Презентация на тему Гончарное искусство

нашай краіне адным з  самых распаўсюджаных матэрыялаў для вырабу

посуду была гліна. Стварэнне гліняных рэчаў мае назву ганчарства. Менавіта гэтаму старажытнаму, прыгожаму майстэрству прысвечана наша віртуальная экскурсія.

На тэрыторыі Беларусі, ганчарства вядома з эпохі неаліту (IV—III

тысячагоддзі да н. э.). У асобнае рамяство вылучылася са з’яўленнем ганчарнага круга. Першапачаткова вырабы ляпілі ад рукі без абпальвання з фармовачнай масы. Паступова асноўным кампанентам фармовачнай масы стала гліна, у якую для павелічэння трываласці дабаўлялі сухую траву, лубяныя валокны, тоўчаныя ракавіны, жарству, пясок.

паводле іх  прызначэння прынята дзяліць на сем асноўных груп:

кухонны посуд (гаршкі, латкі, патэльні, бабачнікі, цёрлы, бойкі, цадзілкі, адстойнікі); посуд для захоўвання і транспарціроўкі прадуктаў (гладышы, збанкі, карчагі, глякі, спарышы); сталовы посуд (міскі, паўміскі, чашкі, кубкі); дэкаратыўная кераміка (букетнікі, фігурныя сасуды, попельніцы, дэкаратыўныя талеркі); цацкі; вырабы рознага гаспадарчага прызначэння (рукамыйнікі, паілкі для куранят, дымакуры, коміны).

спецыялізаваны рамесніцкі характар, пра што сведчаць шматлікія знаходкі цэлых

вырабаў і іх фрагментаў з клеймамі, размешчанымі на знешнім баку днішча. Ганчарства цалкам пераходзіць у рукі рамеснікаў-мужчын. Адбываецца яго размежаванне на гарадское і сельскае. Калі сельскія ганчары па-ранейшаму задавальняюць уласныя патрэбы ў посудзе нешырокага асартыменту, вырабленым у тэхніцы ручной лепкі, гарадскія рамеснікі актыўна авалодваюць болыш дасканалымі сродкамі вытворчасці, шырока запазычваюць тэхналагічныя і мастацкія дасягненні суседзяў у галіне керамічнай вытворчасці.

ў XVI—XVII стст., што звязана з ажыўленнем эканамічнага і

сацыяльна-палітычнага жыцця, арганізацыяй першых прафесійных рамесніцкіх аб'яднанняў— цэхаў. Актыўныя гандлёвыя сувязі станоўча паўплывалі на далейшае развіццё ганчарнай вытворчасці. Аднак пасля рэформы 1861 г яго спасціглі складаныя, супярэчлівыя працэсы. Гарадское рамяство, не ў стане канкурыраваць з капіталістычнай прамысловасцю, паступова прыходзіць у заняпад.

час у сельскім ганчарстве. Адмена прыгоннага права, развіццё капіталістычных

адносін прыкметна паўплывалі на развіццё народных рамёстваў і промыслаў. Прамысловыя вырабы былі маладаступныя сялянству, паранейшаму вялікім попытам карыстаўся танны ганчарны посуд. Росту рамяства садзейнічала таксама і малазямелле значнай часткі сялянства. Таму ў многіх месцах Беларусі, дзе меліся багатыя залежы добрай гліны, утварыліся буйныя ганчарныя асяродкі.

павышаецца і яго якасны ўзровень. Кантакты з гарадскімі ганчарамі

(напрыклад, на кірмашах), выхад на шырокі рынак, імкненне да павышэння ўзроўню рамяства і якасці прадукцыі садзейнічалі засваенню лепшых дасягненняў керамічнай вытворчасці. Сельскія майстры актыўна авалодваюць тачэннем на ганчарным крузе, знаёмяцца з сакрэтамі прыгатавання і прымянення глазуры, тэхнікай роспісу і інш. Значна пашыраецца асартымент вырабаў, майстры імкнуцца паўтарыць у гліне неабходныя ў побыце, але больш дарагія прамысловыя рэчы.

архаічным сельскім і высокаразвітым гарадскім рамяством паступова згладжваюцца, а

прадукцыя адлюстроўвае мясцовыя густы і традыцыі. Таму практычна пра ўсё ганчарства канца XIX — пачатку XX ст. можна гаварыць як пра народнае.

росквіту (канец XIX — пачатак XX ст.) традыцыйнае народнае

ганчарства ў Беларусі бытавала ў выглядзе мануфактурнай і дробнатаварнай вытворчасці. Першая была характэрна для местачковага і гарадскога рамяства. Аднак ў сельскім ганчарстве пераважала дробнатаварная вытворчасць, а з яго сезонным, дадатковым да земляробства характарам. Усе вытворчыя працэсы — ад нарыхтоўкі сыравіны да абпалу посуду — засноўваліся на сямейнай працы. Навыкі рамяства перадаваліся ад бацькоў да дзяцей, што забяспечвала пераемнасць традыцыі.

як правіла, восенню, калі заканчваліся сельскагаспадарчыя работы. Гатункі гліны

вызначаюцца вялікай разнастайнасцю, не ўсе яны былі прыдатныя для ганчарства. Шматвяковы народны вопыт вьпрацаваў навыкі вызначэння патрэбнай для работы сыравіны, якая дзялілася на дзве асноўныя групы: высокапластычная (тлустая, жырная) і малапластычная (посная, худая). Якасць вызначалі звычайна навобмацак: расціралі ў пальцах, бралі «на зуб»— тлустая на зубах не трашчыць. Аднак ніводзін з гэтых гатункаў у чыстым выглядзе не прыдатны для работы. 

доўбняй. Падрыхтаваную масу дзялілі на невялікія кавалкі, дастатковыя для

вырабу адной пасудзіны. Фармавалі пасудзіну на нажным або ручным ганчарным крузе.  

канструкцыі і формаў, тьпалогія іх вельмі шырокая, аднак найбольш

выразна вылучаюцца ўсё ж два асноўныя тыпы: ручны і нажны.

20-га стагоддзя

для захавання малака і малочных прадуктаў.

Гарлач уяўляе

сабой ёмкасць з выцягнутым тулавам, пукатымі бакамі і звужанай шыйкай, але шырэйшым за дно вусцем (без ручкі і дзюбкі).

іншых вадкіх
прадуктаў.
Рабілі з

выцягнутым тулавам, пукатымі бакамі, звужаным горлам, дзюбкай і вушкам-ручкай.