Презентация на тему Болмыс және адам философиясы

категорияларының бірі. Ол жалпылай алғанда «бар болу», «өмір сүру»

проблемасын қамтиды. Бар болудың қарама-қарсы ұғымы, әрине, жоқ болу. Ендеше, болмыс туралы айтқанда болмыссыздық ұғымын қоса еске алған жөн. Олар өзара тұтастықта, ажырамас ауыспалы диалектикалық байланыста.

ретінде қарастырған көне грек ойшылы Парменид (б.з.б. VI-V) еді.

Оның пікірі бойынша, болмыс дегеніміз – бар болу, өмір сүру, одан басқа ештеңе жоқ, ал жоқ болу – болмыссыздық.. Парменид әлемнің болмыс есебінде тұтастығына, тұрақтылығына, мәңгілігіне, ең бастысы бар болуына, өмір сүретіндігіне көңіл бөледі.

шынайы болмыс – «абсолютті идея» деп тұжырымдады. Платон арнасын

жалғастыра отырып, болмыс мәселесіне объективті идеализм тұрғысынан келгенімен, ең бастысы, болмыс ұғымына диалектикалық сипат беріп, даму процесінде қарастырды. К. Маркс пен Ф. Энгельс философияға «қоғамдық болмыс» деп аталатын жаңа түсінік енгізді. Қоғамның қызмет атқаруы, өзгерісі мен дамуы объективті заңдылықтарға бағынады және оның материалдық негізі бар, деп тұжырымдады олар.

: 1 – болмы – болу, бар болу, өмір

сүру. «Я есть» ескі славян тілінде, «болмыс» қазақша.
2 Мәні: болмыс мәселесі өмір мен өлім мәселесі сұрақтарын қарастырады.
3 Мәні: дүниенің бірлігң мәселесі. Дүние көп түрлі, ал осы көп түрліліктің бірлігі бар ма? Екі жауап беріледі: «Иә» не «Жоқ». «Иә» деп материализм, идеализм, біртұтас дүниеге көзқарастағылар жауап береді..
Материалистер дүниенің бірлігі оның материалдығында, яғни, оның объективтік өмір сүруінде. (адамнан тәуелсіз).

бірлікте. Ол туралы Энгельс әзілдеп былай деді: біз етік

щеткасын сүт қоректілермен бір қатарға қойсақта оның сүт бездері өсіп шықпайды. Біртұтас дүниеге көзқарастағылар дүниенің бірлігі оның материалдығының және руханилығының бірлігінде деп түсіндіреді.
«Жоқ» - деп дуализмдегілер жауап берді. Декарт екі субстанцияны – табиғат пен Құдайды қарастырады, сол себепті дүниенің бірлігі болмайды.

1) Дүние болмысы екі деңгейде: 1 деңгей –

бірінші табиғат болмысы, ол объективті сипатта, адамзаттан және адамнан тәуелсіз.
2 деңгей – болмыстың 2ші деңгейі адам келбетті табиғат, объективті-субъективті-әлеуметтік сипатта. Адам жасаған әлеуметтік дүние туралы.
2) Сана болмысы 2 деңгейде: 1 деңгейде – индивидтің жекеленген санасы. Ол қоғамдық сананы тудырады.

объективті сипатта. Мысалы, Құрманғазының “Балбырауын” күйі объективтірілген санаға айналған.

Автор жоқ, ал күй өмір сүруде. Объективтенген санаға: саяси, құқықтық, моральдық, эстетикалық, діни, философиялық.

2 деңгейде өмір сүреді. 1 деңгей- адамның физикалық болмысы,

оның тән саулығы. А.Шопенгауэр “Денсаулық өмірдің барлық байлығының ең жоғарысы, шындығында, сау қайыршы, ауру патшадан бақытты.” деп айтқан
Кеңес үкіметі кезеңінде денсаулық мемлекеттік құндылық болған жоқ.

Ол жан және рух ұғымдары арқылы түсіндіріледі.
Жан

– адамның дүниеге деген психоэмоциялық қатынасы. Жанның 3 түрі бар – романтикалық (дүниені сұлу не сұрықтыс ретінде қарастырады), адамгершілік(дүниені мейірімді не зұлым ретінде түсінеді), прагматикалық (ситуациялық). Рухтың 3 түрі бар. Рух – адамның дүниеге теориялық қатынасы.

деп түсінеді), Этикалық (дүниені мейірімді не зұлым ретінде түсінеді),

ғылымилық (дүниені мейірімді не зұлым ретінде нақты жағдайды есепке ала отырып түсінеді).
Адам руханилық пен материалдықтың бірлігі.

қоғам болмысы екі деңгейде өмір сүреді: адам болмысы индивид

ретінде – жалпы қоғам тұрмысы мен болмысы – ол материалдық құндылықтарды өндіру

шындық деп қарайтын дүниетанымның түп қазығы, мән мағынасы болып

табылатын, және сана арқылы бейнеленетiн әмбебап категория.
Бұл анықтамада материяның негiзгi белгiлерi айқын көрсетiледi: 1) материя адам санасына тәуелсiз өмiр сүредi; 2) ол адам санасында бейнеленедi; 3) материя санаға қарағанда бiрiншi, бастапқы екендiгiн бiлдiредi; 4) материалдық дүниенi танып бiлуге болатындығын көрсетедi.

