Слайд 2
ачасен тавракурăмне пуянлатасси
тавçăрулăха ÿстересси
ăнкарăвне,шухăшлав хăвăртлăхне аталантарасси
Урок тĕллевĕ
Слайд 4
Тăван çĕр-чăваш çĕр-шывĕ
Тăван çĕр-шыва суйламаççĕ
Суйлас пулсан та ăна
Эп
илĕттĕмччĕ суйласа:
Тăван çĕр-шывăмçăм сана!
Раиса Сарпи
Слайд 5
Вăйăра виçĕ тур. Кăвак тур тата хĕрлĕ тур.
Виççĕмĕш тур – юлашки, вăйă çĕнтерÿçине палăртĕ.
Вăййа икĕ ушкăн
хутшăнать. Чи нумай балл пуçтарнă ушкăн- ÇĔНТЕРЎÇĔ .
Вăйă йĕрки
Слайд 6
Пĕрремĕш тур-кăвак тур
Вăййа хутшăнакансене 5 тема сĕнетпĕр,
кашни темăпа пилĕк ыйту хатĕрленĕ. Ыйту йывăрлăхне кура 5-20
балл пуçтарма пулать. Малтан темине, унтан ыйтăвне суйласа илме ирĕк пур.Вăййа ертсе пыракан ыйтăва вулать, ушкăнра чи малтан алă çĕкленĕ ача ыйту çине хуравлать. Хуравĕ тĕрĕс пулсан хакне кура жетон илет. Хуравĕ тĕрĕс мар пулсан вăййа тепĕр ушкăн малалла тăсать. Пĕрремĕш тур 15 минут тăсăлать.
Слайд 7
10
15
20
5
10
15
20
5
10
15
20
5
10
15
20
5
10
15
20
5
Чĕвĕлти
чăваш
чĕлхи
Чăваш
Республикин
символики
Тăван
ен
историйĕ,
культури
Тĕп хула-
Шупашкар
Чутай енĕм-
тăван ен
II II ТУР
Слайд 8
Чăваш чĕлхи кунне хăçан
уявлатпăр?
Майăн 1-мĕшĕнче
Февралĕн 14-мĕшĕнче
Апрелĕн 25-мĕшĕнче
Июнĕн 22- мĕшĕнче
Слайд 10
Чăвашсен çĕнĕ çырулăх
алфавитне йышăннă çул
1.1769
2. 1551
3. 1917
4. 1871
Слайд 11
1871
табло
Фотографире: И.Я. Яковлев. 1870 .
Слайд 12
Тухман тутар тула тухса тапак туртсан тăман тухать
тет предложенире мĕнле илемлĕх мелĕ пур?
1? ассонанс?
2? аллитераци?
3? эпитет?
4? метафора?
5? гипербола
Слайд 14
И.Я.Яковлев хатĕрленĕ пĕрремĕш алфавитра миçе сас палли пулнă?
Слайд 16
Чăваш Республикин
Патшалăх гербĕ
Пĕр тĕслĕ.
Икĕ тĕслĕ
Виçĕ тĕслĕ
Тăватă тĕслĕ
Слайд 18
Чăваш Республикин
Патшалăх гимнĕн
сăмахĕсене çыраканĕ
1. Петĕр Хусанкай
2.
Çемен Элкер
3. Юрий Сементер
4. Илле Тукташ
5.
Стихван Шавли
Слайд 20
Чăваш Республикин Патшалăх гербĕпе ялавне ăсталанă художник
1.Николай Овчинников
2.
Элли Юрьев
3. Петр Сизов
4. Николай Сверчков
5. Моисей Спиридонов
Слайд 22
Чăваш Республикин Патшалăх гербĕпе ялавне миçемĕш çулта йышăннă?
1997
1992
2000
2005
Слайд 23
1992 çулхи апрелĕн 29-мĕшĕнче
.
табло
Слайд 24
Чăвашсен пуçа тăхăнмалли хатĕрĕ
1.Тухья
2.Хушпу
3.Шлепке
4.Чалма
Слайд 28
Чăваш автономилле облаçне йĕркеленĕ çул
1. 1918
2. 1920
3. 1925
4.
