Слайд 6
Гипертензиялық криз – АҚҚ кенеттен жоғарылауымен, тіршілік үшін маңызды ағзалар
функциясының бұзылу симптомдарының пайда болуымен немесе олардың қаупінің дамуымен, сонымен
қатар нейровегетативтік бұзылыстармен сипатталатын клиникалық синдром.
Слайд 7
ГИПЕРТЕНЗИЯЛЫҚ КРИЗДЕРДІҢ ДАМУЫНА ЖИІ ШАЛДЫҚТЫРАТЫН СЕБЕПТЕР:
1. Гипотензиялық дəрілік
заттектерді қабылдауды тоқтату.
2. Психоэмоциялық стресс.
3. Сұйықтық пен тұзды артық
пайдалану.
4. Физикалық жүктеме.
5. Алкоголь ішу.
6. Метеорологиялық ауытқу.
Слайд 8
Артериялдық гипертензия-артериялардағы қан қысымына кедергінің және жүректің қан
айдауының артуы немесе қатар орын алуымен жүретін артериялардағы қан
қысымының артуы.
Артериалдық гипотензия-қан қысымы мен бұлшықеттің тонусының төмендеп, артериялардағы қан қысымының төмендеуі.Артериалдық гипертензия: Нейрогендік, бульбарлы-вазомоторлық, гипоталамустық, гуморальдық, катехоламиндер мен ренин ангиотензин биохимиялық қасиеттеріне қарай журектің қантамырлық жағдайлары өзгеріп, АГ дамиды.
Слайд 9
ГИПЕРТЕНЗИЯЛЫҚ КРИЗДІҢ АСҚЫНУЫ:
1. Жүрек тарапынан:
- миокардтың жіті инфаркті
немесе стенокардия дестабилизациясы;
- жіті солқарыншалық жеткіліксіздік.
2. Аортаның жіті қатпарлануы.
3.
Ми тарапынан:
- жіті гипертензиялық энцефалопатия;
- инсульт;
- транзиторлы ишемиялық атака.
4. Бүйрек тарапынан:
- жіті бүйректік жеткіліксіздік.
5. Көздің торқабығы жағынан:
- көздің торқабығына қан құйылумен болатын жіті ретинопатия.
Слайд 10
МЕДИЦИНАЛЫҚ ЖƏРДЕМ КӨРСЕТУ ТАКТИКАСЫ
Мақсаты: Тіршілік үшін маңызды ағзаның
функцияларын тұрақтандыру.
Асқынбаған гипертензиялық криз:
1. Науқастың қалпы – басын жоғарылау
етіп жатқызу.
2. Əр 15 минут сайын ЖЖЖ,АҚҚ бақылау.
3. Соңынан біртіндеп АҚҚ 15-25% немесе 12-24 сағат ішінде ≤160\110 мм с.б.б. төмендеуі.
4. Ішкізу арқылы берілетін гипотензивті дəрілерді заттар қолданады (бір препараттан бастайды): нифедипин, каптоприл, пропранолол, бисопролол, метопролол).
5. Мидың шеткі қантамырлар өрімінің кедергісін азайту жəне тұрақтандыру үшін-винкамин 30 мг.
Жоғары систолалық артериялық қысым мен тахикардия қосарланған кезде:
- Пропранолол (селективті емес ß адреноблокатор ) - ішкізуге10-40 мг;
- Клонидин (препарат орталыққа əсер етеді) – тіл астына 0,075-0,150 мг.
Слайд 11
МИОКАРДТЫҢ ЖІТІ ИНФАРКТЫ НЕМЕСЕ КОРОНАРЛЫҚ СИНДРОМ МЕН АСҚЫНҒАН ГИПЕРТЕНЗИЯЛЫҚ
КРИЗ
Мақсаты: ауру ұстамасын тию, миокардтың қоректенуін жақсарту, АҚҚ төмендету.
