Слайд 2
ШàҒымдары:
Бåë маңы àóðóû;
З¸ð øû¹àðóäû» á½çûëóû;
З¸ðäi» ò¾ñiíi»
¼çãåðói;
Iñiктің пайда болуы;
Бàñ àéíàëûï, îíû» àóðóû;
К¼ðó
ºàáіëåòiíi» íàøàðëàóû;
Ж¾ðåê тұсы àóðóû;
Ентігү, äåìiãó.
Слайд 3
Қосымша шағымдар
Дененің қызуы
Лоқсу
Құсу
Асқа зауықсыздық
Тері қышуы
Слайд 4
Ауырсунудың сипаттамасы
Àóûðñûíó ñåçiìi á¾éðåê àóðóëàðûíäà áåëäi» ò½ñûíàí ñåçiëеді,
íåñåïà¹àðäà òóûíäà¹àí àóûðñûíó øàï àéìà¹ûíà,
ºóûº àóûð¹àíäà ºàñà¹à ¾ñòiíå,
àë òàñ ò¾çiëãåíäå iøòi» ò¼ìåíãi æà¹ûíà, øàпºà æàéûëàäû.
Слайд 5
Ауырсынудың сипаттамасы
Á¾éðåê ºàáûí¹àíäà (ãëîìåðóëîíåôðèò, ïèåëîíåôðèò) íåìåñå îíû» ò¼»iðåãi
iði»äåãåíäå (ïàðàíåôðèò), æ¾ðåê ºûçìåòi æåòêiëiêñiç áîëûï, á¾éðåêêå ºàí iðêiëãåíäå
áåë, ¸äåòòå, ñûçäàï àóûðàäû.
Á¾éðåêòå èíôàðêò ºàëûïòàñºàíäà, ç¸ð øû¹àðó æîëäàðûíäà òàñ ò¾çiëãåíäå, áåë ºàòòû øàíøóû ì¾ìêií (á¾éðåê øàíøóû – ïî÷å÷íàÿ êîëèêà)
Слайд 6
Áåëãiëi áið óàҚûò àðàëûҒûíäà (áið òӘóëiêòå, òàҢҒû íåìåñå
êåøêi ìåçãiëäå) øûҒàðûëàòûí çӘðäiҢ ìӨëøåði äèóðåç äåï àòàëàäû.
Ǹð
øû¹àðóäû» á½çûëóû äèçóðèÿ äåï àòàëàäû.
Ò¸óëiêòiê äèóðåç мөлшерінің ê¼áåéүі – ïîëèóðèÿ, æèiëåуі -ïîëëàêèóðèÿ
Несеп шығаруда ауырсыну-странгурия
Слайд 7
ÄÈÇÓÐÈЯ
Ǹðäi» ò¸óëiêòiê ì¼ëøåði 500 ìë-äåí àç áîëñà, îë
– îëèãóðèÿ.
Ǹð øû¹àðóäû» òîëûº òîºòàóû – àíóðèÿ.
²óûººà æèíàë¹àí
ç¸ð øû¹àðûëìàóû èøóðèÿ äåï àòàëàäû.
Á¾éðåêòå ç¸ðäi» ò¾çiëóií ðåòòåó á½çûë¹àíäà îë ò½ðàºòû ò¾ðäå áåëãiëi áið óàºûò àðàëû¹ûíäà, áеëãiëi áið ì¼ëøåðäå á¼ëiíåäi - èçóðèÿ.
Слайд 8
ÄÈÇÓÐÈЯ
З¸ðäi øû¹àðó ê¾íäiç ºàëûïòû ò¾ðäå áîëàäû äà ò¾íäå
æèiëåéäi / íèêòóðèÿ/.
Á¾éðåêòi» óðàòòàðäû êîíöåíòðàöèÿëàó ºàáіëåòi á½çûëûï, øû¹àðûë¹àí
ç¸ðäi» òû¹ûçäû¹û ¾íåìi áiðºàëûïòà ºàëуы -èçîñòåíóðèÿñû íåìåñå ò¼ìåíäåéäi-ãèïîñòåíóðèÿ.