1937
Слайд 30
Чăваш Республикинче миçе хула?
1. 5
2. 7
3. 9
4. 11
Слайд 31
9
Шупашкар
Çĕнĕ Шупашкар
Канаш
Улатăр
Çĕмĕрле
Етĕрне
Çĕрпÿ
Куславкка
Сĕнтĕрвăрри
табло
Слайд 32
Иван Яковлевич Яковлев палăкĕ Шупашкарта ăçта вырнаçнă
1. Атăл
хĕрринче
2. Юстици çурчĕ умĕнче
3. Чăваш наци библиотеки умĕнче
4. Краеведени музейĕ умĕнче
Слайд 33
Чăваш наци библиотеки умĕнче
табло
Слайд 34
Шупашкар хулине пĕрремĕш хут летопиçре асăннă çул
1. 1469
2. 1551
3. 1742
4. 1773
Слайд 36
Шупашкар гербĕ çине мĕн-мĕн ÿкернĕ
Юман çулçи, 5 кăвакал,
чăваш эрешĕ
Юман çулçи, 5 лаша, чăваш эрешĕ
5 кăвакал,
чăваш эрешĕ
Юман çулçи, 5 хур
Слайд 37
Юман çулçи, 5 кăвакал, чăваш эрешĕ
табло
Слайд 38
Çак çуртра мĕнле аслă вĕренÿ заведенийĕ вырнаçнă
Слайд 39
Чăваш патшалăх ял хуçалăх академийĕ
табло
Слайд 40
Хĕрлĕ Чутай районĕ хăçан йĕркеленнĕ?
1924
1930
1945
1947
Слайд 42
Туканаш ялĕнче çуралса ÿснĕ паллă ÿнерçĕ
Н.К.Сверчков
Праски Витти
А.В.Данилов
Элли Юрьев
Слайд 44
« Кĕмĕл сулăллă сехет», «Йĕрсем çухалмаççĕ», «Сăпса йăви»
кĕнекесен авторĕ
А.Угольников (Тихăнушкăнь ялĕ)
Петĕр Ялкир (Çĕнĕ Ирчемес ялĕ)
Иван Лисаев
(Хирлÿкасси ялĕ)
Розин Ярандай ( Иккĕмĕш Хурашаш ялĕ)
Слайд 45
Розин Ярандай
( Иккĕмĕш Хурашаш ялĕ)
табло
Слайд 46
Хĕрлĕ Чутай районĕн гимнне çыраканĕ
Николай Сильвестров
Петĕр Ялкир
Иван
Лисаев
Зоя Спиридонова
Слайд 49
Иккĕмĕш тур- хĕрлĕ тур
Иккĕмĕш тур йĕрки пĕрремĕшĕнни пекех,
анчах та ыйтусем кăткăсрах, çавна май балл хакĕ хăпарать
Слайд 50
20
30
40
10
20
30
40
10
20
30
40
10
20
30
40
10
20
30
40
1010
Литература
Театр
Кам ку?
III тур
И.Я.
Яковлев
Чĕлхе
Слайд 51
Иван Яковлевич Яковлев хăçан, ăçта çуралнă?
Пушкăрт Республикин Белебей
районĕнче Слакпуç ялĕнче 1890 çулта
Тутар Республикин Элкел районĕнче Сиктĕрме
ялĕнче 1907 çулта
Тутар Республикин Теччĕ районĕнче Кăнна Кушки ялĕнче 1848 çулта
Чăваш Республикин Канаш районĕнче Касаккасси ялĕнче 1899 çулта
Слайд 52
Тутар Республикин Теччĕ районĕнче Кăнна Кушки ялĕнче 1848
çулта
табло
Слайд 53
И.Я.Яковлева Чĕмпĕр чăваш шкулне уçма пулăшаканĕ
Илья Николаевич Ульянов
Алексей
Васильевич Рекеев
Николой Федорович Некрасов
Константин Васильевич Иванов
Слайд 54
Илья Николаевич Ульянов
табло
На время учебы И.Я. Яковлева в
Казани все заботы о Симбирской чувашской школе взял на
себя директор народных училищ Симбирской губернии И.Н. Ульянов.
