Слайд 2
Жоспар: Витаминдер Е дәрумені-кальциферол E дәруменінің витамерлері E дәруменінің көзі және тәуліктік
мөлшері Биомедициналық қызметі Гипервитаминозы Авитаминозы
Слайд 3
1920 жылы Маттилл мен Конклин аралас азықтың құрамын
да жануарлардың қалыпты ұрықтануына өте қажет бір заттың бар
екендігін көрсетеді. Олар ашытқы қосылған жасанды азық беріл ген жануарлардың бедеулікке ұшырағанын байқаған. 1936 жылы Иванс бидай тұқымы ұрығынан, кейіннен мақта майынан бензопи ранның үш туындысын – α-, β-, γ-токоферолдарды (грек. tokos – ұрықтану, phero – әкелемін) бөліп алады. 1938 жылы α-токоферол синтездік жолмен алынады. Қазіргі кезде Е витаминінің 7 витамері белгілі. Жеке токофе ролдардың бір-бірінен басты айырмашылы ғы – витаминдік әрекетшілдігі және циклді компонентіндегі метил дік топтың орналасуы мен саны бойынша.
Слайд 4 α-, β-, γ-токоферолдар бір-біріне ауыспайды, олар ақырғы өнімдеріне
дейін ыдырайды. Осы токоферолдардың ішіндегі ең әрекетшілі – α-токоферол,
оның активтілігі β-токоферолмен са лыстырғанда 2 есе артық. Бидай дәнінің ұрығындағы токоферол дың жалпы мөлшерінің 58% астамы α-токоферолдың үлесіне келеді.
Токоферолдар түссіз, май тәріздес қоймалжың, бензолда, спиртте, хлороформда, ацетонда және басқа да май еріткіштерін де еритін, 170°-қа дейін қыздыруға төзімді, оптикалық активті, ультракүлгін күн сәулесі әсерінен тез бұзылатын зат.
Слайд 6
Е витамині табиғатта өте кең тараған, әр түрлі
астық дәндес терде, өсімдік майларында, күнбағыста, жүгеріде, қытай бұрша
ғында, қырыққабатта, салатта, етте, сары майда, жұмыртқа сары сында, т.б. көптеп кездеседі.
Е авитаминозы мен гипервитаминозы организмде сирек кез деседі, себебі, Е витамині әр түрлі ұлпаларда әсіресе, май ұлпа ларында жиналып, қор жасайды. Бұл витаминнің авитаминозы көбінесе көмірсулармен қоректенетін тропикалық елдерде ғана кездеседі. Токоферолдардың құрылымдық формулалары:
Биомедициналық қызметі
Е витаминінің организмде атқаратын қызметі екі орай.
Біріншіден, токоферолдар биомембраналардың құрамындағы фосфолипидтердің қанықпаған жоғары май қышқылдарымен кешен түзіп, мембраналарды тотығудан сақтайтын антиоксидант. Екіншіден, сутегіні протон мен электрон түрінде тасымалдап, биологиялық тотығу процесіне қатысады: