Презентация на тему к уроку марийского (государственного) языка по теме Теле

Лумвырче-снежинка
Йушто-холодно Курык-горка
Лум лумеш-идет снег У ий-Новый год
Поран-пурга Кож-елка
Тутан-метель Сорастараш-украшать
Ий-лед Йушто Кугыза-Дед Мороз
Мунчалташ-кататься Лумудыр - Снегурочка
Ече дене-на лыжах Саламлаш-поздравлять
Коньки дене-на коньках Тыланаш-желать
Издер дене-на санках Теле каныш-зимние каникулы
Пуртус мала-природа спит Кайык-влакым пукшаш-кормить
птиц

леведын, уштеш, йушто, толын, лумеш, кече, игече, ок ырыкте,

мардеж, петыра, пуртус, южгунам, мала, ончалеш.

Образец: Йушто теле толын.

Лум

У ий
Шошо Порш Йушто кугыза
Кенеж Ий Кайык
Пургыж Тутан Лумудыр
Шыже Йур Кож
Уярня Поран Саламлаш

кечывалвел-эрвел гыч, кечывалым, 18 градус, лум лиеш,южын температурыжо, республик

мучко, йушто, 20-22 градус.

кече?
Уремыште лум лумеш мо?
Таче могай игече?
Теле толмылан кайык-влак

куанат мо?
Телым могай пайремым пайремлат?
Йоча-влак телым мо дене мунчалтат?

ояр, йушто шога. Изарнян игече вашталтеш. Кече леве лиеш,

лум лумеш, но кужу жаплан огыл. Рушарнян уэш йукшемда.
1. Могай кечын йушто игече лиеш?
1) изарнян
2) кугарнян
3) шуматкечын
4) шочмын
2. Изарнян синоптик-влакын увертарымышт почеш, игече пылан шога, лум лумеш. Кас велеш тутан талышна, корным уштеш. Тыгай игече рушарня марте шога.
2. Кугарнян могай игече лиеш?
1) йуран
2) луман
3) тутанан
4) кечан

койын, лум лумеш.
Мамык гае лум лайга
Турлын кадыргыл вола.
Икте-весе ден

ушнен,
Лум келгемеш оварген.
Г. Микай.

вучат. 31-ше декабрьыште тошто ий пыта да у ий

туналеш. Российыште тиде пайремым шукертак палемдаш туналыныт. Петр Первый кугыжа шке жапыштыже тыгай указым луктын: «У ийым 1-ше январьыште пайремлаш, капкам кож укш дене сорастараш, чаным кыраш да икте-весым саламлаш: «У ий дене! У пиал дене!».

Йушто Кугыза

Лумудыр

арня пайремлат. У ий
йудым порт гыч тошто арверым луктын

кышкат.
Японийыште У ий йудым храмысе чаным шудо
кандаш гана перат.
Гвинейыште У ий кечын уремлаште слон-влакым
вуден коштыт.
Эфиопийыште У ий сентябрь покшелне лиеш.
Тушто олым кылдышым йулалтат да куштат.
Француз-влак У ий ваштареш Йудлан йолчиемыштым
омса шенгелан кодат. Йушто Кугыза тушко полекым пышта.
Германийыште пелйудым пукеныш але устембаке кузен
шогалыт да куанен кычкырен, У ийыш «торшталтат».

Пагалыме, Галина Николаевна!
Ме тендам уло кумылын У ий пайрем

дене саламлена. Тыланена пенгыде тазалыкым, еш пиалым, пашаште сенымашым!
Салам дене 7А класс

(йоратем, ом йорате).
Мый телым … (шочынам, шочын омыл).
Мый кайыклан

кормушкым … (ыштенам, ыштен омыл).
Таче уремыште поран … (уштеш, ок ушт).
Физкультур урокышто ече дене … (коштыша, она кошт).
Теле канышлан ковам деке унала … (каем, ом кай).

возеш.
Телым меран сур тусан.
Пире телылан пукшым поген ситарен.
Шоншо теле

мучко колям куча.
Маска телым эныжым пога.
Рывыж телым мераным покта.
Ур теле мучко мала.

ечым налын. Мый тудым чийышым да курыкыш мунчалташ кайышым.

Но ече мыйым колыштын огыл. Мый пеш чучкыдын шунгалтынам. Садлан монго каяш тарванышым.
Йоча-влак курыкышто пеш мунчалтат. Рвезе-влак мыйымат туныкташ тунальыч.
Ечым угыч чийышым, каяш тунальым да тунамак шунгалтым. Адак шунгалтым. Вара тунемым. Монго ече денак тольым.

мо дене мунчалташ йоратет?
Мый издер дене мунчалташ йоратем. А

тый?
Мый гын ече дене мунчалташ йоратем.
Эрла рушарня. Айда пырля курыкышко мунчалташ каена.
Мый келшем. Кечывал деч ончыч урокым ыштена, вара курыкышко каена.
Тугеже эрла марте.
Ужмешке.

Кайык-влакше куанен
Уло мыйын кормушкем.

Толыт пакчаш чонештен.
Кажне кечын мый тушан Изи гына умашт ден
Кинде пудыргым оптем. Пудыргым чунгат тыршен.
А. Гурьянов.
Марий кундемыште телылан могай кайык-влак кодыт?
Кормушко воктене могай кайыкым ужында?
Кормушкыш мом пышташ лиеш?
Тый кайыклан кормушкым ыштенат мо?