Ǹðäi» òû¹ûçäû¹û òiïòi ¼çãåðìåói ¸ði ¾íåìi ò¼ìåí áîëóû ì¾ìêií -ãèïîèçîñòåíóðèÿ.
Слайд 9
Á¾éðåê àóðóëàðûíàí iñiíүдің ¼çiíäiê åðеêøåëiêòåði
Àëäûìåí ê¼çäi» ºàáàºòàðû,
ñîäàí êåéií ºîë, ò½ë¹à, å» ñî»ûíäà àÿº iñiíåäi.
Ісік терісі
бозғылт, жылы, жұмсақ
Ісіну á¾éðåê øóìàºòàðû êàïèëÿðëàðûíû» ¼òêiçãiøòiãi àðòóìåí íåìåñå ºàíäà îíêîòèêàëûº ºûñûì ò¼ìåíäåï, íàòðèé èîíäàðûíû» ê¼áåþiìåí áàéëàнысты.
Слайд 11
²àðàï çåðòòåó
Íàóºàñòû» ò¼ñåêòåãi ºàëïû: Á¾éðåãi øàíøû¹àí íàóºàñ
òûíûøñûçäàíûï, êåéäå àéºàéëàï, ò¼ñåêòåãi ºàëïûí ¾íåìi ¼çãåðòå áåðåді,
óðåìèÿ êîìàñû æà¹äàéûíäà¹û íàóºàñ åññiç æàòàäû.
á¾éðåê ìà»û êëåò÷àòêàñû ºàáûí¹àíäàðäû» áåëi iñiíiï, îëàð åêi àÿ¹ûí á¾ãiï, iøiíå ºûñûï àëûï, çàºûìäàë¹àí á¾éðåê æຠºûðûíà æàé¹àñó¹à ì¸æá¾ð.
Слайд 12
²àðàï çåðòòåó
Á¾éðåê àóðóûíàí ісінген ñûðºàòòàðäû» áåòi iñiíiï, áîçàðûï,
àºøûë òàðòûï, ºàáàºòàðû iñiíãåí ê¼çäåði ñаð¹àéûï êåòåäi.
Íàóºàñòû» á¾êië
äåíåñi ісінгåíäå - анасарка, æàòºàí ò¼ñåãi áàòºàí æåðëåðiíäå iç ºàëàäû.
Слайд 13
²àðàï çåðòòåó
Á¾éðåê ºûçìåòiíi» ñîçûëìàëû æåòêiëiêñiçäiãi êåçiíäå óëû çàòòàðäû»
òåði àðºûëû á¼ëiíóiíåí íàóºàñòû» äåíåñi ºûøèäû;
îíäà òûðíຠñûçықòàðû
áîëàäû.
Îíû» àóûçû º½ð¹àï, îäàí àììèàê èiñi ñåçiëåäi.
Слайд 14
Ïàëüïàöèÿ
µë¹àéìà¹àí íåìåñå ò¼ìåí ò¾ñïåãåí á¾éðåêòi ñèïàï ñåçó ºèûí.
Îáðàçöîâ-Ñòðàæåñêîíû» áèìàíóàëüäû ò¸ñiëi ºîëäàíûëàäû.
Íàóºàñ øàëºàñûíàí, áàñûí ò¼ìåíäåó ñàëûï,
iøií áîñ ½ñòàï, ºîëäàðûí êåóäåñiíå ºîéûï, àÿºòàðûí ñîçûï æàòàäû.
Îíû ºûðûíà æàòºûçûï íåìåñå ò½ð¹ûçûï, àë¹à ºàðàé å»êåéòiï òå (Áîòêèí ò¸ñiëi) çåðòòåóãå áîëàäû.
Слайд 15
Ïàëüïàöèÿ
Á½ë ò¸ñië á¾éðåêòi»
ê¼ëåìií,
ïiøiìií,
òû¹ûçäû¹ûí,
àóûðñûíóûí,
û¹ûñуын,
áåòêåéiíi» ñèïàòûí
æîðàìàëäàó¹à ì¾ìêiíäiê áåðåäi.
