Презентация на тему к внеклассному мероприятию Чаваш халах самахлахан тенчинче презентация к уроку

ташăллă уявĕсене упраса хăварасси;
Задачисем :
-ачасен пуплев, шухăшлав енĕсене аталантарасси.
-ачасене ырă

та тÿрĕ кăмăллă пулма, ваттисене хисеплеме, тăван халăхпа ςĕр-шыва юратма вĕрентесси.
-чăваш ташши – юррине, тăван чĕлхе илемне туйма хăнăхтарасси.

юмах-халапĕсене,ача-пăча вăййисене,сăпка, чăваш юррисене, ваттисен сăмахĕсене, чăваш ташшисене, сăввисене

тишкерсе тухрăмăр, ςыртарса илтĕмĕр.Çавăн пекех тĕрлĕ ςулсенче вĕренме усă курнă «Тăван сăмах» тата хушма вулав кĕнекисене пăхса тухса хамăра кăмăла каякан кирлĕ материалсене ςырса илтĕмĕр.
Малтан ăнланман сăмахсемпе паллашрăмăр,унтан палăртуллă вулама, пăхмасăр калама вĕрентĕмĕр.
Чăваш юрри- ташшисене вĕренме ялти фольклор «Мерчен» ушкăнĕпе тĕлпулу ирттертĕмĕр. Вĕсем мĕнле юрланине итлерĕмĕр, ташланине куртăмăр. Вĕсен юррисене ςырса илтĕмĕр, чăваш ташшин тĕрлĕ хусканăвĕсене вĕрентĕмĕр.
Кирлĕ хатĕрсем:
Ручка, хут, магнитофон, проигрыватель, чăваш тумĕсем, тĕрлĕ музыка инструменчĕсем.

ςÿреме,
Кăрăс-кăрăс тутарма.

маттур ача пул, Юрлама та ăста пул, Ташлама та маттур пул

:

Вĕл-вĕл вĕлтĕрен,
Вĕлтĕрен ăшĕнче
Сар кайăк чĕппи пур.
Эс те чипер, эп те чипер,
Чăн чиперри-сик тух!

«Пиçиххи пăрахмалла»

Эп утатăп хурланса,
Хама юлташ шыраса
Утсан-утсан чупатăп
Пиçиххи пăрахса хăваратăп.

«Çерем ватса вир акрăм» -
-Çерем ватса вир акрăм, вир акрăм. (2 хут)
Эпир ăна, эпир ăна таптатпăр. (2 хут )
- Эсир мĕнпе таптатăр, таптатăр?
- Утсем ярса, утсем ярса таптатпăр.

Эпир пĕрре асаттепе сунара

кайрăмăр. Пĕр мулкач куртăмăр. Хăвалама тытăнтăмăр. Хăваласа çитрĕмĕр те кӳсĕкпе иле-иле çапатпăр — вилмест. Эпĕ хам хыт курăкпа кăна петĕм — мулкач вилчĕ кайрĕ.     Асаттепе иккĕн çĕклесе хума тăратпăр — хураймастпăр. Хам пĕчченех тытрăм та мулкача çĕклерĕм хутăм.     Пар лаша кӳлнĕ хамăр. Пар лашана хăвалатпăр — туртаймаççĕ. Пĕрне тăварса, пĕрне кăна хăвартăмăр — туртать.     Киле таврăнтăмăр. Мулкача асаттепе йăтма тăратпăр — йăтаймастпăр. Пĕччен тытрăм та вăштах йатрăм.     Алăкран кĕртме тăратăп — кĕмест. Тĕнĕрен тĕртрĕм те — кĕчĕ кайрĕ. Мулкача хуранта пĕçерме тăратпăр — кĕмест. Çăпалана хуратпăр — тулмасть.     Аннене пĕçерме хушрăм. Анне пăхса тăман та, яшки хытă вĕренĕ, мулкач вĕренипе хурантан тухнă та ӳкнĕ. Ăна кушак çинĕ те янă. Мулкача хамăр çиеймерĕмĕр те.

