Презентация на тему Паскаль тілінде программалау негіздері бойынша презентация. Pascal тілінде программалау

командалардан тұруы керек
белгілілік: бастапқы деректері бірдей болған жағдайда нәтижесі

Алгоритм – атқарушы орындайтын амалдардың тиянақты жоспары.

жазылған алгоритм
компьютерге қажетті командалардың жиынтығы
Команда – компьютер орындауға міндетті

процессордың бір командасына сәйкес келеді (ассемблер)
Жоғарғы деңгейлі тілдер –

арналған тіл
«жоғарыдан төменге қарай» программаларын жасау






берілгендердің

{айнымалылар}

begin
… {негізгі программа}
end.
{ процедуралар мен функциялар }
фигуралық жақшаның

өзгермейтін шама .
Айнымалы – өз атауы (жад ұяшығы)болатын,

белгісін _

Бас әріптер мен кіші әріптердің арасында айырмашылық болмайды

Атауларды сипаттағанда
орыс, қазақ әріптерін
бос орындарды
жақшаларды, +, =, !, ? белгілерін және т.б.
қолдануға болмайды

Атаулар санмен басталмауы керек

Қай атаулар дұрыс жазылған?
AXby R&B 4Wheel Вася “PesBarbos” TU154 [QuQu] _ABBA A+B

сан }
pi = 3.14; { нақты сан }

qq =

бүтін және бөлшек бөліктері нүктемен ажыратылады

орыс, қазақ әріптерін қолдануға болады!

екі мән қабылдай алады:
True (ақиқат, «иә»)
False (жалған, «жоқ»)

Айнымалының мәнін программаның жұмысы кезінде өзгертіп отыруға болады.
Айнымалылардың типі:
integer {

Айнымалыларды сипаттау (жад бөлу):

var a, b: integer;
Q: real;
s1, s2: string;

программалау тілінің командасы.
Меншіктеу операторы айнымалының мәнін өзгерту үшін қолданылады.
program

a

?

5

5

b

?

5+2

7

a

5

7*4

28

Мысал:

+ - * /

көбейту

бөлу

бүтінді бүтінге бөлу

бөлуден қалған қалдық

<айнымалы атауы> := <өрнек>;

begin
a := 5;
10 :=

Қай операторлар дұрыс жазылмаған?

айнымалы атауы := белгісінің сол жағында болуы керек

бүтін мен бөлшектің арасы нүктемен ажыратылуы керек

нақты мәнді бүтін айнымалыға меншіктеуге болмайды

көбейту, бөлу, div, mod
солдан оңға қарай қосу және алу
z

x:=(a*a+5*c*c-d*(a+b))/((c+d)*(d-2*a));

2 3 5 4 1 7 8 6 9

2 6 3 4 7 5 1 12 8 11 10 9

экранда шығару.
Шығарылуы:
program qq;
var a, b, c: integer;
begin
read

айнымалысының мәнін енгізу}
read ( a, b ); { а

Екі санды қалай енгізуге болады?
бос орын арқылы:
25 30
Enter арқылы:
25
30

айнымалысының мәнін шығару}
writeln ( a ); {a айнымалысының мәнін

writeln ( ‘Салем!' ); { мәтінді шығару}

writeln ( ‘Жауап: ', c ); { мәтінді және c айнымалысының мәнін шығару}

writeln ( a, '+', b, '=', c );

i := 15;
writeln ( '>', i, '

>15<
> 15<

>1.234568E+001<
> 1.23E+001<
> 12.35<

барлық символдар саны

барлық символдар саны

бөлшек бөлігіндегі символдар саны

writeln(‘Екі бүтін сан енгізіңіз');
read ( a, b

Протокол:
Екі бүтін сан енгізіңіз
25 30
25+30=55

бұны компьютер шығарады

бұны программа жазушы өзі енгізеді

b
шығару c
«басы» блогі
«енгізу» блогі
«процесс» блогі
«шығару» блогі
«соңы» блогі

Мысал:
Үш сан енгіз:
4 5

шығару.
Шығару амалы: бірінші сан екінші саннан үлкен болса, біріншісін,

Қадамдардың тізбектеп орындалуы кейбір шарттарға байланысты болатын алгоритмдерді тармақталу алгоритмдері деп атайды.