Слайд 18
Ïàëüïàöèÿ
Íåôðîïòîçäû» áiðiíøi ñàòûñûíäà á¾éðåêòi ñèïàï çåðòòåï îíû» ò¼ìåíãi
ºûðûí ¹àíà ñåçóãå áîëàäû,
åêiíøi ñàòûñûíäà – á¾éðåê ò¾ãåë
àíûºòàëàäû,
àë ¾øiíøi ñàòûñûíäà îë ñàóñàºòàðìåí èòåðãåíäå ò¾ðëi áà¹ûòòà, òiïòi iøòi» åêiíøi æà¹ûíà û¹ûñà áåðåäi (êåçбå á¾éðåê).
Слайд 19
ÏåðêóññèЯ
Ñàó àäàìäàðäû» á¾éðåãi ïåðêóññèÿ ò¸ñiëiìåí àíûºòàëìàéäû.
Á¾éðåê àéìà¹ûíäà¹û
àóûðñûíóäû áåëäi» á¾éðåê ò½ñûíà ò¼ñåëãåí ñîë ºîëäû î» ºîëäû»
ñàóñàºòàðûìåí íåìåñå ºûðûìåí ñûëàï àíûºòàó¹à áîëàäû (ñûëàó ò¸ñiëi).
Слайд 21
Гломерулонефрит - шумақтардың басым зақымдануымен жүретін бүйректің
диффузды қос жақты иммундық қабыну ауруы.
Слайд 22
Жедел гломерулонефрит
Жедел гломерулонефрит
– стрептококктық инфекцияға тәуелді дамитын шумақтардың басым зақымдануымен жүретін
бүйректің инфекциялық-аллергиялық ауруы.
Этиологиясы. Жедел гломерулонефриттің дамуының басты себебі – А топты 12 типті ß-гемолиздеуші стрептококк.
Слайд 23
Клиникалық көрінісі. Жедел
гломерулонефрит әдетте стрепотококкты инфекциядан 7-20 күннен кейін пайда болады.
Дерттің негізгі белгілері – ісіну, ентікпе, олигоанурия, гематурия, белдің ауыруы, артериялық қысымның жоғарылауы
Ерте байқалатын белгі – ісіну. Ісінуден бұрын шөлдеу, әлсіздік, олигурия пайда болады. Ең алдымен бет пен қабақ ісінеді. Ісінудің негізгі себебі – шумақтық фильтрацияның азаюынан судың және натрийдің іркілісі.
Науқастардың көбі ентігеді. Ентікпе горизонтальді қалыпта күшейеді. Ентікпенің себебі – айналымдағы қан көлемінің көбеюінен және артериялық қысымның тез биіктеуінен болатын жүрек шамасыздығы.
Гломерулонефритке тән несептік синдромның басты белгісі протеинурия мен гематурия. Протеинурия науқастардың 100%-да, гематурия 80%-да болады.
Слайд 24
Жіктемесі.
Этиопатогенез:
-инфекциялық-иммундық;
-инфекциялық иммундық емес.
Морфологиялық түрлері:
-пролиферативті-экстракапиллярлық;
-пролиферативті-капиллярлық;
-мезангио-пролиферативтік;
-мезангио-капиллярлық
Клиникалық түрлері:
-классикалық триадалық жайылма түрі
(несептік синдром, ісіну, артериялық гипертония)
-бисиндромдық түрі (нефротикалық синдром+несептік синдром)
-моносиндромдық
түрі (дара несептік синдром)
-нефротикалық түрі
Слайд 25
Асқынулары:
-бүйректің жедел шамасыздығы;
-жедел бүйректік гипертензиялық энцефалопатия;
-жүректің жедел шамасыздығы
А)
сол қарыншалық жүректік астманың ұстамаларымен (өкпенің ісінуімен)
Б) тотальді
Дерттің
нәтижесі:
-сауығу (37%)
-”кемісті сауығу –протеинуриясы не гематуриясы басым” аздаған несептік синдром (18%)
-созылмалы гломерулонефритке ауысуы (44%)
-өлімге әкелуі (0,3%).
Диагнозды нақты анықтау үшін науқастарды міндетті
түрде ауруханаға жатқызады. Ісіну мен гипертензия әбден жойылғанға дейін науқасты төсек тәртібінде ұстайды (2-4 апта)
Диетотерапия. Тамақтануға қойылатын талаптар – су мен ас тұзін шектеу. Егерде ісіну аса ауыр, артериялық гипертония биік, диурез өте аз болса және экламсидиалды белгілері байқалса, онда науқасты 2-3 күн аш ұстайды, су ішкізбейді.
