, жанама әсерлері

(симпатикалық) жүйке жүйесіне әсер ететін заттар медициналық практикада кең

қолданылады. Соның ішінде адренергиялық синапстарға ынталандырғыш әсер ететін заттар (адреномиметиктер) практикалық маңызды көптеген әсерлер шақырады, атап айтқанда, қан тамырларын тарылту, артериялық қысымды жоғарылату, атриовентрикулярлық өткізгіштікті жақсарту, миокардтың жиырылғыштығын жоғарылату, бронхтарды кеңейту және т.б. Топ препараттары медицинаның барлық салаларында кең қолданылады: кардиология – жүрек тоқтап қалғанда, әртүрлі себепті артериялық қысымның төмендеуі (коллапс, шок), пульмонология - бронх өткізгіштігі бұзылыстары синдромында (демікпе ұстамасын тоқтату үшін және алдын алу үшін), акушерлік практикада – түсік түсудің алдын алу үшін, стоматологияда – жергілікті анестетиктердің әсерін ұзарту үшін және т.б.
Сондықтан, адренергиялық жүйеге ынталандырғыш әсер ететін заттардың фармакокинетикасының және фармакодинимикасының ерекшеліктерін білу өзекті мәселе болып табылады.


 

ететін заттар

Адренергиялық синапс бойынша импульcтің берілуі норадреналин медиаторы арқылы

жүзеге асады

1 , α 2

α 1 адренорецепторлар негізінен постсинапстық мембранада

орналасқан:
- Қан тамырлары (тері, шырышты қабық, іш қуысы мүшелері)
- Көздің радиалды бұлшық еті
- АІЖ сфинктері
- Жатыр (жүкті емес)
- Шаш фолликуласы
- Көк бауыр капсуласы

медиаторының синапстық саңлаудағы деңгейін анықтайды.


Пресинапстық α 2 АР ынталанғанда

норадреналин медиаторының бөлінуі төмендейді.

Бұл механизмі кері теріс байланыс механизмі деп атайды

1 , β 2 , β3

β1 адренорецепторлар постсинапстық

мембранада: - жүрек
- бүйрек

адренорецептордың орналасуы
Өкпе және бронхтар
Қан тамырлары (қаңқа бұлшық

еті, тәждік қан тамырлар)
Бүйрек
Ұйқы безі
Жатыр (жүкті)
Пресинапстық β2 адренорецепторлар ынталанғанда норадреналин медиаторының бөлінуі жоғарылайды. Бұл үрдісті оң кері байланыс механизмі деп атайды

тежейтін заттар

β –адренорецепторларды ынталандыратын заттар
Адреналин гидрохлориді (α1, α2 ,

β1., β2)
Норадреналин гидротартраты (α1, α2 , β1)

2.Негізінен α-адренорецепторларды ынталандыратын заттар
Мезатон (α1)
Нафтизин (α2)
Галазолин (α2)

3.Негізінен β адренорецепторларды ынталандыратын заттар
Изадрин (β1 и β2)
Добутамин (β1)
Салбутамол (β2)
Фенотерол (β2)
Тербуталин (β2)
Сальметерол (β2)
Формотерол (β2)

II. Тікелей емес әсер ететін адреномиметиктер
Эфедрин гидрохлориді

ырғағының жиілігін және күшін ↑
Жүректің соққы және минуттық көлемін

↑

Қан тамырларын тарылтады, артериялық қысымды жоғарылатады - прессорлық әсер шақырады. Прессорлық әсері жылдам басталады, бірақ өте қысқа уақытқа созылады

↓ (бронхолитикалық әсер)

Ішектің, несепағардың тегіс салалы еттерінің тонусын ↓

Зат алмасуға: қанда глюкозаның және бос май қышқылының деңгейін жоғарылатады

мөлшерінен жоғары енгізгенде)
Бронхиалды демікпе (жедел ұстамаларын тоқтату үшін)

глаукомада

Кардиология - атриовентрикулярлық тосқауылдарда

Жүрек тоқтап қалғанда (тікелей жүрек

ішіне)

Жанама әсері
Аритмия

тарылту, АҚ жоғарылату (прессорлық әсер)

Ерекшелігі:
Прессорлық әсері

белсендірек және ұзақ әсер етеді
Жүрекке әсері айқын емес
Тек қана көк тамырға енгізіледі

- хирургиялық шараларда
- жарақаттарда

- улануларда
Жанама әсерлері
флебит, аритмия

брадикардия
Ерекшелігі:
Норадреналин мен адреналиннен салыстырғанда қан қысымын біртіндеп жоғарылатады,

бірақ ұзақ уақыт әсер етеді, себебі құрамында 1 ғана гидроксил тобы бар, сондықтан КОМТ бұзылысқа ұшырамайды
Ішке тағайындағанда белсенді

кезінде дамитын

- интоксикацияларда (улануларда)
- инфекциялық ауруларда
2. Ринитте, конъюнктивитте - жергілікті
3. Жергілікті анестетиктермен бірге (адреналиннің алмастырушысы ретінде)
Жанама әсерлері
бас ауру, бас айналу, брадикардия

