Презентация на тему Махамбет Өтемісұлы

символы. Махамбет өлеңі – қазақ сөзінің қайталанбас құдіреті: әрбір

буыны мен бунағы тармағы мен шумағы мұншалық тап – таза қорғасыннан құйылған ап – ауыр сыл сөз қазақтан жер бетіндегі ешбір елді өлең жырында жоқ, оның өзге тілге оңай айдарылмайтыны да сондықтан.

толық жинағы “Жыр семсер”,”Жазушы” Алматы, 1979 жылы 70 туындысы

енген.Соның барлығы дерлік тарихқа Исатай екеуінің атымен белгілі 1836-1838 жылдардағы әйгілі ұлт – азаттық көтерлісіне қатысты болып еледі. Ал уақыт жағынан 1. көтерліске дейін, 2. көтеріліс кезінде, 3. Көтеріліс жеңілгеннен кейін шығарылған өлең толғаулырын үш топқа бөлуге болады. Ақын поэзиясының идеялық – көркемдік өзегін, негізінен, жстық дәурен, азаматтық қадір – қасиет, достық – қастық, өкініші өмір жайындағы тебіреністер, ел мен жер, ерлік пен азаматтық парыз, көтеріліс көсемдері, Исатай мен Махамбеттің өз бейнесі; жеңіліс күйініші мен сынбаған рух қайсарлығы құрайды.

тақырыбы – Исатай екеуі бастаған ұл – азаттық көтерілісі.

Оның поэзиясының осы өзгешелігі өлең құрлымы мен тілінің өзіндік сипаттары белгіленген. Махамбет бұрыннан бар өлең пішіндері мен тілінің көркемдік тәсілдерін көтеріліс рухына, халықты күреске үндеу, ерлікті мадақтау талаптарына сәйкес үлкен шеберлікпен пайдаланған. Тыңдаушылардың қарапайым қыздыратыдай жалынды сөз, екпін – ырғақпен айтылуы керек болды. Махамбет өлеңдерінің басым көлемі 7-8 буындық жыр өлшемімен айтылған.
Ақын өлең жолдарында ассонанс пен аллитерацияны жиі қолданған. Бұған дәлел
Талма тал түс шағында.
Тай жеген тарлан бөрі едік.
Осы екі жолда сөз басында т дыбыс 5 рет қолданған.
Сонымен бірге Махамбете буын саны әр түрлі 8 – 12 т.б жолдардан тұратын өлеңдер де баршылық. Әдетте махамбет өлеңдерінің шумағы 5-10 жолдан қүралады. Ең алдымен ақын өлеңдері сөз байлығымен, тілінің бейнелілігімен, сутертілігімен ерекшеленеді. Махамбет поэзиясы метафора, теңеу, әсірелеу, эпитеттерге бай. Махамбет өлеңдерінде әр сөз өзіне тиісті ғана орында қолданылады. Махамбет шешендік толғау, афоризм түрінде айтылып, бүгінде мақал, нақыл сөзге айналып кеткен жолдармен шумақтар аз емес.