Этиологиялық ем. Егер созылмалы инфекцияның көздері болса не жедел гломерулонефрит белгілі бір инфекцияның салдарынан күмәнсіз дамыса, онда антибактериальді ем қолданылады.
Слайд 27
Патогенездік ем.
Стероидты
гормондар. Жедел гломерулонефритте стероидтық гормондар аса сақтықпен қолданылады. Егер
антикоагулянттық және антиагрегаттық емнің әсері жеткіліксіз болса, стероидтық гормондарды жедел гломерулонефриттің басталуынан 1-1,5 ай өткеннен кейін қолданады. Стероидтарды бұдан ерте қолдану жедел гломерулонефриттің барысын нашарлатады.
Глюкокортикоидтарды қолднау көрсеткіштері:
Жедел гломерулонефриттің созылыңқы барысы, егер 2-3 аптадан кейін ісіну мен гипертензия қайтпаса немесе одан қайтуы баяу болса және протеинурияның азаюға бейімділігі байқалмаса;
Бүйректің жедел шамасыздығының дамуы;
Жедел гломерулонефриттің нефротикалық түрі
Преднизолонның оптимальді дозасы 1 мг/к. Тәуліктік дозаның барлығын 8,00-12,00 сағат аралығында ішкізген жөн. Бұл дозадағы емнің ұзақтығы 3-4 апта. Осы уақыт өткен соң преднизолонның дозасын 2 есе кемітеді, содан кейін оның дозасын әдеттегі әдіспен 3-5 күнде 2,5 мг-нан азайтып сүйемелдеу дозасына келтіреді. Ауруханадан шыққан кездегі оның дозасы 15-20 мг болуы керек.
Слайд 28
Антикоагулянттық және
антиагрегаттық ем. Шумақішілік, тамырішілік гиперкоагуляцияның болуы және содан бүйрекіші
қан тамырының, шумақтық фильтрацияның төмендеуі гепарин мен антиагреганттарды қолдануды қажет етеді.
Гепарин – әсері тез антикоагулянт, қан ұюының барлық фазаларын тежейді, фибринолизді атқарады. теріс зарядты болуынан гепарин тамыр қабырғасының теріс зарядын қалпына келтіреді, сол арқылы протеинурияны азайтады. Гепарин тромбоциттердің адгезиялық және агрегациялық қасиеттерін төмендетіп, тромбтардың түзілуіне жол бермейді, осыған байланысты микроциркуляцияны жақсартады.
Фраксипарин – тез және ұзақ антитромбоздық әсер етеді, антикоагулянттық әсері шамалы, 0,3-0,4-0,6 мл құрсақ терісінің астына тәулігіне 1 рет енгізіледі.
Эноксапарин – 0,2, 0,4 мл құрсақ терісінің астына, тәулігіне 1 рет салынады.
Сулодексид – 600 липосомалық бірліктен бұлшықетке тәулігіне 2 реттен 15 күн салынады, содан кейін капсула түрінде 500 ЛБ күніне 2 рет 2-3 ай ішкізеді. Вессел геморрагиялық асқынуларды бермейді, қолдануға ыңғайлы және оның антикоагулянттық, антиагрегаттық әсері гепариннен кем емес.
Слайд 29
Курантил – тромбоциттерде
цАМФ мөлшерін арттырып, олардың адгезиясы мен агрегациясын тежейді. тамыр
қабырғаларында простациклиннің, Е2 простагландиннің синтезін арттырады, тамырларды кеңітіп, бүйректің қан ағымын жақсартады.
Ацетилсалицил қышқылы – антиагрегант ретінде аз дозада беріледі (0,25-0,5 г тәулігіне). Қолдану көрсеткіші – гемостаздың тромбоцитарлық буынының активациясы. Аз дозада жанама әсер етпейді.
