Слайд 2
Анықтамасы
Аменорея– екіншілік жыныстық белгілерде немесе етеккір ерте келетін
əйелдерде, сондай-ақ, қалыпты жастағы жəне 16 жас шамасындағы
жеткіншектерде 6 ай бойы етеккірдің болмауы.
Слайд 4
Аналық безінің циклдық өзгерісі
Слайд 5
Эндомертияның циклдық өзгерісі
Слайд 6
Жатыр ішілінің қалыпты базальдық температурасы
Слайд 7
Жіктемесі:
1. Физиологиялық аменорея;
2. Жасөспірімдік кезеңге
дейінгі
3. Жүктілік кезінде;
4.
Сүттену кезінде;
5. Етеккір тоқтағаннан кейінгі кезең;
6. Дерттік аменорея;
Слайд 8
Біріншілік аменорея – екіншілік жыныстық белгілерінің
болмауынан 14 жастағы
жеткіншектерде етеккірдің келмеуі немесе екіншілік жыныстық белгілердің болуынан 16 жастағы жеткіншектерде етеккірдің болмауы.
Екіншілік аменорея– етеккір оралымы басынан қалыпты əйелдерде 6 ай бойы етеккірдің келмеуі.
Слайд 9
Бұзылу деңгейі
Аналық,
Жатырлық,
Орталықгенеза
Слайд 13
Гипоменструальлық синдром
менструальлық циклдың бұзылысы,
/гипоменорея/
/олигоменорея/ немесе
/опсоменорея/
менструациями.
Слайд 15
Диагностика критерилері
Жасөспірімдік кезеңге дейін, жүктілік кезінде, сүттену кезінде
және етеккір тоқтағаннан кейін етеккірдің болмауы.
Біріншілік аменорея
- екіншілік жыныстық белгілерінің болмауынан 14 жастағы жасөспірімдерде етеккірдің келмеуі немесе екіншілік жыныстық белгілердің болуынан 16 жаста бар болуы.
Екіншілік аменорея - етеккір оралымы бұрыннан қалыпты әйелдерде 6 ай бойы етеккірдің келмеуі.
Слайд 16
Анамнез жинағы:
Ана мен әпкелерінің алғашқы етеккірінің келген уақыты,
ұқымда тектік аурулардың болуы, олармен байланысты белгілердің болуы (сүт
ағу, әйелдерде сақал, мүрт өсу, ыстықтық сезімі, іншектің құрғауы, қалқанша безі ауруларының белгілері, құрсақ астында оралымды аурулардың пайда болуы - іншектің қанға толуына күдік түдырады, гипотиреоидизмдық белгілер, иіс сезімінің болмауы - гонадотропты қызметінің жеткіліксіздігі), созылмалы аурулардың болуы (қантты диабет, ішек-қарын жолының аурулары, созылмалы бүйрек немесе жүрек дерті), көңіл-күйдің бұзылуы, дене салмағының өзеруі, химиотерапия, күш түсу, алдында болған етеккірлік және ұрпақ өрбіту қызметінің түрі, жылдам килігудің жолын ашушы (жатыр қуысының қабырғасын қырып тазалау, анабез өспесін алып тастау), құрсақ қуысы мүшелерін, жамбас астауын, бас сүйегін сәулемен немесе химиямен емдеудің алдыңдағы жағдайлар, жанұялық анамнез (етеккірдің ерте тоқтауы), дәрі-дәрмектерді пайдалану. Жүктілік қатерінің болуына назар аудару.
Слайд 17
физикалық тексеру:
Екіншілік жыныстық белгілердің дамуына назар аудару,
дене салмағының көрсеткіші, Тернер синдромы
белгілері, сыртқы жыныс мүшелерінің құрылысы, көңіл-күйдің қызбалығы. Тексеру кезінде келесі жағдайларға назар аудару қажет: герсутизм, безеу, дыбыс тембрінің төмендеуі, шүртекейдің кеңеюі, қалқанша бездерінің паталогиялық белгілері, терінің әсіресе қышқылдануы, сүт ағу.
Слайд 18
Негізгі диагностикалық шаралар тізімі:
Слайд 19
Әйелдерде аменореяның диагностикалық алгоритмі
Слайд 20
Ем мақсаты:
Емнің өзіндік дертін анықтау үшін аменорея ауруларының
себептерін айқындау, емдеу процесі кезінде асқынудың минимизациясы, ұрпақ жаңғырту
(өрбіту міндеттемесі) мен етеккір қызметінің қалпына келуі.
Слайд 21
Дәрі-дәрмектік ем:
Аменореяны емдеу мына себептердің пайда болуына ықпал
етеді:
Гиперпролактинемия бромокриптинмен емделеді. Күніне 5-7,5 мг мөлшерде қабылдау
қажет.
Аз мөлшердегі пролактиномды дәрі-дәрмектермен емдейді, бірақ көру функциясының нашарлауынан болған үлкен ісіктер хирургиялық жолмен емделеді.
Гипоталамус, гипофиз (ми астындағы без), анабез және бүйрек үсті бездері ісіктері
хирургиялық жолмен емделеді;
Поликистозды анабездерінің белгілерін емдеу науқастың салмағының азаюымен
басталады, одан инсулинге сезімтал факторлар: Метформин 850 мг (1 кесте) таңертең
тамақпен бірге, 2-3 аптада күніне 1700 мг нан мөлшерін көбейтіп (таңертең және түсте екі уақыт) қолданады.
Адам қатты күйзелгенде, күш түскенде емдәм тағайындалады.
Зәр жынысты мүшелерінін қалыптан ауытқу кезінде хирургиялық коррекция (орнына
келтіру) жүргізіледі.
Анабездердің уақытынан бұрын қартаю кезіне арнайы ем тағайындалмаған.
Көру функциясының нашарлауымен болған үлкен ісіктер, гипоталамус, гипофиз (ми
астындағы без, анабездер, бүйрек үсті бездері) ісіктері хирургиялық жолмен емделеді.
Зәр жынысты жолдары мүшелерінің қалыптан ауытқу кезінде хирургиялық коррекция
(орнына келтіру) жүргізіледі.