Слайд 2
Сабақтың тақырыбы: Дене сымбатының бұзылуы мен жалпақтабандылықтың алдын
алу. Гиподинамияның салдары. Қаңқа мен бұлшықеттің қалыптасуына жаттықтырудың әсері.
Слайд 4
Сандық лабиринт.
Адамда қанша сүйек бар?
Бел омыртқа саны қанша?
Қабырға саны қанша?
Құйымшақ неше омыртқадан тұрады?
Сегізкөз қанша омыртқаның бірігуінен құралған?
Арқа омыртқа саны қанша?
Омыртқа саны қанша?
Адам қаңқасы неше топқа бөлінеді?
Мойын омыртқа саны қанша?
Ми сауыты қанша сүйектен құралған?
Слайд 5
Сандық лабиринт.
Адамда қанша сүйек бар?
200 ден аса
Бел омыртқа саны қанша?
5
Қабырға саны қанша? 12
Құйымшақ неше омыртқадан тұрады? 4-5
Сегізкөз қанша омыртқаның бірігуінен құралған? 5
Арқа омыртқа саны қанша? 12
Омыртқа саны қанша? 33-34
Адам қаңқасы неше топқа бөлінеді? 4
Мойын омыртқа саны қанша? 7
Ми сауыты қанша сүйектен құралған? 5
Слайд 6
Жұмбақтар шешу
Қазақша күресте бар әдісі,
Халқымның қадірлі мүше
асы.
Атқа отыруда да кездеседі есімі
Аташы осы сүйекті ...
Слайд 7
Дәнекер ұлпадан тұратын орманы бар,
Қозғалмайтын сүйектен жасалған қорғаны
бар
Ақыл-ойыңның қорғаны
Бұл қай сүйек болғаны?
Слайд 8
Бірінің үстінде бірі тұрады,
Дәл ортасы жұлынның тұрағы.
Төрт жерден
иілім жасайды,
Кім біледі мұның жауабын?
Слайд 9
Қақпақтай екен деп те сипаттайды,
Ауа райын да кейде
болжайды.
Пішіні үшбұрышты, өзі жалпақ
Жауабын кім бар екен мұның таппақ?
Слайд 13
Сұраққа жауап
Бұлшық
еттердің маңызы қандай?
Бұлшық еттердің қандай түрлері бар?
Бұлшық еттер сүйекке
қалай бекиді?
Денеде орналасуына қарай бұлшық еттер қалай бөлінеді?
Ең ұзын бұлшық ет?
Адам қаңқасында қанша бұлшық ет бар?
Бұлшық ет қандай ұлпадан түзіледі?
Қажу неден пайда болады?
Слайд 14
Өзекті мәселе
1. Тірек – қимыл жүйесінің белсенді. бөлігі
бұлшық ет дұрыс дамымаса, көкет жыртылса организмде қандай мәселелер
туындайды?
2. Бұлшық еттің дұрыс дамымауына қандай жағдайлар әсер етуі мүмкін? Қоршаған ортаның әсері бар ма?
Слайд 15
Сабақтың тақырыбы: Дене сымбатының бұзылуы мен жалпақтабандылықтың алдын
алу. Гиподинамияның салдары. Қаңқа мен бұлшықеттің қалыптасуына жаттықтырудың әсері.
Слайд 16
Жалпақтабандылық- адам табанындағы ойыстың түгелдей немесе жартылай тегістеліп,
жалпайып кетуі.
Слайд 17
Омыртқа жотасының қисаюы
Сколиоз - омыртқаның бір бүйірге қарай
қисаюы (туа және жүре пайда болады)
Лордоз - омыртқа бағанасының
алға қарай майысып, қисаюымен сипатталады
Бүкірлік, кифоз — омыртқа бағанасының (әдетте кеуде бөлімінің) дөңестеніп қисаюы.
Слайд 19
Гиподинамия (грек, hypo - төмен, астында, қалыптан төмен; dynamis — күш) — қимыл-қозғалыс
белсенділігінің шектелуі нәтижесінде адамдар(грек, hypo - төмен, астында, қалыптан төмен; dynamis — күш) —
қимыл-қозғалыс белсенділігінің шектелуі нәтижесінде адамдар мен жануарлар(грек, hypo - төмен, астында, қалыптан төмен; dynamis — күш) — қимыл-қозғалыс белсенділігінің шектелуі нәтижесінде адамдар мен жануарлар организмдері тірек-қимыл аппараты бұлшықеттерінің, қан айналым және тыныс алу, ас қорыту және т.б. мүшелердің етті қабықтары мен қабаттары жиырылу күшінің төмендеуі.
Слайд 20
Гиподинамияның пайда болу
себептері
— Кәсiби ерекшелiктерге байланысты бұлшық ет жұмысын шектеу;
— Рационалды емес күн тәртiбi;
— Ұзақ уақыт бойы организмнің дұрыс функционалдық жұмысын орындамауына байланысты (жарақат, ауру) төсек режимі.
Слайд 21
Негізгі белгілері
— Әлсіреу;
— Жүрек соғысының және пульстің тез соғуы;
—
Қан қысымының жоғары болуы;
— Қажығыштығу, тiптi ептеген жүктемелерде;
— Эмоционалдық тұрақсыздық, күйгелектік.
