Что такое findslide.org?

FindSlide.org - это сайт презентаций, докладов, шаблонов в формате PowerPoint.


Для правообладателей

Обратная связь

Email: Нажмите что бы посмотреть 

Яндекс.Метрика

Презентация на тему Ҡағиҙәләр

Содержание

Башҡорт теленең төп законыҺуҙынҡы өндәрБашҡорт телендә һүҙҙәр йә ҡалын ижекле, йә нәҙек ижекле була.
ҠағиҙәләрТоромтаева Рәмилә Юлай ҡыҙы, Сибай ҡалаһы «Ирәндек» лицейының башланғыс кластар уҡытыусыһы. Башҡорт теленең төп законыҺуҙынҡы өндәрБашҡорт телендә һүҙҙәр йә ҡалын ижекле, йә нәҙек ижекле була. Башҡорт теленең  төп законы. Башҡорт телендә һүҙҙәр йә ҡалын ижекле, йә Туғандаш һүҙҙәр,  тамырҙаш һүҙҙәр. Һүҙ яңғыҙ йәшәмәй. Уның яҡын туған-дары була. Парлы тартынҡылар Башҡорт телендә 14 яңғырау,  10 һаңғырау тартынҡы бар. [к]-[г], [ҡ]-[ғ], [п]-[б] өндәренең сиратлашыуы[к], [ҡ], [п] өндәренә бөткән һүҙгә һуҙынҡы өнгә Сит телдәрҙән үҙләштерелгән һүҙҙәрСит телдәрҙән үҙләште-релгән һүҙҙәр ҡатнаш ижектәрҙән, йәғни нәҙек һәм Рус теленән үҙләштерелгән һүҙҙәрҮҙләштерелгән һүҙҙең һуңғы өнө ҡалын ишетелһә, ҡалын ялғау, нәҙек Рус теленән үҙләштерелгән һүҙҙәрНәҙеклек билдәһенә бөткән һүҙҙәргә ялғау ҡушҡанда, нәҙеклек билдәһе төшөп Сит телдәрҙән үҙләштерелгән һүҙҙәрҠуш тартынҡыға бөткән сит телдәрҙән үҙләштерелгән һүҙҙәргә ялғау ҡушҡанда Ике өндө белдереүсе хәрефтәр Е, ю, я хәрефтәре ике өндө белдерә. Һүҙ Һүҙъяһалыш Тамырында ла, ялғауында ла о! Тамырында ла, ялғауында ла ө!Һүҙҙең тамырында о Ҡуш тартынҡылы һүҙҙәрҙ,т хәрефенә бөткән предметтың атамаһын белдергән һүҙгә -ҙәр, -ҙар, -ҙа, Ҡуш тартынҡылы һүҙҙәрат – таат – тыат – тарбаҙ – ҙыбаҙ – Ҡушма һүҙҙәрИке һүҙ ҡушып яһалып, бер предметтың атамаһын, хәрәкәтен, билдәһен бел-дерһә, бындай Һылтанмалар:Ф.Ш.Сынбулатова, Г.Ә. Вәлиева «Башҡорт теле» 3 класс өсөн дәреслек1,2 –се киҫәктәр, З.Биишева
Слайды презентации

Слайд 2



Слайд 3 Башҡорт теленең төп законы
Һуҙынҡы өндәр
Башҡорт телендә һүҙҙәр
йә

Башҡорт теленең төп законыҺуҙынҡы өндәрБашҡорт телендә һүҙҙәр йә ҡалын ижекле, йә нәҙек ижекле була.

ҡалын ижекле, йә нәҙек ижекле була.


Слайд 4 Башҡорт теленең төп законы.
Башҡорт телендә һүҙҙәр йә ҡалын

Башҡорт теленең төп законы. Башҡорт телендә һүҙҙәр йә ҡалын ижекле, йә

ижекле, йә нәҙек ижекле була. Ялғау ҙа шуға ярашлы

ҡушыла: ағас-тар, көҙ-гө, миҙгел-дәр, ҡойола-лар.
Был башҡорт теленең төп законы.



Слайд 5 Туғандаш һүҙҙәр, тамырҙаш һүҙҙәр.
Һүҙ яңғыҙ йәшәмәй. Уның яҡын

Туғандаш һүҙҙәр, тамырҙаш һүҙҙәр. Һүҙ яңғыҙ йәшәмәй. Уның яҡын туған-дары була.

туған-дары була. Ундай һүҙҙәр – туғандаш йәки тамырҙаш һүҙҙәр.

Тамыры ҡалын булһа, ҡалын ялғау, нәҙек булһа, нәҙек ялғау ҡушыла.

Слайд 6 Парлы тартынҡылар

Парлы тартынҡылар

Слайд 7 Башҡорт телендә 14 яңғырау, 10 һаңғырау тартынҡы бар.


Башҡорт телендә 14 яңғырау, 10 һаңғырау тартынҡы бар.

Слайд 8 [к]-[г], [ҡ]-[ғ], [п]-[б] өндәренең сиратлашыуы
[к], [ҡ], [п] өндәренә

[к]-[г], [ҡ]-[ғ], [п]-[б] өндәренең сиратлашыуы[к], [ҡ], [п] өндәренә бөткән һүҙгә һуҙынҡы

бөткән һүҙгә һуҙынҡы өнгә башланған ялғау ҡушылһа, ул өндәр

[г], [ғ], [б] өндәре менән алмашына: еләк – еләге, ҡолаҡ – ҡолағы, мәктәп – мәктәбе. Тел ғилемендә һүҙҙәрҙә [к]-[г], [ҡ]-[ғ], [п]-[б] өндәренең сиратлашыу күренеше тип атала.

