Слайд 2
Жоспар
Жұтқыншақ анатомиясы
Жұтқыншақ ісігінің жіктелуі
Жұтқыншақ ісігінің диагностикасы
Жұтқыншақ ісігінің емі
Слайд 4
Жұтқыншақ (pharynx) – бір жағынан мұрын мен ауыз қуысы,
екінші жағынан өңеш пен көмейдіңарасындағы байланыстырушы мүше. Адамда Жұтқыншақ ас қорыту және тыныс алу процесіне қатысады. Жұту кезінде ас жентегі ауыз
қуысынан аңқа арқылы Жұтқыншаққа, одан өңешке өтеді. Ал ауа мұрыннемесе ауыз қуыстарынан Жұтқыншаққа, одан көмейге кетеді.
Слайд 5
Адамда Жұтқыншақ омыртқа бағанасының мойындық бөлігінің алдында – бассүйектің астыңғы жағынан, 6 –
7 мойын омыртқалары аралығында орналасып, одан төмен өңешке жалғасады. Оның ұзындығы 12
– 14 сантиметр, ені 5 сантиметрдей. Қабырғасы шырышты, ал шырыш асты негізгі, бұлшықетті, дәнекер тінді қабықтардан түзілген. Жұтқыншақтың мұрындық, ауыздық және көмейлік бөліктері болады. Жұту кезінде Жұтқыншақтың мұрындық бөлігі жұмсақ таңдай арқылы ауыздық бөліктен бөлінеді, көмей қақпашығы көмейді жабады да, ас жентегімұрын мен көмейге өтпей өңешке бағытталады.
Слайд 6
Ас ішкен уақытта, асты жұтпай тұрып, не шайыр шайнау кезінде қатты
сөйлеу (күлу, тағы да басқа) өте қауіпті, себебі, ауа
ағынымен бірге ас жентектері көмейге өтіп кетіп, оны бітеп қалуы ықтимал. Бұл жағдай адам өліміне әкеліп соқтыруы да мүмкін. Жұтқыншақтың жоғарғы күмбезінің және артқы қабырғаларының шекарасында Жұтқыншақ бадамшасы (аденоид – балаларда жақсы дамыған) орналасқан. Мұрындық бөліктің екі бүйір қабырғаларында – есту түтігінің Жұтқыншақтық тесігі орналасқан.
Слайд 7
(Н. А. Карпов, 1961)ЖҰТҚЫНШАҚ ІСІКТЕРІН 5 ТОПҚА БӨЛЕДІ.
1. Қатерсіз ісіктер — жоғары
гистологиялық дифференцирленеді. Бұнда қатты папилломалар, ангиома, фиброма, тератома, папилома.
2. шекаралық
ісіктер, қатерсіз және қатерлі ісіктердің белгілерімен көрінеді.Бұларға- эпителиома (или смешанные опухоли мягкого нёба, нёбных дужек) және фиброма (юношеские).
3. Қатерліге бейім-жұмсақ папиллома
4. Қатерлі — дифференцирленген.Бұлар — аденокарцинома, (плоскоклеточный ороговевающий и неороговевающий), және аз дифференцирленген ісік. Бұлар — саркома (первично возникающие парафарингеальные) және нейроэктодермальды ісік (поражающие первично слизистую оболочку).
5. Жоғарықатерлі,көбінесе аз дифференциленетін және көбіне и наиболее радисезімтал ісіктер (тонзиллярные опухоли по Н. А. Карпову).
Слайд 8
Папилломалар — жұтқыншақтын қатерсіз ісігі. Адамның папиллома вирусы шақырады.
Папилломамар- тұйіндер,бетін емізікше тәрізді өспелермен жабылған.Бұл жұтқыншақтын қатерсіз ісігі
тар немесе жалпақ аяқшасында орналасады, саны көп және көмей папиломасымен қоса болуы мұмкін.Жұмсақ папилломалар, борпылдақ,ал қатты папилломалар — тығыз,сүр түсті болады. Жұмсақ папилломалар рецидивке бейім болып келеді,қанталауы және жақын жатқан тіндерге өсуі мүмкін.Кейде өз бетімен қайтып кетеді. Қатты папилломалар рецидив бермейді және қанталамайды.
Слайд 10
Фиброма дөңгелек пішінді,ал қызыл немесе қызыл түсте және
кең негізде орналасады.(широком основании).Олардың беті тегіс немесе бұдыр болып
келеді,қозғаған кезде тез қанталайды.Тығыздығы сіңірдің тығыздығына жетеді.Ең тығыз оның негізі болып табылады. Микроскопияда фибромалар дәнекер тін көптеген эластикалық талшықтармен және қан тамырларын көреміз.
Слайд 12
Тератомалар — туа біткен жұтқыншақтын қатерсіз ісігі. Эмбрион кезіндегі
дамудың бұзылысы кезінде пайда болады. Ең таралған тератома жұтқыншақтың
түкті полипі,ол аяқшасында түкі беткейлі домалақ пішінді өсінді.
Слайд 14
Ангиома —жұтқыншақтын қатерсіз ісігі, лимфа(лимфангиомы) және қан тамырларынан негіз
алады (гемангиомы). Бөбешікте,жұмсақ тінде,тілдің түбінде жұтқыншақтың артқы және екі
жағында туындайды.Ол тез және көршілес тіндерге өседі. Лимфангиомалар сары түстес және лимфаға толған, көпкамералы болады. Гемангиомалар қызыл немесе көгілдір түсті және қанталауға бейім.
Слайд 17
Жұтқыншақ ісіктері бар науқастарды тексерген кезде негізгі тәжірибелік
міндеттер:
Ерте ісікті анықтау;
Оның қазіргі орнын анықтау, локализациясы, қазіргі кездегі
өлшемі және оның өсуінің жылдамдығы;
Ісіктің сипатын анықтау,қатерсіз немесе қатерлі;
Ісік стадиясын анықтау;
Емін тағайындау;
болжамы.
Слайд 19
Диагностика
Жұтқыншақ ісіктері жиі кездеседі. Қатерсіз ісіктерден көбінесе таңдай
бадамшасының немесе жұмсақ таңдайдың папилломасы жиі кездеседі. Егер бұл
ісіктер өспесе , онда олар жұтқыншақта коп уақытқа дейін білінбей, науқасқа әсер етпеуі мүмкін.
Слайд 20
Диагноз жалпы науқаста болатын тыныс алудың қиындауына, жиі
мұрыннан қан кету болса қойылады. Артқы риноскопия, эндоскопиялық риноскопия
немесе саусақпен тексеру кезінде улкен, қызғылт түсті , тығыз майда беті бар ісік көрінеді.
КТ
МРТ арқылы анықтауға болады.