Презентация на тему Основные принципы и способы защиты населения

негізінде тамақ құрамындағы қандайда бір ерекше заттардың болмауынан ауруға

ұшырауын анықтады.

1911жылы поляк ғалымы К.Функ тазартылмаған күрішпен қоректенген көгершіндерді сал(паралич) ауруынан емдеген затты күріш кебегінен алды. Ол бұл затты витамин(лат.vita-тіршілік)деп атады.

К

( гипо... және витамин) ағзадағы витаминдердің жетіспеушілігі

ГИПЕРВИТАМИНОЗ (гипер…және витамин) ағзадағы витаминдер мөлшерінің артуы ( А және Д витаминдерінің ғана артуы ағзаны ауруға шалдықтырады)

АВИТАМИНОЗ қандай да бір витаминнің күрт жетіспеушілігінен болатын ауру. (Мысалы:бери-бери, пеллагра, құрқұлақ(цинга) және т.б.)

пигменті –родопсиннің түзілуін қамтамасыз етеді;
Өсу витамині деп атайды;
Жануартекті өнімдерде-бауыр,сарымай,балық

майында көп.
Өсімдіктекті өнімдерде-құрамында каротин бар сәбіз,қызан, асқабақ, тәтті қызыл бұрыш,өрікте көп.
Тәуліктік мөлшері 1-1,5мг.

—сәбіз және грек. eidos — түр),қызғылт және сарғыш табиғи

пигменттер тобы.
Табиғатта: Ұсақ ағзалар және барлық өсімдіктерде түзіледі;
Жарық сәулесін сіңіру арқылы фотосинтез процесіне қатысады;
Жемістерге, күзгі жапырақ түсіне рең береді.
Адам ағзасына тағаммен түскен каратиноидтардан А витамині түзіледі.

әдеттен тыс көп әсер етсе;
Сізге қарсы келе жатқан көлік

жарығы көзіңізге қатты әсер етсе;
Ымыртта немесе түнде көруіңіз нашарласа,яғни ақшам сокырлықты байқасаңыз;
Шынтағыңыз, тізеңіз, бөксеңіз қызарып кетсе;
Тамағыңыздың сілемейлі қабықшасы жиі-жиі қабынса;
Басыңызда қайызғақ пайда болса.

түрлері бар;
Зат алмасуда маңызды қызмет аткаратын ацетилхолин құрамына кіреді.
Астық,

бұршақ тұқымдастарда, қызылшада, бауырда, жұмыртқа сарыуызында, ащытқыда кездеседі.

Соя

жүйесі
мүшелерінің қызметін реттейді;

Тазартылмаған астық тұқымынының дәндерінде, бұршақ

тұқымдастарында, жұмыртқа сарыуызында кездеседі;

В1 витамині жетіспеуінен “Бери- бери” (полиневрит) ауруы пайда
болды.

Кептердегі В1 авитаминозы

анықталды;
Етте, сүтте, бауырда, жұмыртқада,астық дәндерінде кездеседі;
Рибитол спиртінен және изоллоксазиннен

тұрады;
Жетіспеушілігінен көздің мөлдір қабықшасы қабынады, ауыз қуысының сілемейлі қабықшасы қабынады.

жинақталуына кедергі жасайды;

Арпа,бауыр,бидай ұнтақтарында,сыра ащытқыларында кездеседі.

Тышқандардағы авитаминозы

Жетіспеушілігінен:
атеросклероздың дамуы;

бауырдың семіруі;
көкбауырдың бұзылуы;
Қалқанша безі қызметінің нашарлауы байқалады.

қатысады;
Қан жасушалары-эритроциттер, тромбоциттердің түзілуін жүзеге асырады;
Жануартекті тағам

құрамында- бауырда, бүйректе, жұмыртқада, сүтте кездеседі.

- Жетіспеушілігінен қаназдық (анемия) ауруы пайда болады.