толымды түрі
program qq;
var a, b, max: integer;
begin
writeln(‘Екі

орындалса, не істеу керек}
end
else

Ерекшеліктері:
else-тің алдында нүктелі үтір болмауы керек
екінші бөліктің (else …) болмауы да мүмкін (толымсыз түрі)
егер блокта бір ғана оператор болса, begin мен end сөздерін жазбауға да болады

begin
a := b;
end
else

if a > b then begin
a := b;
else begin
b := a;
end;

if a > b then begin
a := b;
end;
else begin
b := a;
end;

if a > b then begin
a := b;
end
else b > a begin
b := a;
end;

begin

end

begin

end

writeln(‘Екі бүтін сан енгіз');
read ( a,

шартты оператордың толымсыз түрі

writeln('Екі бүтін сан енгіз');
read ( a,

max := a;

a > b

begin
a := b;
else

if a > b then begin
a := b;
end;
else b := a;

if a > b then
else begin
b := a;
end;

if a > b then
a := b;
else b := a; end;

a := b

end

a := b

if b >= a then
b := a;

Мысал:
Үш сан енгіз:
4 15 9
Ең үлкен

қызметкерлерді жұмысқа алуда. Адамның жасын енгізіп, оны фирмаға алуға

енгіз');
read ( x );
if x

40?
'болмайды'

writeln(‘Жасты енгіз');
read ( x );
if

байланысатын бірнеше қарапайым шарттардан (қатынастардан) тұрады:
not – ЕМЕС (терістеу,

тең

тең емес

>=, =,
Ерекшелігі – қарапайым шарттардың әрқайсысын жақшамен жабу.
Мысал:
4

if not (a > b) or (c <> d) and (b <> a)
then begin
...
end

4; болған жағдайда ақиқат немесе жалған:
not (a > b)
(a

Күрделі шарттар

True

True

FALSE

(-∞, 6)

∅

(6, 10)

(10, ∞)

(-∞, 10)

(-∞, 6) ∪ (10,∞)

(-∞, ∞)

(6, ∞)

x < 6

x > 10

x < 10

x > 6

True

True

шығару.
Мысал:
Ай нөмірін енгіз:
4
көктем

қайталанып орындалуы.
қадамдар саны белгілі цикл
қадамдар саны белгісіз цикл (шартты

i + 1;

i2 := i * i;
i3 := i2

цикл айнымалысының бастапқы мәнін көрсету

барлығы да атқарылды ма? соны тексеру

квадрат пен куб-ты есептейміз

нәтижесін шығару

келесі i-ге өту

i;
i3 := i2 * i;
i := 1,8
«цикл»блогі
цикл денесі

i:=1 to 8 do begin
i2 := i*i;

цикл айнымалысы

бастапқы мән

ең соңғы мән

сандардың квадраттары мен кубтарын есептеп шығару (кері қарай есептеу).
Ерекшелігі:

for i:=8 1 do begin
i2 := i*i;
i3 := i2*i;
writeln(i:4, i2:4, i3:4);
end;

downto

do begin
{цикл

Айнымалының 1-ге артуы:

for <айнымалы> := <алғашқы мән> downto
<ең соңғы мән> do begin
{цикл денесі}
end;

Айнымалының 1-ге кемуі:

(integer)
цикл айнымалысының өзгеру қадамы қашанда 1-ге (to) немесе -1-ге

for i:=1 to 8 do
writeln('Привет');

етілмейді (неліктен?)
Алғашқы және соңғы мәндер өзгертілгенімен цикл ішіндегі қадамдар

n := 8;
for i:=1 to n do begin
writeln('Салем');
n := n + 1;
end;

мүдіріп қалу жоқ

3 do a := a+1;
a = 4
a := 1;
for

a = 1

a := 1;
for i:=1 downto 3 do a := a+1;

a = 1

a := 1;
for i:=3 downto 1 do a := a+1;

a = 4

??? then begin

Қадамдарды қалай өзгертуге болады?