Слайд 9 Сит телдәрҙән үҙләштерелгән һүҙҙәр
Сит телдәрҙән үҙләште-релгән һүҙҙәр ҡатнаш

Сит телдәрҙән үҙләштерелгән һүҙҙәрСит телдәрҙән үҙләште-релгән һүҙҙәр ҡатнаш ижектәрҙән, йәғни нәҙек

ижектәрҙән, йәғни нәҙек һәм ҡалын ижектәрҙән торорға мөмкин: си-рат,

Би-лал, си-фат, та-лип һ.б.
Был ғәрәп, фарсы телдәренән ингән һүҙҙәр.



Слайд 10 Рус теленән үҙләштерелгән һүҙҙәр
Үҙләштерелгән һүҙҙең һуңғы өнө ҡалын

Рус теленән үҙләштерелгән һүҙҙәрҮҙләштерелгән һүҙҙең һуңғы өнө ҡалын ишетелһә, ҡалын ялғау,

ишетелһә, ҡалын ялғау, нәҙек ишетелһә, нәҙек ялғау ҡушыла: билет

– билеттар, кухня – кухняға, июль – июлдә.
Ыҫмала, әсмүхә, мейес, ужым, арыш, гәзит, бирсәткә, тәпешкә – рус теленән үҙләштерелгән һүҙҙәр.





Слайд 11 Рус теленән үҙләштерелгән һүҙҙәр
Нәҙеклек билдәһенә бөткән һүҙҙәргә ялғау ҡушҡанда,

Рус теленән үҙләштерелгән һүҙҙәрНәҙеклек билдәһенә бөткән һүҙҙәргә ялғау ҡушҡанда, нәҙеклек билдәһе

нәҙеклек билдәһе төшөп ҡала: токарь – токарҙы, тюлень –

тюленде, портфель – портфелдәр. Ай исемдәренең күбеһе нәҙеклек билдәһенә бөтә һәм уларға нәҙек ялғау ҡушыла: апрель – апрелдә, декабрь – декабрҙең һ. б.
Календарь, токарь, слесарь, лагерь һүҙҙәрен иҫеңдә ҡалдыр. Уларға ҡалын ялғау ҡушыла.





Слайд 12 Сит телдәрҙән үҙләштерелгән һүҙҙәр
Ҡуш тартынҡыға бөткән сит телдәрҙән

Сит телдәрҙән үҙләштерелгән һүҙҙәрҠуш тартынҡыға бөткән сит телдәрҙән үҙләштерелгән һүҙҙәргә ялғау

үҙләштерелгән һүҙҙәргә ялғау ҡушҡанда ҡуш тартынҡының береһе төшөп ҡала:

металл – металға, класс – класта.





Слайд 13 Ике өндө белдереүсе хәрефтәр
Е, ю, я хәрефтәре

Ике өндө белдереүсе хәрефтәр Е, ю, я хәрефтәре ике өндө белдерә.

ике өндө белдерә. Һүҙ башында [йэ],[йу],[йа] өндәре ишетелгән урында

е, ю, я хәрефтәре яҙыла; ер, ел, юл, юна, яра, яға һ. б.


Һүҙ башында ла, һүҙ уртаһында ла, һүҙ аҙағында ла [йу],[йа] өндәре ишетелгән урында ю, я хәрефтәре яҙыла.
Һүҙ башында [йэ] өнө ишетелһә – е хәрефе яҙыла



Слайд 14 Һүҙъяһалыш


Һүҙъяһалыш

Слайд 17 Тамырында ла, ялғауында ла о! Тамырында ла, ялғауында ла

Тамырында ла, ялғауында ла о! Тамырында ла, ялғауында ла ө!Һүҙҙең тамырында

ө!
Һүҙҙең тамырында о йәки ө хәрефе булһа, уны нимәне?

нимәнең? һорауына ярашлы үҙгәрткәндә һүҙҙең ялғауында ла о йәки ө хәрефе яҙыла.

-



Слайд 18 Ҡуш тартынҡылы һүҙҙәр
ҙ,т хәрефенә бөткән предметтың атамаһын белдергән

Ҡуш тартынҡылы һүҙҙәрҙ,т хәрефенә бөткән предметтың атамаһын белдергән һүҙгә -ҙәр, -ҙар,

һүҙгә -ҙәр, -ҙар, -ҙа, -ҙә, -ҙө, -ҙо йәки -тәр,

тар, -тә, -та, -тө, -то һәм башҡа ялғауҙар ҡушҡанда һүҙҙә ҡуш тартынҡы барлыҡҡа килә: күҙҙәр, кәрәҙҙәр, һаҙҙа, көҙҙө, ҡанаттар, минуттар, һ.б.




Слайд 19 Ҡуш тартынҡылы һүҙҙәр
ат – та
ат – ты
ат –

Ҡуш тартынҡылы һүҙҙәрат – таат – тыат – тарбаҙ – ҙыбаҙ

тар
баҙ – ҙы
баҙ – ҙа
баҙ – ҙар

эт –те
эт

– тә
эт – тәр
кәрәҙ- ҙе
кәрәҙ – ҙә
кәрәҙ - ҙәр

Слайд 20 Ҡушма һүҙҙәр
Ике һүҙ ҡушып яһалып, бер предметтың атамаһын,

Ҡушма һүҙҙәрИке һүҙ ҡушып яһалып, бер предметтың атамаһын, хәрәкәтен, билдәһен бел-дерһә,

хәрәкәтен, билдәһен бел-дерһә, бындай һүҙҙәр ҡушма һүҙҙәр тип атала:

көнбағыш, ҡыҙылғанат, Ямантау, ҡарай-ҡарай, яман-яман һ.б




  • Имя файла: Ҡaғiҙәlәr.pptx
  • Количество просмотров: 279
  • Количество скачиваний: 3