1. Нитроглицерин
0,5мг тіл астына, аэрозолде немесе спрейде (0,4 мг, немесе 1 доза), қажет жағдайда əр 5-10 минут сайын қайталайды, немесе көктамырға 10 мл 0,1% ерітіндіні 100 мл 0,9% натрий хлориді ерітіндісімен бірге тамшылатып құяды (2-4 тамшы минутына) АҚҚ мен ЖЖЖ бақылай отырып;
2. Пропранолол (селективті емес β-адреноблокатор ) – көктамырға баяу шүмектете құяды 1 мл 0,1% ерітінді (1мг), осы дозаны ЖЖЖ минутына 60 жеткенде АҚҚ мен ЭКГ бақылай отырып əр 3-5 минут сайын қайталауға болады; жалпы ең жоғарғы доза 10 мг;
3. АҚҚ жоғары деңгейден түспеген жағдайда: эналаприлат (АПФ ингибиторы) 5 минут ішінде 0,625-1,250 мг баяу көктамырға жібереді, шамамен 20 мл 0,9% натрий хлориді ерітіндісіне ерітеді;
4. Морфин (есіріткі анальгетик) 1 мл 1% ерітіндіні 20 мл 0,9% натрий хлориді ерітіндісіне араластырып жəне 4-10 мл бөліп (немесе 2-5мг) əр 5-15 минут сайын, ауырсыну сезімі мен ентігу басылғанша, немесе жанама əсерлері пайда бүлінгенге дейін (гипотензия, тыныстың тежелуі, құсу) көктамырға құяды;
5. Варфарин 2,5 мг, немесе ацетилсалицил қышқылы –160-325 мг шайнайды.
Слайд 12
ҚОЛҚАНЫҢ ЖІТІ ҚАТПАРЛАНУЫ НЕМЕСЕ ҚОЛҚАНЫҢ АНЕВРИЗМАСЫНЫҢ ЖЫРТЫЛУЫМЕН АСҚЫНҒАН ГИПЕРТЕНЗИЯЛЫҚ
КРИЗ:
Мақсаты: тез арада АҚҚ 100-120 немесе 80 мм с.б.дейін төмендету
(немесе соңғысынан 25% 5-10 минутта, ал кейінгісін көрсетілген санға дейін), миокардтың жиырылғыштығын азайту.
1. Пропранолол (селективті емес β-адреноблокатор) – бастапқы дозада 1 мл 0,1% ерітіндіні (1мг)көктамырға баяу жібереді, осы дозаны 3-5тан соң ЖЖЖ минутына 60 жеткенше АҚҚ мен ЭКГ бақылай отырып қайталап енгізуге болады; жалпы ең жоғарғы дозасы 10 мг;
2. Нитроглицерин 10 мл 0,1% ертіндіні 100 мл 0,9% натрий хлориді ертіндісіне қосыпкөк тамырға тамшылатып (минутына 2-4 тамшы) жəне бастапқы жылдамдықпен 1 мл/мин (1-2 тамшы минутына) құяды. Құю жылдамдығын əр 5 мин сайын 2-3 тамшыдан, науқастың реакциясына байланысты, көбейтуге болады.
3. Егер β-адерноблокаторларға қарсы көрсетімдер болса онда верапамилді көк тамырға 2- 4 мин ішінде 2,5 – 5 мг (0,25% - 1-2 мл) 15-30 мин кейін 5-10 мг қайталап бірден құяға енгізуге болады.
4. Ауыру синдромын жою үшін- морфин (есірткі анальгетик) 1 мл 1% ертіндіні 20 мл 0,9% натрий хлориді ертіндісіне араластырып, көк тамырға бөліп 4-10 мл (немесе 2- 5 мг) əр 5-15 минут сайын ауыру синдромымен ентігу басылғанша, немесе жанама əсерлері пайда болғанға дейін (гипотензия, тыныс тежелуі, құсу) құяды.
Слайд 13
ҚОРЫТЫНДЫ
Шұғыл госпитализациялау үшін көрсетімдер
Асқынбаған
гипертензиялық криз, жедел медициналық жəрдем көрсету кезінде тыйылмауы – терапия
немесе кардиология бөлімшелеріне госпитализацияланады.
Асқынған гипертензиялық криз – шұғыл госпитализация асқыну дамуымен қоса науқасты тасымалдауы жатқызу күйінде жүргізіледі.