Слайд 3
Үй тапсырмасы
Сұрақ-жауап арқылы:
1. Қазақ тілінде неше сөз табы
бар?
2. Зат есім дегеніміз не, қандай
сұрақтарға жауап береді?
3. Зат есім қалай бөлінеді?
4. Сын есім дегеніміз не, қандай сұрақтарға жауап береді?
Слайд 9
1-топ:
Көп нүктенің орнына төмендегі жұрнақтардың тиістісін қойып, туынды
сын есім жасаңдар:
Тау..., тас..., дене..., жаз..., кәмелет..., көрік...,
өнер..., жолдас..., үй..., ұйқы..., әуес..., шай..., ұрыс..., үр..., бөл...,
Жұрнақтары: -қақ, -қор, -ғы, -сыз, -лы, -тік, - лі, -сіз, -шыл, -қой, -кек, - ек.
Слайд 10
2- топ:
Негізгі сын есімдерді тап:
Көргіш. Таза. Айлакер.
Жалпақ. Мүйізсіз. Күлкішіл. Әдемі. Ұзынша. Кішкентай. Ашулы. Ұзын. Ұстамды.
Тершең. Суық. Ақшыл. Сұрғылт. Биік. Балалы.
Слайд 11
3-топ:
Төменде берілген сын есімдер мен зат есімдерді қатыстырып
сөз тіркесін жаса:
Сын есімдер: дөңгелек, жасыл, тұнық,
кішкене, таза, ақ сары, қызыл, көңілді, қызықты, көкала.
Зат есімдер: су, жасыл, үстел
тастар, шөп, бұлақ, көбелек, әйел, балалар, адам, кітап, гүлдер, жүрек.
Слайд 12
Берілген мақалдардағы көп нүктенің орнына лайықты сын есімдерді
қойып, ағылшынша аудар.
1. Өнер алды... тіл.
2.... қыз –
жағадағы құндыз.
3.... жігіт жол бастар.
4.... адамды жақынға санама.
5.... еңбектен... нан.
Слайд 13
(қызыл - red)
(жақсы - good)
(жақсы - good)
(батыр
- hero)
(жаман - bad)
(ащы - bitter, тәтті - sweet)
Слайд 14
Ойын: бір сөзбен айтқанда қандай адам.
1. Қиыстырып, тауып
сөйлейтін адам?
2. Айтқанға сене салатын, еш нәрсені байқамайтын
адам?
3. Тез ашуланатын адам?
4. Көрінгенге соқтыға беретін адам?
5. Ертең орындаймын, кейін жазамын дейтін адам?
6. Әркімнің сыртынан жаман сөз айтып жүретін адам?
7. Көп білетін адам?
8. Жан аямай көп жұмыс істейтін адам? 9. Керексіз көп сөйлейтін адам?
Слайд 16
АРМАН ЖАР
Қолаң қара шашы бар, ашаң жүзді,
Қыр мұрын,
қиылған қас, қара көзді.
Толықша, сұңғақ бойлы, алма мойын.
Тиісті жауап
берер майда сөзді.
Кең иық, әм кеуделі, құмырсқа бел,
Сипатты, салтанатты көргенде ел.
Ақ тамақ, оймақ ауыз, ауыр мінез,
Көз салмас көрінгенге көңілі ер.
Жырқылдақ, әсіреңкі, сылаң емес,
Ұн бетті, бояу ерін, қылаң емес,
Қылығы оларсыз-ақ жарасып тұр,
Ойыңа ой қосады берсе кеңес.
Жарасқан барлық кейпі денесіне,
Кім болмас риза туған енесіне.
Дәл соны жанға балап жар етпесең,
Күн көзін тірі жүріп көресің бе?! Б.Момышұлы
Слайд 17
Арыстандай айбатты,
Жолбарыстай қайратты –
Қырандай күштi қанатты.
Мен жастарға сенемiн!
Көздерiнде от ойнар,
Сөздерiнде жалын бар,
Жаннан қымбат оларға ар,
Мен жастарға сенемiн!
Жас қырандар – балапан,
Жайып қанат ұмтылған.
Көздегенi көк аспан.
Мен жастарға сенемiн!
Жұмсақ мiнез жiбектер.
Сүттей таза жүректер.
Қасиеттi тiлектер –
Мен жастарға сенемiн!
Слайд 18
Алпамыс жырынан
"Кеудесі болды кепедей,
Мұрны болды төбедей.
Күрек тісі кетпендей,
Кеңірдегінің
тесігі
Жүгімен түйе өткендей.
Құлағы болды болды қалқандай,
Мұрынына қарасаң,
Сығымданған талқандай.
Көзі терең
зындандай,
Басқан ізін қарасаң,
Көрінеді оттың орнындай.
Азуы үлкен ошақтай,
Азу тісі пышақтай.
Иегі бар сеңгірдей,"-
Слайд 21
I топ
Сапалық сын есімдерден сөз тіркесін жасап, қалаған
сөз тіркесінен 3 сөйлем құра.
Ақшыл, жасыл, қызылды-жасылды, тәтті, үлкен,
қымбат, жаман, ұзын, жарық, кең, қысқа.
II топ
Қатыстық сын есімдерден сөз тіркесін жасап, қалаған сөз тіркесімен 3 сөйлем құрастыр. Иманды, сазды, отты, еріншек, аттылы, балалы, егінді.
Слайд 22
III топ
Төмендегі мәтіннен сапалық болатын сын есімге бір
сөйлем, қатыстық болатын бір сөйлемге бір сөйлем ойлап жаз.
Малта
Малта- езілген құрттың майда түйіршектері. Аса дәмді әрі жеугежұмсақ тағам. Ауызға салып жүрсең, шөл қандырар қасиеті де бар.
Слайд 23
Ерекше Бақа
Ерекше Бақа 6-сыныпта оқиды. Достарының барлығы оның
осындай ерекше екенін бұрыннан білетін. Онымен қоса Бақаның бойында
ерекше бір таланты болатын. Бірақ Жапалақ мұғалім ол туралы мүлдем хабарсыз еді.
Бір күні есте қаларлық оқиға болды. Әдебиет сабағында әлгі Бақа...
«Аяқталмаған мәтін» әдісі
Слайд 25
Сабақты бекіту
1. Сын есім нені білдіреді?
А) Заттың, нәрсенің
атын
Б) Іс әрекетті, қимылды
С) Заттың сынын, сапасын
2. Сын есімдер
мағынасына қарай қалай бөлінеді?
А) Жалпы, жалқы
Б) Сапалық, қатыстық
С) Жіктеу, сілтеу
3. Сапалық сын есімдерді белгіле
А) үлкен, қызыл, әдемі
Б) парта, мұғалім, адам
С) тасты, жазғы, ашық
4. Қатыстық сын есімдер қалай жасалады?
А) Жалғау арқылы
Б) Жұрнақ арқылы
С) Түбір күйіндегі сын есімдер
Слайд 26
5. Тұлғасына қарай сын есімдер қалай бөлінеді?
А) Негізгі,
туынды
Б) Дара, күрделі
С) Қатыстық, сапалық
6. Негізгі сын есімдер қатарын
белгіле
А) Қарлы, қысқы, жұлдызды
Б) кітап, қалам, ағаш
С) ұзын, қөқ, тәтті
7. Қатыстық сын есімдерді белгіле
А) Суық, ащы, қысқа
Б) келді, отырды, оқыды
С) көлді, таулы, сулы