Презентация на тему ҚР Денсаулық сақтау министрлігіС.Ж.Асфендияров атындағыҚазақ Ұлттық Медицина университеті

Жоспары:
1. Миға

жалпы шолу
2. Ми жүйкелері
3.Үлкен ми сыңарларының жоғарғы латеральды беті
4.Үлкен ми сыңарларының төменгі беті

Пайдаланылған әдебиеттер:
Дайырбекова М.М.,”медицина” баспасы, 2002ж.230-264 беттер.
Рақышев А.Р., “кітап” баспасы

2004ж. 110-120 беттер

жалпы алғанда бассүйек қуысының пішініне сәйкес келеді.

Оның жоғарғы латеральды немесе дорсалды беті бассүйек күмбезіне сәйкес дөңес, ал төменгі беті біршама жалпайған тегіс емес.

болады:



Үлкен ми

Мишық Ми сабауы
cerebrum cerebelum truncus encehalicus

сагиталды бағытта өтетін саңылау арқылы бөлінеді.

дәнекермен – сүйелді денемен(corpus callosum) және басқа соның астында

жатқан құрылымдармен байланысқан.
Бойлық саңылау сүйелді дененің алдыңғы жағында өтеді де, ал, артқы жағында, ми сыңаларының артқы бөліктерін олардың астында жатқан мишықтан бөлетін, көлденең ми саңылауына жалғасады. (Fissura transversa cerebri)

сыңарлары мен мишықтың төменгі жағы ғана емес, сонымен қатар

ми сабауының бүкіл төменгі беті, сондай-ақ мидан шығатын нервтер де көрінеді.

түрлі әсерінен күрделі қалыптасқан. Олар мүшелердің жұмысын өзара байланыстырып,

қызметін реттеп, организмнің тұтастығын сақтап отырады. Олардың күрделі құрылысы, қызметінің мән-маңызы бұл - жүйкелерді эволюциялық даму кезеңдерінің тұрғысынан қараған жөн.

аптасынан бастап 10 апта аралығына дейін толық қалыптасады.

шыққан талшықтар жиынтығы ми жүйкелері деп аталады.

Ми жүйкелері 12 жұп жүйкеден түзілген. Олардың реттік саны рим сандарымен белгіленген. Ми жүйкелерінің аттары атқаратын қызметі мен жүйкелерінің мүшелеріне немесе жүретін жолдарына тікелей байланысты.

n.olfactori
II көру жүйкесі

– n.opticus
III көз-қимыл жүйкесі –n. oculomotorius
IV шығыр жүйкесі – n.trochlearis
V үшкіл жүйке – n.trigeminus
VI әкеткіш жүйке – n.abducens
VII бет жүйкесі – n.facialis
VIII кіреберіс-ұлу жүйкесі – n.vestibulocochlearis
IX тіл жұтқыншақ жүйкесі – n.glossopharyngeus
X кезеген жүйке – n.vagus
XI қосымша жүйке – n.accessorius
XII тіласты жүйке – n.hypoglossus

IV
Үшкіл жүйкесі V
Әкеткіш жүйкесі VI
Бет жүйкесі VII
Кіреберіс-ұлу жүйкесі VIII
Тіл-жұтқыншақ

жүйкесі IX

Кезеген жүйкесі X

Тіласты жүйкесі XII

Қосымша жүйкесі XI

қызметіне қарай:
сезімтал;
қозғалғыш;
аралас

Маңдай үлестерінің төменгі бетінде иіс

сезу буылтықтары,(bulbi olfactorii) байқалады, оларға мұрын қуысынан торлы сүйектің (lamina cribrosa) тесіктері арқылы бассүйек нервтерінің I жұбын, иіс сезу нервтерін түзетін жіңішке нерв жіптері өтеді.(fila olfactoria)

Алдыңғы тесіктелген заттар ортасындағы кеңістікте көру қиылысы

жатады. Хиазманың жоғарғы бетінен-Fissura longitudinalis cerebri- тереңіне қарай кететін өте жұқа сұр түсті табақша - lamina terminalis – шығады. Көру қиылысы артында сұр төмпе – орналсады, оның ұшы құйғыш – деп аталатын тар түтікке созылған,бұл түтік түрік ертоқымында орналасқан гипофизге жалғасады. Сұр төмпешіктің артында екі шар тәрізді, ақ түсті дөңестер – емізіктәрізді денелер жатады. Олардың артында едәуір терең аяқшааралық шұңқыр орналасады. Ол бүйірлерінен ми аяқшалары деп аталатын екі жуан білік тәрізді түзіліспен шектелген.