сурү тәсiлi. Дүниеде қозғалыссыз материяның болмайтыны сияқты, материясыз қозғалыстың

болуы да мүмкiн емес.

емес, қозғалыс “өзiнен өзi” болмайды. Кеңее беретiн Ғаламда планеталар

әр түрлi жақтарға “екпiндейдi”, оларды (спутниктар) серiктер айналып жүредi, (кометалар) құйрықты жұлдыздар мен метеориттер жан-жаққа зымырайды, шексiз ғарышта әр түрлi толқындар сейiледi. Органикалық жүйелер де үздiксiз қозғалыста болады: зат алмасу, информация алмасу, ұрықтау және көбейю, қарапайым физиологиялық және күрделi биологиялық өзгерiстер өтiп жатады. Әлеуметтiк жүйе де өзгерiстерге ұшырайды, мұнда ең бiрiншiдең адамның өзгерiстерi және онто- және филогенез процесстерiндегi адамзат өзгерiстерi.

сүру формалары. әлемде қозғалыстағы материя ғана бар дедiк, ендеше

ол қозғалыс кеңiстiкте және уақытта ғана iске асады, өзiн айқындайды, мәнге ие болады. Философия мен ғылымда бұл мәселеге әр түрлi қөзқарастар болды.

(Евклид геометриясы, Демокрит пен Эпикур кеңiстiктi атомдарды орналастыратың бос

қуыс деп ұқты) кейiнгi ф-тар мен ғалымдар идеяларында жалғасын тапты, олар әлем жайында механистiк көзқарысты ұстады – кеңiстiк бұл барлық заттар жойылғаннаң кейiн қалатының бәрi. Ол- бос құыс, оның қасиеттерi қашықтықта созылу және өзiнде бүкiл бар материяны сыйдыру. Ал, уақыт- ештенеге қатысы жоқ, ағым, бәрi де пайда болып және жойылып жататың бiркелкi ұзақтық.

түр
Биоценоз
Биосфера
Ру мен тайпа
Қоғам дәстірі
индустриалдық
постиндустр

рухани дамуы
Эволюцияның перспективті жақтары
Адамның бостандық және міндеттемлері;
Антропологиялық биоэтика проблемалары

(Человек есть мера всех вещей”) (Протагор);
релятивизм және субъективизм;
Ақиқаттың экзистенциальді

мағынасы ашылды
Сократ:
Этикалық рационализм;
Платон:
Тән мен Жанның антопологиялық дуализімі;
Жан ол жаңа ойларға бағытталған субстанция болады, ал ол өз алдында адамды адам етеді.
Аристотель:
“Адам- сана қабілеті дарыған, қоғамдық жануар» (Человек – это общественное животное, наделенное разумом”);

бөлігі ретінде қарастырылады;
Адам “Құдай образы және оған ұқсас»;
Құдаймен салыстырғанда

адам ұсақ әрі дәрменсіз жаратылыс;
Адамның мақсаты– Құдайға сену және Қиямет күні сол арқылы көмек табу;

әлемде орталық орынды алады. (Пико делла Мирандола);
Әр адам өз

бақытының басшысы –адам ой бостандықта болу керек;
Жалпықоғамдық бәсекелес - «адам-адамға - қасқыр» (Т.Гоббс);
Антропологиялық рационализм: «Мен ойлаймын, демек өмір сұремін» (Р.Декарт);
Адамға механикалық тұрғыдан қарау: «Адам- машина» (Ж.Ламетри)

сұрақ, адам әлемдегі басты құрылым (И.Кант);
Адам басқа тіршіліктен ойлаумен

ерекшеленеді. (И.Фихте);
Адам рухани субъек ретінде және жалпы жан және сананың иесі (тасушысы) (Г.Гегель);
антропологиялық монизм (Л.Фейербах)

қазіргі уақытта өзінің өзектілігін (актуальность) жоғалтты;
Сондықтан әлеуметтік –мәдени

эволюция арқылы адам дамуда;
Генетикалық ақпарат өз басты рөлін (значение) жоғалтып, және әлеуметтік ақпаратпен алмастырылуда;
Қазіргі уақыттағы адамға қауіпті дамыған әлемдегі экологиялық проблемалар;

мүкіндігі толықтай генмен байланысты деп сандайды;
ПАНСОЦИОЛОГИЗМ
- Барлық адамдар

бірдей генетикалық құрылыммен дүиеге келеді, ал олардын мүмкіндіктерінің дамуына басты рөлді тәрбие мен білім алу ойнайды деп санайды;

да, барлығына
ортақ жүйлі түрде Байланысқан заңдылықтарға бағынады.
Және

жалпы биологиялық заңдылықтарға Бірақ адам
биологиялық құндылықпен қатар басқа да
құнлықпен еркешеледі

Сана

Колективтілік

Мәдениет

Таңдау еркі

Тұлға ретінде көрінуі

Өмірінің соңында
өлетіндігін мойындайтын
жалғыз биологиялық
организм

Басқа
организмдерден
адамның
ерекшелігі

тегіне жататынын
көрсетеді
«Адам» ұғымы
- Қоғамдық қарым қатынас
бірлестігі
«индивидуальділік» түсінгі
Басқалардан бөлек

онтогенез
кезінде алған
физикалық психологиялық
ерекшеліктері.
Осы индивидті басқалардан бөлуші