Трентал – фосфадиэстеразаны тежеу арқылы тромбоциттерде цАМФ-тың жиналуына септігін тигізеді, сондықтан антиагреганттық әсер етеді. Қолданылатын дозасы – 0,2-0,3 г/тәул
Ісіну синдромын емдеу. Диуретиктерді ішкізеді (гипотиазид 50-100 мг не фуросемид 40-60-80 мг тәулігіне). Ұзаққа созылған олигурияда фурасемидтің дозасын 240-480 мг/тәул дейін жеткізеді.
Слайд 30
Тез өрістеуші гломерулонефрит (ТӨГН)
Тез өрістеуші гломерулонефрит – тез өрістейтін барысымен, клиникалық көрінісінің
ауырлығымен, бүйрек шумақтарының ерекше өзгерістерімен , бүйрек шамасыздығының ерте басталып тез мендеуімен сипатталатын гломерулонефриттің ерекше түрі.
Слайд 31
Тез өрістеуші гломерунефриттің этиологиялық және патогенездік түрлері
1.Гломерулалық базальдік
мембранаға антиденелердің түзілуінен дамитын ТӨГН (20 %)
-өкпеден қан кетусіз
-өкпеден
қан кетумен
2.Иммундық комплекстердің шөгуінен дамитын ТӨГН (40%)
2.1.инфекция салдарынан
-стрептококктық инфекциядан кейін
-сепсисте
-инфекциялық эндокардитте
-тамыр протездеріне байланысты дамитын нефрит
-В гепатит вирусын жұқтырудан
2.2.дәнекер тіннің диффузды ауруларында дамитын
-жүйелі қызыл жегіде ДНҚ-на аутоантиденелердің түзілуіне байланысты
-Шенлейн-Генох ауруында IgА – иммуныдқ комплекстерге байланысты
-аралас IgG-IgM криоглобулинемияға байланысты
Слайд 32
2.3. өзге иммунды комплекстік ТӨГН
-IgА-нефропатия (Берже ауруы)
-идиопатиялық гломерулонефрит
-паранеопластикалық
гломерулонефрит (өкпе рагында, лимфомаларда)
3. Болмашы (аз) иммунды ТӨГН, антинейтрофилдік
цитоплазмалық аутоантиденелердің болуынан дамитын (40%)
-жүйелі некроздаушы васкулиттердегі (Вегенер синдромында) және түйінде периартерииттегі (цитоплазмалық АНЦА)
-аз иммунды, бүйрекпен шектелген жартыайшалы гломерулонефрит (перинуклеарлық АНЦА)
-микроскопиялық полиартерииттегі
Слайд 33
Клиникалық көрінісі.
ТӨГН
әдетте жедел гломерулонефрит тәрізді басталады, бірақ көрінісі одан ауыр.
Пайда болған артериялық гипертензия тез басталмайды.
Нефротикалық синдром көбіне ауыр, ісіну кейде анасарка деңгейіне дейін барады, протеинурия өте көп, гиперхолестеринемия, гипопротеинемия болады.
Пайда болған артериялық гипертензия төмендеудің орнына біртіндеп биіктей береді, кейде қатерлі гипертензияның деңгейіне жетеді.
Зәрдің меншікті салмағы басында қалыпты, бірақ 4-6 аптадан кейін төмендей бастайды, азот қалдықтары жоғарылай түседі.
Слайд 34
Морфологиялық зерттеуде пролиферациялық гломерулонефрит, фибриндік-эпителийлік жарты айшылар, Боумен
капсуласында эпителийлік жасушалардың пролиферациясы, көптеген шумақтардағы Боумен кеңістіктерінің мтотальді
не сегменттік облитерациясы, шумақтардың және артериолалардың фибриноидтық некрозы анықталады. ТӨГН-ге нефрондардың жойылуы тез өрістейді, бүйректің архитектоникасы жылдам бұзылады.
сатысында 4 компоненттік ем (Кинкайд Смидт әдісімен) жүргізіледі:
-преднизолон 40-60
мг/тәул
-циклофосфан 200 мг/тәул не азатиоприн 150-200 мг/тәул
-гепарин 5000 Б тәулігіне 4 рет
-антиагрегант (курантил 200-400-600 мг/тәул не трентал 300-600 мг/тәул
2. Плазмаферез
3. Глюкокортикоидты пульс-терапия – преднизолонмен не метилпреднизолонмен. Бұл ем жүйелі аурулардан болған ТӨГН-те тиімді әсер етеді. Қолдану әдісі: 1000 мг метилпреднизолонды және 5000 Б гепаринді глюкозаның 5% ерітіндісінің 200 мл қосып венаға тамшылатып енгізеді.