Есеп. Экранға 1-ден 9-ға дейінгі тақ сандардың квадраттары мен кубтарын есептеп шығару.
Ерекшелігі: цикл айнымалысы 2-ге артып отыру керек.
Мәселе: Паскальде қадамдар саны 1 немесе -1 болуы мүмкін.
Шығарылуы:

i mod 2 = 1

i2 := i*i;
i3 := i2*i;
writeln(i:4, i2:4, i3:4);

Тек қана тақ i-лермен орындалады

санды ғана шығару керек, k айнымалысы 1-ден 5-ке дейін

???
for k:=1 to 5 do begin
i2 := i*i;
i3 := i2*i;
writeln(i:4, i2:4, i3:4);
???
end;

i := i + 2;

i := 1;

санды ғана шығару керек, k айнымылысы 1-ден 5-ке дейін

i = 2k-1

for k:=1 to 5 do begin
???
i2 := i*i;
i3 := i2*i;
writeln(i:4, i2:4, i3:4);
end;

i := 2*k – 1;

сандардың квадраттары мен кубтарын есептеп шығару.
Мысал:
Интервал шекараларын

алу керек. Қолараны әрі-бері неше рет қозғалтуымыз керек,. ?
Есеп:

1;
n := n div 10;
цифрлардың санаушысын нөлге

енгізу n

“n <> 0“ болғанша орындай беру

read(n);
count := 0;
while n 0 do

while n <> 0 do begin
count := count + 1;
n := n div 10;
end;

, n1: integer;

n1 := n;

n1,

"n <> 0“ болғанша орындай беру

end;
Ерекшеліктері:
күрделі шарттарды қолдануға болады:
егер цикл денесінде

while (a {цикл денесі}
end;

while a < b do
a := a + 1;

циклге кіруде жалған болса, цикл бірде-бір рет орындалмайды

егер шарт

a := 4; b := 6;
while a > b do
a := a – b;

a := 4; b := 6;
while a < b do
d := a + b;

6;
while a < b do a := a +

2 рет
a = 6

a := 4; b := 6;
while a < b do a := a + b;

1 рет
a = 10

a := 4; b := 6;
while a > b do a := a + 1;

0 рет
a = 4

a := 4; b := 6;
while a < b do b := a - b;

1 рет b = -2

a := 4; b := 6;
while a < b do a := a - 1;

дағдарысқа ұшырау

do begin
{цикл денесі}
end;
i := 1;
while i

for i:=a downto b do
begin
{цикл денесі}
end;

i := a;
while i >= b do begin
{цикл денесі}
i := i - 1;
end;

while-ды for-ға , циклдегі қадамдар саны алдын ала белгілі болған жағдайда ғана ауыстыруға болады.

for-ны while –ауыстыруға қашанда болады.

табу.
Мысал:
Бүтін сан енгіз:
1234
1234

7, 11, 16, …
1, 2, 4, 8, 16, 32,

an = n

a1 = 1, an+1 = an+1

a1 = 1, an+1 = an + n

an = 2n-1

a1 = 1, an+1 = 2an

b1 = 1, bn+1 = bn+1

c1 = 2, cn+1 = 2cn

элементтердің қосындысын табу:
Тізбек элементтері (№2-ден бастап

b := b+1;

c := 2*c;

z := -z;

0; b := 1; c := 2; z :=

бастапқы мәндер

a := z*b/c;
b := b + 1; c := 2*c; z := -z;

бірінші элемент

a := 1;

S := 0;

жаңа элемент

өзгеріс

a: real;
begin
S := 0; z := -1;

z := - z;
b := b + 1;
c := c * 2;

келесі қосылғышқа өту

S := 0; z := -1;
b := 1; c := 2; a := 1;

бастапқы мәндер

қосындының артуы

тізбек элементін есепке алу

Жауап:
S = 1.157
"5": Тізбектегі элементтердің қосындысын 0,001 дәлдікпен

санын анықтау.
Мәселе: Теріс санның немесе нөлдің енгізілмеуін қалай

Соңғышартты цикл – шарттың тексерілуі циклдың соңында орындалатын цикл түрін айтады.

