Слайд 2
Канфесійны стыль – гэта стыль рэлігійнай
літаратуры, якая
абслугоўвае
запатрабаванні
вернікаў
разнастайных
Канфесій Беларусі.
Слайд 3
Гэта стыль рэлігійнай літаратуры, які з даўніх часоў
вызначаецца складанасцю і мнагапланавасцю.
Слайд 4
Звязана гэта з традыцыйным поліканфесійным укладам жыцця ў
нашай краіне. Гістарычна склалася так, што нацыянальная мова спарадычна
выкарыстоўвалася ў рэлігійным жыцці Беларусі. І толькі ў апошнім дзесяцігоддзі ХХ стагоддзя распачаўся актыўны працэс «беларусізацыі» ў канфесійнай дзейнасці грамадства. У гэты час адраджаецца ідэя перакладу царкоўна-рэлігійных твораў на сучасную беларускую літаратурную мову.
Слайд 5
Пераклад царкоўна-рэлігійнай літаратуры на нацыянальную мову знакавы для
кожнага народа, бо сімвалізуе яго духоўнае адраджэнне, і істотны
для мовы, бо сведчыць аб існаванні яе ў ролі «асноўнага канала камунікацыі ў грамадстве»
Слайд 6
Канфесійны стыль найбольш поўна рэалізаваўся ў кнігах Святога
Пісьма, якое было і застаецца крыніцай хрысціянскай культуры.
Слайд 7
Для перакладаў Святога Пісьма характэрна вар’іраванне, што абумоўлена
цэлым шэрагам фактараў:
Слайд 8
1. аб’ектыўныя фактары:
а) час стварэння і, асабліва калі
гэта пачатак мінулага стагоддзя, неўнармаванасць беларускай літаратурнай мовы –
пераклады А. Луцкевіча і Л. Дзекуць-Малея, В. Гадлеўскага;
б) недастатковая распрацаванасць «біблейна-літургічнай разнавіднасці высокага стылю» у беларускай літаратурнай мове, якая падштурхнула перакладчыкаў да выкарыстання дыялектызмаў (пераклады А. Луцкевіча і Л. Дзекуць-Малея, Я. Станкевіча), запазычанняў (пераклады а. Мікалая (Мацукевіча), М. Міцкевіча), словатворчасці (пераклады А. Клышкі, Я. Станкевіча);
в) выбар перакладчыкам варыянту беларускай мовы: наркамаўкі ці тарашкевіцы, якая дапускае большую магчымасць разыходжанняў (пераклады А. Луцкевіча і Л. Дзекуць-Малея, Я. Станкевіча, а. Мікалая (Мацукевіча), В. Сёмухі, М. Міцкевіча);
Слайд 9
2. суб’ектыўныя, індывідуальныя фактары: канфесійная прыналежнасць перакладчыка і
таму розныя першакрыніцы – грэчаскі (пераклады А. Луцкевіча і
Л. Дзекуць-Малея, Я. Станкевіча, А. Клышкі, Экзархату), лацінскі (пераклады В. Гадлеўскага, У. Чарняўскага) ці царкоўнаславянскі (пераклады В. Сёмухі, М. Міцкевіча) тэкст.
Слайд 10
Асаблівасці канфесіянальнага стылю:
абагульненасць
дакладнасць
лагічнасць выкладу.
Слайд 11
Некаторыя моўныя асаблівасці тэкстаў канфесійнага стылю:
1. Спецыфічныя
лексіка і
словазлучэнні: дух, Прарок, фарысеі, дэман, д’ябал, анёл,
Адзінародны, Сын Чалавечы, Сын Божы, Сыне Бога Усявышняга, Маці Божая, Айцец, Царства Божае.
2. Старажытныя геаграфічныя назвы: Гадарынская зямля, Галілея, Віфсаіда, Назарэт, Капернаум, Ерусалім, межы Магдалінскія, межы Кесарыі Піліпавай.
3. Наяўнасць звароткаў Госпадзе, Спадару.
Слайд 12
4. Своеасаблівыя метафарычныя зачыны: На пачатку было Слова,
і Слова было ў Бога, і Слова было Богам.
Яно было на пачатку ў Бога: усё празь Яго пачалося, і безь Яго нішто не пачалося з таго, што пачало быць. У ім было жыцьцё, і жыцьцё было сьвятлом людзей (1299).
5. Шырокае выкарыстанне прытчаў: Пры гэтым сказаў ім прытчу: ніхто ня прышывае латку да старой адзежыны, адарваўшы ад новай адзежыны; а інакш і новую падзярэ, і да старой не падыдзе латка ад новай. І ніхто ня ўлівае маладога віна ў мяхі старыя; а інакш маладое віно парве мяхі, і само выцеча, і мяхі прападуць; а маладое віно трэба ўліваць у мяхі новыя; тады зьберажэцца і тое і другое. І ніхто, піўшы старое віно, не захоча адразу маладога; бо кажа: старое лепшае (1260).
Слайд 13
6. Шырока выкарыстоўваюцца выяўленчыя сродкі мовы, асабліва метафары:
... і зазьзяла аблічча Ягонае, як сонца, а ўбранне
Ягонае стала белае, як сьвятло (1199); І сьведчыў Ян, кажучы: я бачыў Духа, што сыходзіў зь неба, як голуб ... (1300); ..народ, што сядзеў у цемры, убачыў сьвятло вялікае, і усім, хто сядзеў у краіне і цяні сьмерці, зазьзяла сьвятло (1178), І кажа ім: ідзеце за Мною, і Я зраблю вас лаўцамі людзей (1178).
7. Выкарыстоўваюцца дзеепрыслоўныя звароты як прыкмета кніжнасці: І Ён, бачачы веру іхнюю, сказаў чалавеку таму: даруюцца табе грахі твае; Ісус, зразумеўшы намыслы іхнія, сказаў ім у адказ: што намышляеце ў сэрцах вашых? (1259).