Тонустың және бұлшық еттердiң күш беретiн көрсеткiшiнiң төмендетуi;
— Сүйек
ұлпасынның құрамында және минералды зат алмасуды кальцидiң мөлшер деңгейінiң төмендеуi;
— Май iркiлген кейiнге қалдыруларын жоғарылату және артық салмақтың пайда болуы;
— Капилляр жүйесiнiң жұмысын бұзады, яғни жұмыс iстейтiн капиллярларды саны, күре тамыр және тамыр бөлiмшелерi қысқарады.
Слайд 23
Сыбаттың бұзылуының алдын алу
Дұрыс бірқалыпты отыруға дағдылану
Емдік массаждар қабылдау
Салмақты омыртқа жотасына бірдей түсіру
Ауыр
жүкті бір қолмен көтермеу
Түзу жүру
Иықтың бір деңгейде болуы
Тазалықты сақтау
Дұрыс тамақтану
Шынығу
Көңілді жүру
Сәнді киіну
Слайд 24
Зертханалық жұмыс № 9.
Организмнің дамуы мен өсу
деңгейін анықтаудың антропометриялық әдісі.
Слайд 25
Сөздікпен жұмыс.
Остиология
Миология
Гиподинамия
Бицепс
Трицепс
Медиальді
Дистальді
Атланта
Ортопед
Слайд 26
Сөздікпен жұмыс.
Остиология-сүйек туралы зерттейтін ғылым
Миология-бұлшықет туралы зерттейтін
ғылым
Гиподинамия-қимыл-қозғалыстың аздығынан туатын дене аурулары
Бицепс-екі басты бұлшықет
Трицепс-үш басты бұлшықет
Медиальді-мүшені
жақындатқыш бұлшықет
Дистальді-мүшені алыстатқыш бұлшықет
Атланта-ауыз омыртқа
Ортопед-сүйекті емдейтін дәрігер
Слайд 27
«Сіз білесіз бе?»
Адамда 600-ден астам қаңқа бұлшық еттері
бар
Адам күніне орта есеппен 13 рет күледі және күлгенде
17 бұлшық ет қимылға келеді
Біз ренжігенде 40-тан астам бұлшық ет қимылға келеді.
Ең кішкентай бұлшық ет- құлақтың түпкі жағындағы орналасқан көлемі “1” санының мөлшеріндей үзеңгі бұлшық еті
Ең ұзын бұлшық ет-тігінші бұлшық еті.
Ең жылдам саусақ, көз, бет бұлшық еттері, секундына 20 рет жиырылдады.
Балалар тізе сүйегінсіз туылады.
Адамның басы шамамен 3,6 кг болады.
Адам денесіндегі ең күшті бұлшықет-тіл.
Адамның тоқпан жілігі бетоннан да мықты болады.
Слайд 28
Тест: Омыртқа саулығын анықтаңыз.
1.Түнде ұйықтағанда арқаны қыйсайтып жатасыз
ба? а) Ия, б) Жоқ
2.Мойынды қыймылдатқанда мойын
омырқалары кітірлейді ме? а) Ия, б) Жоқ
3. Сізде артық салмақ бар ма? а) Ия, б) Жоқ
4. Ұзақ уақыт тікесінен тұру қиынға соғады ма? а) Ия, б) Жоқ
5.Сен кешке қарағанда таңертең денеңді тік ұстайсың ба? а) Ия, б) Жоқ
6. Жамбас жүйкесі талаурап немесе белді жиі шаншу мазалайда ма? а) Ия, б) Жоқ
7. Жазу немесе асхана үстелінде бүкірейіп отырасыз ба? а) Ия, б) Жоқ
8. Өте жұмсақ төсекте ұйықтайсыз ба? а) Ия, б) Жоқ
9. Дененің әрбір бөліктерінде қабыну жағдай жиі болып тұра ма? а) Ия, б) Жоқ
10. Орныңыздан тұрған кезде бірден қозғала алмай қалған кездер болды ма? а) Ия, б) Жоқ
Слайд 29
Егер 10 сауалдың екеуіне ғана «ия» деп жауап
берген болсаңыз: арқа мен омыртқаларыңызда ешқандай дерттің белгісі жоқ
деген сөз
Егер 3-5 рет «ия» болса, бұлшықеттердегі ішкі жасушалардың зат алмасу қызметінде бұзылыс орын алған. Омыртқалардағы дерттің дені В6, В5, В2дәрумендерін толық алмағандықтан пайда болады
Егер «ия» жауабы 6 немесе оданда көп болса, жүйкеде кінәрат бар немесе омыртқа зақым келген. Бұл да дәрумендер қорының аздығынан. Е,С дәрумені арқылы қабынудың алдын алуға болады
Слайд 30
Рефлексия
Мен бүгін көп нәрсені үйрендім..................
Мен үшін........................................................
Қиын болды...................................................
Мен тапсырманы...........................................
Мен
түсіндім.................................................
Мен енді.........................................................
Мен осы тақырыпты.....................................
Мен үйрендім................................................
Алдағы уақытта.............................................