Гаймор қуысының қабынуы
Мұрыннан қан кету
Аллергиялық конъюнктивит
Жергілікті анестетиктермен бірге

Жанама әсерлері
Иіс

сезудің бұзылыстары

жиілігін, өткізгіштігін, жиырылғыштығын жоғарылатады
Бронхолитикалық әсер
Жатырды босаңсытады (токолитикалық

әсер)
Қан тамырларын кеңейтеді, АҚ ↓

демікпе
Өкпенің созылмалы обструктивті аурулары
Түсік түсу қаупінде

және кері нейроналды ұсталуын тежейді, нәтижесінде синапстық саңлауда НА

деңгейі жоғарылайды

гидроксил тобы жоқ, сәйкес КОМТ бұзылысқа ұшырамайды
Белсенділігі төмен
ОЖЖ жақсы

өтеді, айқын қоздырғыш әсер көрсетеді

және наркотикалық заттармен улану
Нарколепсия

– адреномиметикті атау

2. Симпатомиметиктердің (эфедрин гидрохлориді) негізгі қолдануға көрсетілулері

1 -

Празозин Доксазозин
α 1, α2 - Фентоламин Дигидроэрготамин

1.2. β– АДРЕНОБЛОКАТОРЛАР
β1, β2 - Пропранолол (анаприлин) Окспренолол
β1 - Метопролол Атенолол

1.3. α және β – АДРЕНОБЛОКАТОРЛАР
Лабетолол Карведилол

2.Симпатолитиктер
Октадин Резерпин

Фентоламин –
α1α2 -

адреноблокатор
Негізгі фармакологиялық әсерлері
Артериялық қысымды төмендетеді (10- 15 мин.)
Шеткі қан тамырларының қарсыластығын төмендетеді
Қолданылуы
Гипертониялық ауру (кризді тоқтату үшін)
Шеткі қан тамырларының патологиялары -Рейно синдромы, облитерациялық эндоартерит
Аяқтың трофикалық жарасы, үсік
Феохромоцитоманы анықтау үшін
Өкпе ісінуі

ерекшелігі ұзақ уақыт әсер етеді)
Шеткі қан тамырларының қарсыластығын төмендету
Сфинктерді

босаңсыту

безінің аденомасы

төмендеуі, сондықтан ұйқы алдында қолдану қажет
Бас айналу, бас ауру
Ұйқысыздық,

әлсіздік, шаршағыштық
Іш қату, ауыздың құрғауы

атерогендік фракциясының құрамын төмендетеді)
↓ Тромбоциттердің агрегациясы
↓Сфинктерлерді босаңсытады

ауру, бас айналу

(гипотензивті әсер)
Жүрек ырғағының сиреуі - брадикардия (антиаритмиялық әсер)
Миокардтың оттегіне

қажеттілігінің төмендеуі (антиангиналды әсер)

азайтады
Миокардтың жиырылғыштық қасиетін төмендетеді
Миокардтың оттегіне қажеттілігін төмендетеді
Тромбоциттердің агрегациясын

төмендетеді (қан айналымды жақсартады)
Тәждік қан айналымды ишемиялық ошақта жақсартады

ренинннің секрециясын төмендетеді
Простациклиндердің бөлінуін жоғарылатады
Шетке симпатикалық импульстың түсуін төмендетеді

Брадикардия шақырады, айналымдағы қанның көлемін азайтады

аритмогендік симпатикалық әсерді жояды

Атриовентрикулярлық түйін бойынша қозуды және автоматизмді

төмендетеді

Рефрактерлік кезеңді ұзартады

ұйқысыздық, галлюцинация

пропранололға ұқсас

Ерекшелігі:
бронхоспазм шақырмайды, себебі β2 АР әсер етпейді

азайтады (резерпин везикулаларда жиналып, норадреналиннің қорға жиналуына кедергі жасайды)

әсер көрсетеді (гипотензивті әсері өте баяу дамиды, максималды әсері

1-2 тәуліктен кейін басталады, бірақ ұзақ әсер етеді)
ОЖЖ айқын тежегіш әсер көрсетеді, нәтижесінде:
-тыныштандырғыш әсер
-психозға қарсы әсер

баяу дамиды)
Психиатрияда және неврологияда (сирек)
-алкоголдік психоз

-айқын ұйқысыздық
-шизофрения және т.б.
Препарат аталған патологиялық жағдайлар АҚ жоғарылауымен жүргенде тиімді және комплекстік емнің ішіне кіреді

ОЖЖ тежегіш әсер көрсетпейді, сондықтан тыныштандырғыш әсер шақырмайды
Жанама әсерлері

бойынша
-ұйқышылдық, депрессия байқалмайды
-ортостатикалық коллапс шақырады

қан айналымды белсендіру, микроциркуляцияны жақсарту үшін пародонтопатияда қолданылады