процесс» блогі
енгізу n
негізгі алгоритм

writeln('Введите положительное число');
read(n);
until n

repeat
writeln(‘Оң сан енгіз');
read(n);
until n > 0;

until n > 0;

ШЫҒУДЫҢ шарты

Ерекшеліктері:
цикл денесі кемінде бір рет орындалады
until ("…болмайынша") сөзінен кейін циклдан ШЫҒУДЫҢ шарты қойылады

6;
repeat a := a + 1; until a >

3 рет
a = 7

a := 4; b := 6;
repeat a := a + b; until a > b;

1 рет
a = 10

a := 4; b := 6;
repeat a := a + b; until a < b;

Мүдіріп қалу

a := 4; b := 6;
repeat b := a - b; until a < b;

2 рет
b = 6

a := 4; b := 6;
repeat a := a + 2; until a < b;

Мүдіріп қалу

сандағы цифрлардың қосындысы 10-ға тең екендігінің дұрыстығын

санын шығару.
Шығарылуы: Айдағы күндер саны
28 күн –

1?
D := 31;
жоқ
M = 2?
D := 28;
иә
жоқ
M = 12?
D

иә

шығару D

қате

енгіз:');
read ( M );
case M

case M of
2: begin D := 28; end;
4,6,9,11: begin D := 30; end;
1,3,5,7,8,10,12: D := 31;
else D := -1;
end;

ешбір нұсқасы сәйкес келген жоқ

типті (integer) арифметикалық өрнек
немесе символдық типті (char)

case i+3 of
1: begin a := b; end;
2: begin a := c; end;
end;

var c: char;
...
case c of
'а': writeln(‘Бөкен');
'б': writeln('Борсық');
else writeln(‘Білмеймін');
end;

болуы мүмкін

begin мен end сөздерін жазбай кетуге болады
бірдей екі мәнді

case i+3 of
1: a := b;
1: a := c;
end;

case i+3 of
1: a := b;
2: a := c;
end;

қажет
case i of
1:

тізбелеп санап шығу

диапазон

аралас

begin a := b;
4: a := c;
end;
case a

;

case a of
2..5: a := b;
4: a := c;
end;

case a of
0..2: a := b;
6..3: a := c;
end;

3..6:

case a+c/2 of
2: a := b;
4: a := c;
end;

case a of
2: a := b; d := 0;
4: a := c;
end;

begin

end;

осы айдағы күндердің санын және енгізу кезінде жіберілген қателердің

Pen ( 1, 255, 0, 0 );
Бояудың түсі

сызықтың қалыңдығы

R(red)
0..255

G(green)
0..255

B(blue)
0..255

0 – өшіру
1 - қосу

R

G

B

R

G

B

0); Line (x1, y1, x2, y2);
Pen (1, 0, 0,

Pen (1, 255, 0, 0); MoveTo (x1, y1); LineTo (x2, y2);
LineTo (x3, y3);
LineTo (x4, y4);
LineTo (x5, y5);

(1, 255, 255, 0);
Rectangle (x1, y1, x2, y2);
Pen (1,

Brush (1, 100, 200, 255);
Fill (x, y);

(20, 30, 600);
MoveTo (x, y);
writeln (‘Салем!');
Салем!
(x, y)

өлшемі
10 пиксель
айналу бұрышы
қанықтылық:

30о

0, 255);
Brush(1, 0, 0, 255);
Rectangle(100,

x2, y2);
Line( x1+h, y1, x1+h, y2);
Line( x1+2*h,

h := (x2 – x1) / (N + 1);
Rectangle (x1, y1, x2, y2);
x := x1 + h;
for i:=1 to N do begin
Line( round(x), y1, round(x), y2);
x := x + h;
end;

var x, h: real;

x

жақын орналасқан бүтін санға дейін дөңгелектеу

x

c, c, c );
Fill ( ???, ??? );
сұр: R

Өзгеру қадамы c:

x

(x-1, y1+1)

var c, hc: integer;