4. Цитостатиктік пульс-терапия (циклофосфан 1000 мг айына 1 рет не 500 мг аптасына 1 рет, лейкоциттердің, тромбоциттердің санын қадағалай отырып).
Слайд 36
Созылмалы гломерулонефрит
Созылмалы гломерулонефрит
– шумақтардың, түтікшелердің, интерстицийлік тіннің иммундық қабынуымен сипатталып, біртіндеп
некросклероз бен бүйрек шамасыздығына әкеліп соқтыратын бүйректің диффузды созылмалы ауруы.
Клиникалық тұрғыдан созылмалы гломерулонефриттің латентті, нефротикалық, гипертониялық, аралас, гематуриялық түрлерін айырады.
Слайд 37
Латентті гломерулонефрит –
нефриттің бұл түрінің екі сатысын айырады: бүркемелі және клиникалық
белгілердің көрінуі.
Көбіне жедел нефриттік синдромнан басталады, қалған жағдайлардағы бастамасы байқаусыз. Бүркемелі сатысында зәр синдромы (протеинурия-микрогематурия) байқалады, гипертония мен ісіну болмайды. Жаңа басталған кезінде зәр анализінде протеинурия бірде болады, бірде болмайды. Жүре-бара протеинурия тұрақтыға айналып, ұлғаяды. Диагноз көбіне зәрді кездейсоқ тексергенде анықталады.
Клиникалық белгілердің айқын көріну сатысында ісіну, гипертония синдромдары пайда болады. Гломерулонефриттің бұл түрі орта шамамен 10-2 жылға созылады, кейбір мәліметтер бойынша 25-31 жылға дейін созылған жағдайлар болған. 10 жылдан кейін тірі қалғандардың саны 85-90% құрайды
Слайд 38
Гипертониялық гломерулонефрит
– созылмалы гломерулонефриттің 20% құрайды. Зәрдегі өзгерістер минимальді, протеинурия
1 г/тәул аспайды, эритроцитурия болмашы.
Көріністегі басты белгі – сол қарыншаның гипертрофиясымен, көз түбінің өзгерістерімен жүретін артериялық гипертензия.
Науқастардың көбі артериялық гипертензиясын ұзақ уақыт сезбей жүре береді. Алғашқы кездерде артериялық гипертензия тұрақсыз (транзиторлы), кейін тұрақтыға айналады. Артериялық қысымды төмендетіп, нормотония не оған жақын деңгейде ұстағанда нефриттің өрістеуі баяуланады.
Бүйректің шамасыздығы дамыған кезде науқастардың 22% - да гипертония биіктеп, қатерліге айналады. Артериялық қысым биіктеген кезде бас қатты ауырады, бас айналады, көздің көруі нашарлайды, көз алдын “тұман” басады, ентікпе мазалайды. Көз түбінен гипертонияға тән ретинопатияның белгілері табылады.
Науқастардың басым көпшілігі жас болуынан, артериялық гипертензияның асқынулары сирек кездеседі.
Нефриттің бұл түрі меңдейді, кейде 30 жылға дейін созылады, бірақ бүйректің шамасыздығымен аяқталады.
Слайд 39
Нефротикалық гломерулонефрит – созылмалы
гломерулонефриттің 20% құрайды. Көрінісінде басты орын алатын – нефротикалық
синдром: протеинурия, тұрақты ісіну, диурездің азаюы, гипоальбуминемия, гиперхолестеринемия, гиповолемия.
Нефротикалық синдром аурудың басталу кезінен болады не латентті келе жатқан нефритке біраз жылдардан кейін қосылады, кейде алғаш рет гломерулонефриттің терминальді сатысында пайда болады.
Нефротикалық синдром емнің көмегімен кейде өздігінен жойылады, бірақ протеинурия ремиссия кезінде де анықталады.
Нефротикалық синдром бір жойылып, бір қайталанады не тұрақты болады.
Бүйректің созылмалы шамасыздығы дамыған кезде нефротикалық синдромның белгілері біршама бәсеңдейді, бірақ оған гипериензия қосылады.