На фотографии: И.Н. Ульянов, соратник И.Я. Яковлева
Слайд 55
И.Я.Яковлев « Чăваш халăхне панă халала» миçемĕш çулта,
хăш хулара çырать?
1.Хусан, 1899
2.Мускав, 1930
3.Шупашкар, 1921
4.Чĕмпĕр, 1921
Слайд 57
Яковлевăн пĕрремĕш вĕренекенĕ
Тайăр Тимкки
Алексей Васильевич Рекеев
Николой Шупуççынни
Константин Васильевич
Иванов
Слайд 58
Алексей Васильевич Рекеев
табло
Иван Яковлев ăна букварь йĕркелеме, тĕн
кĕнекисем кăларма хутшăнтарнă. 1896-1897 çулсенче «Из чувашских преданий и
верований», «Разные чувашские моления» ятлă очерксем пичетлесе кăларнă. 1908 çулта «Чуваши» пысăк ĕç çырса пĕтернĕ. Унăн пĕр пайĕ «Чуваши. Применение системы Ильминского к их просвещению» ятпа «Сотрудник» журналта кун çути курнă.
Слайд 59
Сывал сăмахăн хăш сăмахĕ синоним пулмасть
1.хавша
2. самайлан
3. юсан
4. чĕрĕл
5. лайăхлан
Слайд 61
Чăваш чĕлхинче миçе пуплев пайĕ?
7
10
11
5
Слайд 63
Манăн кĕнеке сĕтел çийĕнче выртать Паллă тунă
сăмах предложенире мěнле член пулать?
1. Подлежащи
2. Сказуемăй
3. Определени
4. Обстоятельство
Слайд 65
Пěт-пěл-тěк сасса тесе мěнле кайăк кăларать?
1) Куккук
2) Кăсăя
3) Путене
4) Кăвакал
2. асатте
3. атте
4. амаçури
5. аппа
Тăван çĕр-шыв -- анне:
ют çĕр-шыв –
Слайд 69
Çак тупмалли юмахăн тупсăмĕ мĕн?
Асатте пек сухаллă, шуйттан
пек мăйракаллă.
1.Эрешмен
2. Качака
3. Рак
4.Така
5.Тăмана
Слайд 71
Ухсай Яккăвĕ чăвашсен пĕр чаплă поэчĕпе тăванлă? Кам
вăл?
П.П. Хусанкай
К.В. Иванов
3) А.Е.
Алка
4) В.Е. Митта
Слайд 73
Константин Васильевич Иванова ăçта пытарнă?
Чĕмпĕрте
Шупашкарта
Слакпуçĕнче
Ĕпхÿре
Слайд 75
Чăваш патшалăх академии драма театрĕ кам ячĕпе хисепленет?
Çеçпĕл
Мишши
Петĕр Хусанкай
Яккăв Ухсай
К.В.Иванов
Слайд 77
Шупашкарта миçе профессиллĕ театр?
3
5
8
7
Слайд 79
«СССР халăх артисчĕ» хисеплĕ ята илме тивĕç пулнă
артистка
В.К.Кузьмина
Н.М.Яковлева
Н.Г.Григорьева
Е. Шорникова
Слайд 81
Кăçал иртнĕ «Чĕнтĕрлĕ чаршав» конкурсра «Чи лайăх
арçын ролĕ» номинацире çĕнтернĕ артист
П. Садовников
Н.Гордеев
Н. Котеев
Н.Булаткин
Слайд 83
Чылай ача-пăча калавĕсен авторĕ
Слайд 87
Китаевед: синологи наукин никĕсне хываканĕ, Раççейри тата Францири
наукăсен академийĕсен членĕ
Слайд 90
Чăваш Республикин Президенчĕ - Н.В.Федоров
табло
Слайд 93
Мĕнле юрă янăрать?
Сăмахĕсене пĕлетĕр пулсан пĕр çавра
юрлăр!