hc := 255 div (N + 1);
c := 0;
for i:=1 to N+1 do begin
Line (round(x), y1, round(x), y2);
Brush (1, c, c, c);
Fill (round(x)-1, y1+1);
x := x + h; c := c + hc;
end;

y1, x1+h-a, y2);
Line( x1+2*h, y1, x1+2*h-a, y2);
Line( x1+3*h,

h := (x3 – x2) / (N + 1);
a := x1 – x2;
x := x1 + h;
for i:=1 to N do begin
Line( round(x), y1, round(x-a), y2);
x := x + h;
end;

x

x-a

y1+hy) ;
Line( x1, y1+2*hy, x1+2*hx, y1+2*hy);
Line( x1, y1+3*hy,

hx := (x2 – x1) / (N + 1);
hy := (y2 – y1) / (N + 1);
x := x1 + hx; y := y1 + hy;
for i:=1 to N do begin
Line( x1, round(y), round(x), round(y));
x := x + hx; y := y + hy;
end;

салу және оның ішін әр түрлі түстермен бояу.

y = 3 sin(x) функциясының графигін құру.
Анализ:
x =

масштаб (экрандағы жекелеген кесінді кескінінің ұзындығы)
xэ = a +

ұзындығы(пиксельдер саны)
экранда
координаталар осі
графиктің құрылу циклі


program qq;
const a = 50;

(xэ,yэ) нүктесіне өту
әйтпесе
(xэ,yэ) нүктесіне кесінді
Программа:


бастапқы мән
әрекеттердің нұсқасын

логикалық айнымалы

var first: boolean;
...
begin
...
first := True;
while x <= xmax do begin
...
if first then begin
MoveTo(xe, ye);
first := False;
end
else LineTo(xe, ye);
...
end;
end.

графигін құру.







"5": Функция графигін құру (эллипс)

өлшемдері, айналу бұрышы
айырмашылықтары: координаталары, түстері

әр жерінде орналасқан бірдей әрекеттерді орындау
программаны түсіну оңай болу

(үш фигура)
олардың ұқсас жерлері (өлшемі, пішіні, айналу бұрышы) мен

(x+100, y)

(x, y-60)

procedure Tr( x, y, r, g, b: integer);
begin
MoveTo(x, y);
LineTo(x, y-60);
LineTo(x+100, y);
LineTo(x, y);
Brush(1, r, g, b);
Fill(x+20, y-20);
end;

тақырыбы

MoveTo(x, y);
LineTo(x, y-60);
LineTo(x+100, y);
LineTo(x, y);
Brush(1, r, g, b);
Fill(x+20, y-20);

процедура тұлғасы

координаталар

түс

параметрлер

Tr(100, 100, 0, 0, 255);
Tr(200, 100, 0,

(100,100)

100

60

процедура

нақтылы параметрлер

процедураны шақырулар

procedure Tr( x, y, r, g, b: integer);
begin
...
end;

формальды параметрлер

параметрлер жазылады, олар кейде өзгеріп отыратындықтан атаулармен белгіленеді
процедураны шақыру

procedure Tr( x, y, r, g, b: integer);

Tr (200, 100, 0, 255, 0);

x

y

r

g

b

қажет
егер типтері бірдей параметрлер бірінен кейін бірі орналасса, олардың

procedure A (x: real; y: integer; z: real);

procedure A (x, z: real; y, k, l: integer);

басқа процедуралар оған қатынай алмайды

program qq;
procedure A(x, y:

procedure A(x, y: integer);
var a, b: real;
begin
a := (x + y)/6;
...
end;

локальді айнымалылар

var a, b: real;

Процедурада жасалған өзгертулер шақырушы программаға белгілі болуы қажет.
program qq;
var

procedure Exchange ( a, b: integer );
var c: integer;
begin
c := a; a := b; b := c;
end;

мына процедура параметрлердің көшірмесімен жұмыс істейді

x = 1 y = 2

бере алады.
Шақыртудың тыйым салынған нұсқалары
Exchange ( 2, 3 );

procedure Exchange ( a, b: integer );
var c: integer;
begin
c := a; a := b; b := c;
end;

var

параметрлер өзгере алады

"5": Процедураларды пайдалана отырып, мына фигураны құрастыру.
Тең қабырғалы

дәл осындай бірнеше объект арқылы анықталатын объектіні айтады.
Мысалдар:
Факториал:

егер
егер
Рекурсияланған

діңгегі мен осы діңгектен симметриялы түрде өсіп шыққан N-деңгейлі

6 деңгей:

деңгейлердің саны нөлге тең болғанда!