және жартылай зақымдануына, нұрлы қабақтың жарыққа тітіркену қабілеті нашарлануына,

жойылуына байланысты көз жартылай, тіпті мүлдем көрмей қалуы мүмкін.
Көру жүйкесінің қызметі – көз алмасының сол немесе оң жақ тор қабықшасына түсетін сәулені қыртысасты орталығына өткізу. Осыған байланысты оң жақ көру жүйкесі жолының зақымдануы әсерінен тор қабықшасының сол жақ бөлігіне түсетін сәуле жолдары әлсірейді.

арналған тесіктермен торланған, сондықтан артқы тесіктелген зат деп аталады.

Оның қасында, екі ми аяқшасының медиалды жиегінің жүлгесінен бассүйек нервтерінің III жұбы көз қозғалтқыш жүйкесі шығады. Оның қозғалғыш орталықтары екі ядродан тұрады: соматикалық қозғалғыш ядро, парасимпатикалық немесе Якубович-Эдингер-Вестфаль ядросынан тұрады. Бұл ядролар ортаңғы мидың терең қабатында орналасқан.

талшықтары жоғарғы және төменгі бұтақтарға бөлінеді:
а) көз қимыл жүйкесінің

жоғарғы бұтағы көз шарасының ішінде бірнеше майда кішігірім бұтақтарға бөлініп, көз алмасының жоғарғы, төменгі, ішкі тік еттері мен төменгі қиғаш етін жүйкелендіреді;
б) көз қимыл жүйкесінің төменгі бұтақтары күрделі. Себебі, соматикалық қозғалтқыш және парасимпатикалық жүйке талшықтарынан құралған. Соматикалық қозғалтқыш ядроның жүйке талшықтары көз алмасының төменгі тік етін, көз алмасының медиалды ішкі тік етін және көз алмасының төменгі қиғаш етін жүйкелендіреді.

көтеретін бұлшықеттің сал болып қалуының салдарынан көздің жоғарғы қабығы

салбырап, жұмылып қалуы мүмкін.

әсерінен көз алмасының сыртқа қарай ауытқуы мүмкін. Көз қимылын

жүйкенің парасимпатикалық бөлімінің сал болып қалуының салдарынан қарашықтың көлемі кеңейіп, көз жақыннан көру қабілетін жоюы мүмкін.

құрылым – көпір жатады, ол бүйір жақтарына қарай жіңішкеріп

мишыққа барады. Көпірдің мишыққа ең жақын бүйір бөліктері мишықтың ортаңғы аяқшалары деп аталады.Олар мен меншікті көпірдің шекарасынан екі жағынан жұп – үшкіл жүйке шығады.

жатады; онымен көпірдің артқы жиегі арасында,орталық сызықтың бүйір жақтарында

VI жұп әкететін нервтің n abducens басы көрінеді. Одан әрілеу бүйір жағында мишықтың ортаңғы аяқтарының артқы жағынан қатар тағы екі нерв:VII жұп бет нерві, n facialis және VIII жұп – кіреберіс-ұлу нерві, n Vestibulocochlearis, шығады.

тіласты нервінің n hypoglossus – түбіршігі шығады. IХ жұп,

Х және ХI жұптардың –n. Glossopharingeus, n. Vagus және n. Accesorius түбіршіктері оливаның артындағы жүлгеден шығады. XI жұптың төменгі талшықтары жұлынның мойындық бөлігінен шығады.