Тилĕпе упа Тилĕпе упа тус пулнă. Вĕсем пĕрле ĕçсе çинĕ. Вĕсен пĕр черес пыл пулнă. Ăна тилли вăрттăн çинĕ. Упи калать, тет: — Пыла кам çинĕ? — тесе калать, тет. — Эс çинĕ пуль! Тилли калать, тет: — Эп çимен, ху çинĕ пуль! — тесе калать, тет. Упи калать, тет: — Эп çимен! Тилли калать, тет: — Атя кăмакана кутăн тăрса хěртĕнер! — тесе калать, тет. — Камран пыл тухать, çав айăплă пулĕ. Упи калать, тет: — Атя, эппин, тăрар! Тăраççĕ, тет, кăмака хутнă чухне. Тăра-тăра упи çывăрсах кайнă, тет, Упи çывăрса кайнă, тет те, тилли пыл илнĕ, тет, упи çумне сĕркеленĕ, тет. Упана: — Тăр-ха! — тесе калать, тет. — Санран пыл тухрĕ, — тесе калать, тет. Упа айăплă пулчĕ, тилли тӳрĕ пулче, тет.

пулсан çеçки лайăх.
улми тата лайăхрах.
 
Шĕшки лайăх-и,
мăйăрĕ лайăх-и?
Пирĕншĕн пулсан шĕшки

лайăх,
мăйăрĕ тата лайăхрах.
 
 
Уй-хир лайăх-и,
тыр-пул лайăх-и?
пирĕншĕн пулсан уй-хир лайăх,
тыр-пул тата лайăхрах.
 
Юрри лайăх-и,
ташши лайăх-и?
Пирĕншĕн пулсан юрри лайăх,
ташши тата лайăхрах.Эх!

юман, халь те юман, тата юман кирлĕ                Йăкăш-якăш шуçкалама яка

хăма кирлĕ     Халь те яка, халь те яка, тата яка кирлĕ            Тапăр-тапăр ташлама кĕмĕл пушмак кирлĕ     Халь те кĕмĕл, халь те кĕмĕл, тата кĕмĕл кирлĕ          Чуп-чуп чуп тума чипер хĕрĕ кирлĕ     Халь те чипер, халь те чипер, тата чипер кирлĕ

ĕçпе мухтан.
Алăра ĕç пултăр, пуçра ăс пултăр.
Çăкăртан аслă ан

пул.
Ват çын-тăват çын.
Вăйăран вăкар тухать.
Çăкăр-тăвар хире-хирĕç.
Макра-макра ĕçлекен кула-кула çинĕ тет.
Кĕркунне çитсен, пурте тутă.
Кĕр пуçтарать , хĕл салатать.

Йĕкĕтпе Мĕкĕт киле таврăннă, пĕри ÿксе юлнă. Хăшĕ ÿксе

юлнă?
Миша, Гриша, Çатлаттар кимĕпе ишсе пынă. Мишăпа Гриша шыва путнă. Кимĕ çинче кам юлнă?
- Тинĕс тĕпĕнче мĕнле чул выртать?
Çĕрелле пăхрăм-хура куртăм, çÿлелле пăхрăм-кăвак куртăм.
Ĕçлет, ĕçлет-ывăнмасть.
Шыва кĕрсен те типĕ çÿрет.

Йытă хутланса выртсан- сивве,

урисене тăсса выртсан- ăшша,
курăк синче йăвалансан,
ςил тухать.

Кушак сĕтел урине чăрмаласан,
ςулла ςумăр пулать,
хĕлле тăман пулать.

путене
Сарă тулла юратать,
Юратать, юратать
Чăнахах та юратать.
 
Пĕчĕк ача

Петĕр пур
Сад пахчине юратать.
Юратать, юратать
Чăнахах та юратать.
 
Сад пахчине тухать те,
Улма-сырла пуçтарать,
Пуçтарать , пуçтарать
Чăнахах та пуçтарать.
 
Улма-çырла пуçтарать,
йыш пуçтарса хăналать.
Хăналать, хăналать
Чăнахах та хăналать.

Выляр-и, кулар-и?     

Туссем пĕрле савнар-и?      Юрлар-и? Ташлар-и?      Ĕмĕр пĕрле пурнар-и?

итленĕшĕн!

Вĕрентекен:
Пирĕн вайă-кулă,ташă

– юрă вĕçленчĕ. Малашне паян юрланă юрăсене, ташăсене, вăйăсене манса каяс марччĕ.
Ĕçре, вĕренÿре тăрăшса, хавхаланса вăй хурăр.