Нефротикалық синдромның аса ауыр түрінде плазма көлемінің күрт азаюынан өмірге қауіп төндіретін нефротикалық криздер дамуы мүмкін. Нефротикалық гломерулонефрит оншалықты тез өрістемейді, бірақ науқастардың көпшілігі уремияға жетпестен, өкпенің ісінуінен өлімге ұшірайды.
Слайд 40
Аралас гломерулонефрит
– нефротикалық және гипертониялық синдромдардың қосарлануымен сипатталады. Бұл нефриттің
классикалық түрі. Оның көрінісінде мол мөлшерлі протеинурия, олигурия, анасарка деңгейіне дейін баратын ісіну, биік гипертензия тән. Аралас гломерулонефрит науқастардың 10%-да байқалады, тез өрістейді, ұзақтығы 3-5 жылдан аспайды.
Гематуриялық гломерулонефрит – созылмалы гломерулонефриттің 6-10% құрайды. Көрінісінің ерекшелігі – гематурияның үнемі сақталуы және оқта-текте макрогематурия эпизодтарының болып тұруы; ісіну мен гипертония болмайды.
Гематуриялық нефриттің жеке түрінің бірі – Берже ауруы не IgА-нефропатия көбіне респирациялық инфекциялардан кейін пайда болады. Әдетте, барысы тұрақты, бірақ протеинуоияның мөлшері мол болса өрістеуі мүмкін. Аурудың басталуынан 10 жылдан кейін науқастардың 10-20%-да терминальді уремия дамиды.
Слайд 41
Созылмалы гломерулонефриттің морфологиялық жіктемесі.
Пункциялық биопсия жасап алынған биоптатта зақымданған шумақтардың санын, эндотелийлік
жасушалардың, мезангийдің, базальдік мембраналардың, депозиттердің орналасуын, жиналу түрі мен құрамын зерттейді және түтікшелердің, интерстицийдің, тамырлардың күйін анықтайды.
Шумақтардың 80%-нан артығынын зақымдануы диффузды, одан азы – ошақты гломерулонефрит деп атайды. Сегментарлық глоемрулонефрит деп әр шумақтың бір не бірнеше бөлігінің зақысдануын айтады.
Гломерулонефриттің болжамын. Ем жасау қажеттігін шешетін оның гистологиялық түрі. Дерттің клиникалық және гистологиялық түрлерінің арасында айтарлықтай сәйкестіктер табылмаған. Бұл кезде гломерулонефриттің клиникалық жіктемесін гистологиялық зерттеуді жасауға мүмкіндік болмаса ғана қолданады.
Слайд 42
Созылмалы гломерулонефриттің морфологиялық жіктемесі
1.Жарықты микроскопияда шумақтардың минимальді өзгерістері
не өзгерістердің жоқтығы
-өзгерістері минимальді
-базальді мембрананың жұқаруымен жүретін бүйректің аурулары
2.Шумақтардың
диффузды зақымдануы
-мембранозды
мембранозды+-пролиферативті: субэндотелийлік депозиттер; мембрананың ішіндегі тығыз депозиттер
-диффузды мезангиопролиферативті: IgА-мен мезангиальді депозиттер; IgА-сыз мезангиальді депозиттер
3.Шумақтардың ошақты зақымдануы
-ошақты және сегпентарлы гломерулосклероз және гиалиноз
-ошақты және сегментарлы пролиферативті гломерулонефрит: мезангиальді IgА-мен; мезангиальді IgА-сыз
негізгі мақсаттары:
1. Гломерулонефриттің
өрістеуін тоқтату, ең кемінде баяулату
2. Бүйрек зақымдануын қайтаруға тырысу
Тәртіптің ерекшеліктері. Науқастар суықтаудан қатаң сақтануы тиіс. Жазғы маусымда жылы және ашық күндерде күннің көзінде 3-4 сағаттан шамалы қыздырынуға болады, бірақ ұзақ инголяциядан бас тарту қажет. Науқас суда жүзетін болса, судың температурасы 21-220 төмен болмауы тиіс. Бұларға ауыр дене қызметімен шұғылдануға болмайды.