(x1, y1)
(x0, y0)





α
α+45o

α-45o
L
x1 = x0

Еншілес ағаштардың иілу бұрышы

α + π/4
α – π/4

рекурсивті шақырулар

егер N=0 болса, аяқтау

Рекурсивті процедура деп өзін өзі шақыратын процедураны айтады

α бұрышы

баған ұзындығы

деңгейлер саны

x0

y0

Pifagor (250, 400, 2*pi/3, 150, 8);

құрастыру:







"5": Рекурсивті процедураны қолдана отырып, мына

Задания

400х400 пиксельді көк квадраттың ішімен 20х20 пиксельді сары квадрат

Проблема: объектінің экранда қозғалуын қалай кескіндеуге болады?
Қосымша: объектінің қозғалысы (x,y) координаталарымен белгіленеді
Анимация қағидасы:
объектіні (x,y) нүктесінде саламыз
бірнеше миллисекундқа кідіру
объектіні өшіреміз
(x,y) координаталарын өзгертеміз
1-қадамға көшеміз

да бір объектінің қалпында өзгерістің болуын немесе пайдаланушының әрекетін

if IsEvent then begin
Event(k, x, y);
if k = 1 then
writeln(‘Коды бар перне ', x)
else { k = 2 }
writeln(‘Тышқан: x=', x, ' y=', y);
end;

var k, x, y: integer;

stop: boolean;
k,code,i: integer;
begin
stop :=

егер бір нәрсе бола қалса...

қандай оқиға болды?

егер коды 27 (Esc) болатын перне басылса, онда стоп

егер тоқтау қажет болса, True

циклді іске қосу

flag: boolean);
begin
if flag then
Brush(1, 255, 255,

(x, y)

(x+20, y+20)

Идеялар
бір процедура суретті салады және өшіреді
өшіру = фонның түсімен бояу
квадраттың шекарасын өшіріп тастау (негізгі программада)

сурет салу (True) немесе салмау (False)?

сурет саламыз: қылқаламның түсі – сары

суретті өшіреміз: қылқаламның түсі – көк

тек қана құю!

integer;
stop: boolean;
procedure Draw(x,y: integer; flag: Boolean);

процедура

бастапқы жағдайлары

Esc пернесімен шығу

шекараға тақалған кезде шығу

көк фон

10 мс күтеміз

шекараны өшіріп тастау

"5": Екі квадрат бір біріне қарама-қарсы бағытта қозғалады

Тапсырмалар

бағыттаушы пернелермен басқарылатындай болуы керек. Пернелердің коды:
солға – 37 жоғары

if {оқиға болды} then begin
if {перне басулы} then begin
{перненің кодын алу - code}
if code = 37 then x := x – 1;
if code = 38 then y := y – 1;
if code = 39 then x := x + 1;
if code = 40 then y := y + 1;
if code = 27 then stop := True;
end;
end;

IsEvent

Event ( k, code, i);
if k = 1 then begin

case code of
37: x := x – 1; 38: y := y – 1;
39: x := x + 1; 40: y := y + 1;
27: stop := True;
end;

егер перне басылған болса, …

stop: boolean;



begin
...
repeat
Draw(x, y, True);

procedure Draw(x,y: integer; flag: Boolean);
begin
...
end;

if IsEvent then begin
...
end;

процедура

негізгі цикл

оқиғаларды өңдеу

де квадрат әр 20 мс сайын басқа түске боялып

while not IsEvent do;

stop: boolean;




begin
...
repeat
Draw(x, y, True);

procedure Draw(x,y: integer; flag: Boolean);
begin
...
end;

