Презентация на тему по тувинскому языку на тему Кылыг созу( 6 класс)

хүнүм.
Аксым-кежиин болгаа, хүнүм!

сөглекчилерге чугаа сайзырадылгазыныё кичээли»

дугайында билигни кайы-хире билип алганын быжыглаар, алган билиглерин улам

ханыладыр. 2)Уругларны хундулээчел,биче сеткилдиг,бодун алдынып билир,төрээн черинге ынак, мөзү-бүдүштүг болурунга кижизидер. 3)Сөс курлавырын байыдып, аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр.

хайныышкынныг. Малчыннар кажааларын чылыглап алган. Мал чеми четчир. Башкы

хар тайгалар баштарында чаапкан.
1.Күзээнин чедер,
Сураанын тывар.
2.Даг аътты човадыр,
Кылык ботту човадыр.
3.Эжишкилер найыралы эртине дагны тургузар.
4. Эртинени черден казар, эртемнерни номдан тывар.

сөстуң көргүзүкчүлери 5.Кылыг сөст\г б=д\\н с=глекчи
6.Эрткен азы келир \еге
7.Кылыг

с=з\
8.Демдек ады

дээрге бойдуста эң дээди, эң тода болгаш төндүр хевирлеттинген

чаяалга» деп сураглыг чех педагог Ян Амос Коменский бижээн.
Кижини бойдус чүвени көрүп, тудуп-суйбап, дыңнап, амдан ап, чыт тыртып тургаш билип алыр кылдыр чаяаган. Бир чүвени көөру, сактып, билип алыры кижиниң бодундан, тодаргайлаарга аажы-чаңындан, кичээнгейинден, тура – соруундан дорт хамааржыр.
Шак ынчаар чаяаган болганда, ол бойдустуң-даа, бодунуң-даа, өг-бүлезиниң-даа, төрелдериниң-даа, төрээн чуртунуң-даа мурнунга кижи деп атка төлептиг болур хүлээлгелиг.

бодунуң частырыын катаптаар»

Япон улустуё улегер домаа «Кижиде бугу чуве чараш болур: арын-шырайы-даа, хеп сыны-даа,сеткил-сагыжы-даа,бодалдары-даа чараш болур ужурлуг…» А.П.Чехов «Бир эвес сен бодуңну албадап, бодуңдан негелде кылып шыдавас болзунза, сени кижизидери –биле чүс-даа башкыларны салып каар болза,херекчок чүве-дир» В.А.Сухомлинский

доозупкан

Кайнаар-даа к==рге даглар б\ргээн. Даг бүрүзү тус-тус аттарлыг. Улуг-Тей,Үш-Тей,Кызыл-Тей,Бош-Даг,Доора-Даг,Авырал

деп даглар суурну долганып алган турар.Авырал дааның баарында хөнү-хөнү дыттар эңмежок.Үш-Тейниң кырынче үне бергеш,мал-маганывыс хараар бис.Кыжын Улуг-Тейден чуңгулаар бис. Авырал-ыдыктыг даг.Суурнуң чурттакчылары Авырал даанга чалбарып,ак сүдүн үргүлчү чажар.Доора-Дагның баарында Хомушку Тайбас-оол кыштаг тудуп алган. Даглар эдээнге киш-кулаа,казылган-кат хөйү-биле үнер.Күзүн ону чыыр дээш четтикпес бис.Аң-мең бо-ла халчып чоргулаар.Бойдус чурумалы чараш черде чурттап чоруур бис.

чоргулаар, чурттап чоруур.
Кылыг с=ст\г б=д\\н: б\ргээн, хараар бис, чуёгулаар

бис, чажар, \нер, четтикпес бис.

Ынчангаш, синквейн-беш одуругдан тургустунган ш\л\к деп очулдуруп турар.
Синквейнни бижиириниё

чуруму:
1-ги одуруг. Чаёгыс с=с.( Ш\л\кт\ё темазы азы ады,ч\ве ады ).
2-ги одуруг. Ийи с=с. (Теманы бижип к=рг\зери, демдек ады азы причастие).
3-к\ одуруг. /ш с=с. (Теманыё шимчээшкини,х=делиишкини. Кылыг с=з\ ).
4-к\ одуруг. Д=рт с=с азы домак.(Бирги одуругда бердинген с=ске авторнуё хамаарылгазы).
5-ки одуруг. Чаёгыс с=с.(Ч\ве ады. Ш\л\кт\ё адынга синоним азы бодалдарныё харылзаазы).

болуушкуну.
Байырлал.


Первый снег.
Чистый, пушистый.
Падал,кружился, танцевал.
Первый снег-удивительное явление природы.
Праздник.

шилээш, ол мергежилдиң
кижилериниё
кылыр кылдыныгларын бижип эккээр.
2.Кылыг

сөстүг составтыг, кылыг сөстүг бөдүүн
сөглекчилер
кирип турар кижиниң мөзү-б\д\ж\н
көргүскен 5 үлегер домак бижип эккээр.