тұрады. Барлық шөгінді тау жыныстарының 20%-ін құрайды. Әктастар жоғары
температураның әсерінен қайтадан кристалданып, мәрмәрға айналады. Олар көбінесе теңіз түбінде түзіледі. Металлургияда, құрылыста, химия өнеркәсібінде пайдаланылады.
Әктас – кальциттен, кейде арагониттен тұратын кең таралған шөгінді тау жынысы. Әктастар негізінен саяз теңіздер мен тұщы көлдерде қалыптасады.
CaCO3 - әктас
СаSO4*H2O-ғаныш
Гипстің жеке кристалдары қалақша, баған, призма пішінді, ал минерал агрегаттары ұсақ түйіршік (алебастр) немесе талшық (селенит) масса түрінде кездеседі. Гипс ақ, мөлдір кейде қоспаларына байланысты түрлі түсті, шыныша жылтыр; қаттылығы 1,5, меншікті салмағы 2,3 г/см3