Доңыздағы қаназдық ауруы

қызарып кетсе;

Жүйкеңіздің жұқаруы жиі-жиі байқалса;

Ұйқыңыз қашып, берекетіңіз

кетсе;
Ұзаққа созылған бас айналу жиі-жиі қайталанса;

Көз алдыңыз қарауытып, әлдебір”дақтар” ұшып жүрсе;

Тынысыңыз тарылып, деміңіз жиі-жиі жетпей қалса.

қатысады;
Көптеген ферменттер құрамына кіреді;
Ақуыз синтезіне қатысады;
Антиденелердің

қалыптасуын жүзеге асырады;
Дентин, шеміршектің қалыптасуына қатысады, ішекке темір элементінің сіңірілу процесін күшейтеді;
Бүйрек үсті бездерінде норадреналиннің түзілуін жүзеге асырады;
Итмұрын, қара жидек, бүлдірген,апельсин, лимон, пияз, сарымсақ, қырыққабат, алма т.б. Құрамында кездеседі;
жағымды дәмі бар;
Тәулігіне 50-100 мг қажет.

қан кетеді;

Бұлшықеттер ауырады;
Қылтамырлар үзіледі;

Буын ауырады;

Тістер

босап түседі;

Ағзаның ауруларға қарсы тұруы
төмендейді.

қанталаса;
Жай ғана соққыдан денеңіз тез көгеріп, қызарса;
Бұлшықеттеріңіз себепсіз ауырса;
Тістеріңіз

босай бастаса.

Ленинград блокадасында балаларды қарағай жас бұтақтарының қайнатпасымен тамақтандырған. Себебі,

қарағай бұтақтарында С витамині өте көп.

етеді;
Бұлшықет тонусын күшейтеді;
Ферменттер жұмысына әсер етеді;
Ағзадағы

кальций алмасуын жүзеге асырады;
Күннің ультракүлгін сәулелері арқылы ағзада түзіледі;
Тәуліктік қажеттілігі 1 мг;
Балық майында, бауырда, жұмыртқа сарыуызында т.б. кездеседі.

баяулайды;

Сүйек беріктігінен айырылады;

Аяқ сүйектері қисаяды;

Бас, қарын

үлкен болады.

(никотин қышқылы)
ХХғасырдың 20 жылдары ғана қасиеті

зертеле бастады;
Тотығу реакцияларындағы катализатор-ферментердің құрамына енеді;
Май қышқылдарының синтезіне қатысады;
Аминқышқылдары айналымына қатысады;
Қарбызда,алмада,сыра ащытқы кебектерінде, бауырда, етте көп кездеседі;
Тәуліктік мөлшері 20мг.

ауруы” деп атайды.
Дерматит
Диарея
Деменция
Теріде дақтар мен көпіршіктер пайда болуы
Асқорыту мүшелерінің

қызметі бұзылып, іштің қатты өтуі

Психиканың нашарлауы,Ақыл-естің бұзылуы

анықтады,
1943жылы осы еңбнгі үшін Нобель сыйлығына ие болды;

Салат

жапырағында, бауырда көп кездеседі;

Қан ұюына ,ішекте органикалық заттардың сіңірілуіне қатысады;

-К витамині жетіспеушілігі өте сирек кездеседі, себебі ішек қабырғасында жеткілікті мөлшерде түзіледі.

К авитаминозы

ұлпаларының
өсуін реттейді

Өсу витамині

Ес, зейін,жүйке
жүйесі қызметіне
әсер етеді
Жүрек,бұлшықет,
эпителий ұлпасының
қызметін жақсартады

Ақуыз алмасуына
қатысады

Қан жасушаларының
түзілуін
жүзеге асырады

Тәуліктік мөлшері
0,2-14 мг

құрам бөлігі

Ақуыз синтезіне
қатысады
Иммунитетті
күшейтеді
Антиденелердің

Қалыптасуын
жүзеге асырады