Draw(x, y, False);
Event(k, code, i);
...

while not IsEvent do;

процедура

квадраттың суретін саламыз

оқиғаны күтеміз

енді өшіруге болады

алайда көк квадраттың шекарасынан асып кете алмайды:





"5":

Тапсырмалар

айналу, координаталарды қалай өзгертіп отыруға болады?
Шығарылуы: тәуелсіз айнымалы ретінде

(x0, y0)

α

L

(x, y)

x = x0 + L·cos(α)
y = y0 – L·sin(α)

10;
begin
if flag then
Brush(1, 100, 100, 255)

сурет салу (True) немесе салмау (False)?

суретін саламыз: қылқалам түсі – көгілдір

суретті өшіреміз: қылқалам түсі – қара

тек қана құю!

Жердің радиусы

(x-r, y-r)

(x,y)

(x+r, y+r)

{ Күннің радиусы }
L = 150;

procedure Draw(x, y: integer; flag: Boolean);
begin
...
end;

Brush(1, 255, 255, 0);
Ellipse(x0-rSun, y0-rSun, x0+rSun, y0+rSun);
a

фонды қара түске бояу

Күннің суретін саламыз

жаңа координаталар

ha бұрышына бұрылу

100 мс күтеміз

if IsEvent then begin
Event(k, code, i);
if (k = 1) and (code = 27) then stop := true;
end;

планеталар бір-біріне қарама-қарсы бағытта қозғалатын болсын:


"5": Күн-Жер-Ай

Тапсырмалар

"решка")
қардың түсуі
броундық қозғалыс
телефон байланысында болатын ақаулар
радиоэфирдің шуы
Кездейсоқ сандар –

сандардың қасиеті бар, бірақ әрбір келесі сан алдын ала

санның бөлшек бөлігі

a, c, m - бүтін сандар

жай сан

230-1

мысал, k = 5

түседі
орналасуы
бірқалыпты
бірқалыпты емес

санның емес бүкіл тізбектің сипаттамасы
бірқалыпсыздардың саны – көп
кез келген

a

b

a

b

бірқалыпты орналасу

бірқалыпсыз орналасу

var x: integer;
...
x := random ( 100

ішін түстері кездейсоқ

stop: boolean;
begin
stop := False;
repeat

кездейсоқ координаталар

кездейсоқ түс

Esc пернесін басып шығып кету

түстері кездейсоқ нүктелермен толтыру керек.

"5": Үшбұрыштың ішін түстері

Тапсырмалар

(100,100)

(300,200)

болатын көмекші алгоритм (қосалқы программа).
Мысалдар:

және оны қолдануға мысал келтіру
Функция:
формальды параметрлер




function Max (a, b:

бұл функцияны нәтижесі

параметрлерді пайдалануға болады
тақырыптың соңында қоснүктеден кейін нәтиженің типі көрсетіледі
функциялар

- аты функцияның атымен сәйкес келетін айнымалыға жазылады; оны

енгіз');
read(a, b);
max := Max ( a, b

function Max (a, b: integer): integer;
begin
...
end;

c

c

c

нақты параметрлер

функцияны шақыру

анықтайтын функция құру.
Ерекшеліктері:
жауабы – логикалық мән (True немесе False)
функцияның

count := 0;
for i := 2 to N-1 do
if N mod i = 0 then
count := count + 1;
if count = 0 then
{ N саны – жай сан }
else { N саны – құрама сан }

for i := 2 to N-1 do
if N mod i = 0 then
count := count + 1;

read(N);
if Prime(N) then
writeln(N,

function Prime (N: integer): boolean;
var count, i: integer;
begin
i := 2; count := 0;
while i*i <= N do
if N mod i = 0 then count := count + 1;
i := i + 1;
end;
Prime := (count = 0);
end;

функцияны шақыру

нәтижесі – логикалық мән

шарт дегеніміз – логикалық мән

таңдап алу тек -ге дейін

құру және оны қолдануға мысал келтіру.
Мысал:
Сан

бөлгішін анықтайтын функция құру және оны қолдануға мысал келтіру.

x радиан түрінде!