Емдік дәм. Диетаның құрамын нефриттің клиникалық ерекшеліктеріне сәйкес келтіреді. Витаминдерге бай, калориялық құнарлығы жеткілікті тағамдарды қолданады.
Патогенездік ем.
1. Глюкокартикоидтармен емдеу. Көрсеткіштері:
-ұзақтығы 2 жылдан аспаған нефротикалық типті созылмалы гломерулонефрит, нефротикалық синдром сирек қайталанса емнің нәтижесі тәуірлеу
-ұзақтығы 2 жылдан аспаған, өрше фазасындағы латентті созылмалы гломерулонефрит.Глюкокотрикоидтар “өзгерітері минимальді”, мембраналық, мезангиопролиферативті гломерулонефритте тиімді әсер етеді.
Преднизолонды 0,8-1 мг/кг дозада 8 апта береді, содан кейін 8 апта бойы дозасын біртіндеп азайта отырып 10 мг/тәул сүйемелдеуші дозаға әкеледі, әрі қарай емді осы дозада 6 ай жалғастырады.
Нефриттің биік активтілігінде глюкокортикоидты “пульс-терапияны” жасайды
2. Цитостатиктермен емдеу. Көрсеткіштері:
-созылмалы
гломерулонефриттің нефротикалық түрі, егерде глюкокортикоидтар әсер етпесе не стероидтық емнің асқынулары пайда болса; бұл жағдайда цитостатиктерді емге қосу преднизолонның дозасын азайтуға мүмкіндік береді.
-созылмалы гломерулонефриттің аралас түрі (нефротикалық синдром мен биік артериялық гипертонияның болуы)
Емге цитостатиктердің біреуін қосады (азатиоприн, меркаптопурин, циклофосфан) тәулігіне 150-200 мг 4-8-10 апта, кейін дозасын сүйемелдеуші деңгейге келтіріп емді 6-12 ай жалғастырады. Сүемелдеуші доза негізгі дозаның ½ не 1/3 құрайды.
3. Шумақішілік микроциркуляцияны жақсарту.
Осы мақсатпен гепарин мен антиагреганттарды қолданады. Гепарин антикоагулянттық әсермен бірге антикомплементтік, антилипемиялық әсер етеді және шумақтық фильтрдің теріс зарядын қалпына келтіру арқылы протеинурияны азайтады. Сонымен қатар натрийурезді диурезді арттырады, альдостеронның түзілуін азайтады және артериялық қысымды төмендетеді. Гепаринді қанның ұю уақытын 2-3 есе, тромбиндік уақытты 2 есе ұлғайтатын дозада қолданады (тәулігіне 25000-30000 Б). Емнің ұзақтығы 1-1,5 ай. Гепаринмен бірге антиагреганттар қолданылады. Курантил тәулігіне 200-400-600 мг, аспирин қасиеттерін арттыруынан соңғы кезде аспиринді курантилмен қосып қолданатын болды. Курантил мен аспириннің комбинациясы созылмалы гломерулонейритте бүйректің “өмірін” 3 есе ұзартатаныдығы байқалған. Трентал – 0,2-0,3 г/тәулігіне
Слайд 45
4. Стероидтық емес қабынуға қарсы дәрмектер.
Бұлардың ішінде кең қолданылатына – индометацин.
Индометацин шумақтағы перфузиялық қысымды төмендету арқылы протеинурияны азайтады және қабынуға қарсы жеңіл иммунсупрессиялық әсер етеді. Стероидтық емес қабынуға қарсы дәрмектер созылмалы гломерулонефриттің латентті және нефротикалық түрлерінде қолданылады. Индометацинді 25 мг көбейтіп күніне 2 рет ішкізуден бастап, әр 4 күн сайын тәулігіне 25 мг көбейтіп, тәуліктік дозаны 150 мг жеткізеді. Гастропатиялық әсерін алдын алу үшін оны тамақтан кейін сүтпен бірге ішкізеді.
Емді аталған дозада 3-6 апта жүргізеді, дәрмекті біртіндеп азайтады. Ешер осы дозада протеинурия ұлғаймаса, онда емді 4-6 айға созады, ал 4-6 айдан кейін протеинурия сол күйде сақталса, дәрмекті күн ара ішкізеді.