Слайд 2
Вялікай Айчыннай вайна – самая трагічная старонка гісторыі
нашага народа. Наша мясцовасць была акупіравана ў першыя ж
дні вайны. Па ўстаноўленаму фашысцкай Германіяй адміністрацыйнаму падзелу яна уключалася ў акругу Беласток . Пачаліся гады акупацыі. У Шылавічах стаяў вялікі нямецкі гарнізон.
Слайд 3
Вось такія знакі адрознення павінны былі насіць нашы
землякі на чужыне
Згодна з планам Ост, частка
наесльніцтва СССР, павінна была стаць рабамі ў нямецкіх гаспадароў. Людзей хапалі і вывозілі на прымусовыя работы ў Германію. Усяго па Шылавіцкаму сельскаму Савету было вывезена 75 чалавек. Назад вярнуліся толькі 36 чалавек.
Слайд 4
Як страшны сон успамінае Вераніка Іосіфаўна Пашкоўская (нар.
ў 1925 г.) два гады праведзеныя ва Усходняй Прусіі.
Летам 1942 г. яна была адпраўлена на прымусовыя работы ў Германію.На плечы шаснаццацігадовага падлетка лёг увесь цяжар паднявольнай працы.
Слайд 5
Такія пашпарты выдаваліся мясцовым жыхарам на акупіраванай тэрыторыі.
Разам з фотаздымкам, апісанне знешнасці
Слайд 6
Але народ не скарыўся. У музейнай калекцыі
– некалькі экзэмпляраў газеты “Раздавім фашысцкую гадзіну”. Гэта газета
распаўсюджвалася сярод воінаў Чырвонай арміі і на акупіраванай ворагам тэрыторыі. Яна падымала баявы дух і ўсяляла надзею на перамогу ў вайне.
32 нумар газеты выдадзены ў лютым 1942 г. у час разгрому немцаў пад Масквой
Слайд 7
Усе друкаваныя выданні ваеннага часу захаваліся ў мясцовых
жыхароў і былі знойдзены ў наш час выпадкова.
Слайд 8
Гналі немцы- афіцэры
Як быдлё сваіх салдат
На зімовыя кватэры
У
Маскву і Ленінград.
На фашысцкі брэх і крык
Адказаў савецкі
штык:
- Калі ласка! Вам кватэры?
Ад сяла і да сяла
Для салдат і афіцэраў
Бура снегу намяла.
Слайд 9
Рэчы, якія пакінула нам вайна: штык
ад знакамітай вінтоўкі Мосіна, з якой рускі салдат прайшоў
некалькі войнаў, а савецкі пачынаў Вялікую Айчынную, кабура ад пісталета , каска і біклага чырвонаармейца
Слайд 10
Астаткі боепрыпасаў, што руйнавалі нашу зямлю, забівалі людзей,
каска нямецкага салдата
Слайд 11
Некаторыя нашы землякі змагаліся у радах савецкай і
польскай армій. Нікога з іх ўжо няма ў жывых.
Але нам засталіся ўспаміны гэтых людзей
Слайд 12
Вялесік Іван Георгіевіч
Усё сваё жыццё, за выключэннем ваенных
і пасляваенных год пражыў у вёсцы Бегені. Шмат цікавага
і трагічнага ўспамінае Іван Георгіевич. Як у складзе 27 пяхотнага палка Польскай Арміі Людовай удзельнічаў у Вісла-Одэрскай аперацыі, як ледзь не патануў разам са сваім “максімам” пры пераправе праз Одэр, як трапіўшы ў акружэнне пад суцэльным агнём праціўніка прарываліся да сваіх некалькі дзён. У жывых засталіся са 115 толькі 27 чалавек.
Слайд 13
Варвара Аляксееўна Ягнешка
З вясны 1944 г. служыла
санінструктарам у аўтасанроце №3 у складзе 1-га Беларускага фронта.
Удзельнічала ў аперацыі «Баграціён», у баях за Усходнюю Прусію, у вызваленні Польшчы. Вайну завяршыла ў Германіі, на Эльбе.
У горадзе Вітцендорфе
Слайд 14
Пякарскі Марьян Станіслававіч і яго ўзнагароды.
Медалі за
Одэр, Нейсэ, Балтыку, за узяцце Варшавы, Грунвальдская адзнака…
Слайд 15
Цікавы дакумент – дазвол на валоданне 10 гектарамі
зямлі і гаспадаркай на былых нямецкіх тэрыторыях, што сталі
пасля вайны належаць Польшчы. Такі дакумаент даваўся салдатам Польскай Арміі, асабліва з нашых тэрыторый.
Слайд 16
Шырэй Елізавета Васільеўна
Нарадзілася ў 1927 г.
ў падмаскоўным г. Бораўск восенню-зімой 1941 – 1942 гг.
Перажыла трохмесячную акупацыю ў час Маскоўскай бітвы. Пасля вызвалення ўдзельнічала ў аднаўленні горада. Да канца вайны працавала на фабрыца па пашыве адзення і абутку для салдат.
Слайд 17
Шылавічы, як і ўвесь Ваўкавыскі раён вызвалялася ў
ліпені 1944 г. Баі за нашу вёску і наваколле
былі вялікімі. Змагаліся тут часці 169 Рагачоўскай стралковай дывізіі. Салдаты гэтай дывізіі прайшлі слаўны шлях абараняючы Украіну, удзельнічалі ў Сталінградскай і Курскай бітвах, у аперацыі “Баграціён”, пазней вызвалялі Усходнюю Прусію і Польшчу, удзельнічалі ў Берлінскай аперацыі. Многім воінам гэтай слаўнай дывізіі было наканавана загінуць вызваляючы нашу мясцовасць. У асноўным гэта салдаты 680 стралковага палка.
Слайд 18
Пасля вайны адбылося перазахаванне астанкаў савецкіх воінаў і
партызан, што загінулі вызваляючы Шылавічы і суседнія вёскі. У
1948 годзе на магіле быў пастаўлены помнік.
Слайд 19
У 90-х гадах
помнік быў рэканструяваны.
У брацкай магіле
пахаваны 287 воінаў і партызан. Імёны толькі 65 з
іх вядомы.
Слайд 20
Намаганнямі вучняў і настаўнікаў Шылавіцкай школы была
праведзена вялікая пошукавая работа, знойдзены сваякі некаторых воінаў, загінуўшых
за нашу мясцовасць.
Слайд 22
Гэты дакумент, так званая “пахаронка”. Страшней гэтай весткі
для родных і блізкіх не магло быць нічога.
Слайд 24
Бакін Сяргей Рыгоравіч
Загінуў вызваляючы вёску Шылавічы. Пахаваны ў
брацкай магіле. Яго сям’я прыязжала з Арла праз 68
год пасля вайны