Слайд 2
Словарнэ лэжьыгъэ.
Б ракъ
б . стей
б .
лътоку
б .лыджэ
п . мидор
хъ . рбыз
Слайд 3
Псалъэ гупым фыкъеджэ, упщ1э яхуэвгъэувурэ и лъэпкъыгъуэр къыжыф1э:
Дохутыр, мэлажьэ, плъыжь, къэк1уэжащ, щхьэгъубжэ, лъагэ.
Слайд 4
ЦIэпапщIэхэр къыхэгъэщын, зыхуэдэр къыжыIэн.
Дэ Налшык паркым экскурс дыкIуэнущ.
Сэ
уэ абы уздэсшэнущ.
Фи гъунэгъу цIыкIухэри, уи ныбжьэгъухэри ныздэшэ.
Абы жыг
дахэ куэд итщ.
Слайд 5
Щхьэ ц1эпапщ1эхэм я
деж
хьэщ1ап1э
Слайд 6
Ижь - ижьыж зэманым щы1ащ псэуащ зы жылагъуэ.
А жылэм дэс псори ц1ыхуф1хэт ик1и лэжьак1уэшхуэхэт. Икъук1э жылагъуэ
зэгуры1уэт ахэр ик1и къулейхэт.
Слайд 7
А щ1ып1эм пэмыжыжьэу, къуак1э- бгык1эхэм и деж, къырхэм
щыпсэут зы уд фызыжь. Ар яхузэгуэпт а жылагъуэм, ахэр
зэрызэгуры1уэм. Куэдрэ егупсысащ: «а жылэм сыт хуэдэу зэран сахуэхъун?» - жи1эу.
Слайд 8
Ик1эм –ик1эжым, къигупсысащ ищ1энур… къипхъуатэщ и удыгъэ башыр,
теуэщ, тепк1эри жи1ащ:
Ящрегъупщэ мы жылэм я бынхэм, я
адэ- анэхэм, езыхэм я ц1э дыдэри , къэзыхъурейхь псоми я ц1эр!
Слайд 9
Уд фызыжьым гуф1эгъуэшхуэ къыхуэхъуащ, и гухэлъхэр къехъул1ащ…
Слайд 10
Жылагъуэм зыгурымы1уэныгъэр къахыхьащ. Ц1ыхухэр нэщхъей, псалъэмакъылъэ хъуахэщ. Псоми
я ц1эр, ящыгъупщэжат. Жа1эну зыхуей псом и ц1эр ящ1эжтэкъым.
Ахуэдэу ек1уэк1ыурэ, ц1ыхухэм къагуры1уащ къэхъуар: я бынхэм, я адэ – анэхэм, къэзыхъурейхь псом я ц1эр зэращыгъупщэжар. Ящ1энур ямыщ1эу къек1уэк1ыурэ…..
Слайд 11
Зы махуэ гуэрым а жылагъуэм къыдыхьащ 1ущыжьк1э
еджэу зы л1ыжь жьак1эху. Ц1ыхухэм зэхахат а л1ыжь губзыгъэм
и 1ущагъымрэ и къарумрэ и хъыбари къыбгъэдыхьэурэ къелъэ1ухэрт: я ц1эр къащ1эжынымк1э къадэ1эпыкъуну, я зэгуры1уэныгъэр я зэхуаку къыдилъхьэжыну…
Слайд 12
«Хъунщ , фи лъэ1умк1э сэбэп сыфхуэхъунщ, фи ц1эхэр,фыкъэзыхъурейхь
предметхэм я ц1эхэри къывэзгъэщ1эжынщ. Ауэ зэк1э фэстынущ сэ псалъэ
гуп, фи ц1э уд фызыжьым къыф1ихахэм ип1эк1э! А псалъэхэр къэвгъэсэбэпурэ фызэпсалъэфынущ, фызэгуры1уэфынущ. Псалъэм папщ1э, фи щхьэ фытепсэлъыхьмэ – СЭ - жыф1э, куэд фыхъумэ – ДЭ_ жыф1э, зыгуэрым зыхуэвгъазэмэ – УЭ - жыф1э, ахэр куэд хъумэ – ФЭ – жыф1э, »- жи1ащ 1ущыжь. «Иджыри зыщывмыгъэгъупщэ АР,АБЫ АХЭР, МЫР,МОР, МЫ, МО – псалъэхэри сэбэп къыфхуэхъунущ»
Слайд 13
СЭ,УЭ, АР,АБЫ, ДЭ, ФЭ, АХЭР, АБЫХЭМ – Ц1ЭПАПЩ1ЭХЭЩ.
Ахэр ц1эхэм я п1эк1э къок1уэ. Ц1эпапщ1эхэр псалъэ лъэпкъыгъуэщ..
Слайд 14
«Мис иджы псалъэщ1эхэр къыщыфщ1ак1э сэ уд фызыжьыр къэслъыхъуэнщ-
жи1ащ 1ущыжь. – Ар сэ къэзгъуэтыхук1э фэ лэжьыгъэ зыбжанэ
вгъэзащ1эн хуейщ. Узыншэу фыщытхэ! ».
Слайд 15
Лэжьыгъэ 1.
Фыкъеджэ. Сыт хуэдэ ц1эпапщ1эхэр дэгъэхуа?
... си анэм
срогушхуэ. … лэжьэк1уэф1щ, ц1ыхуф1щ. … дохутырщ. …и лэжьыгъэр
ф1ыуэ елъыгъу.
2. Къифтхык1. Точкэхэм я п1эк1э дэтын хуей ц1эпапщ1эр дэфтхэж.
Слайд 16
Лэжьыгъэ 2. (карточкэ)
Карточкэхэм ит псалъэухахэм хуэфэщэн щхьэ ц1эпапщ1эр
хэвгъэувэ: СЭ, УЭ, ДЭ, ФЭ, АР, АБЫ, АХЭР, АБЫХЭМ.
Слайд 17
1ущыжь къик1ухьурэ, къыр ф1ыц1эжьым ис уд фызыжьыр къигъуэтащ.Ар
елъэ1уащ а ц1ыхухэм я ц1эр яритыжыну. Арщхьэк1э уд фызыжьым
жи1ащ: - Си упщ1эхэм жэуап къептыфмэ естыжынщ, армырамэ укъысщымыгугъ….
Слайд 19
Гупурэ зывгуэши фи ст1олым телъ щхьэ ц1эпапщ1эхэр
хэту 1 псалъэуха зэхэфлъхьэ:
Слайд 20
Хъарзынэу зэхэфлъхьащ псалъэухахэр! Иджы ет1уанэу уд фызыжьым
и унафэщ мы псалъэхэр зи щ1ысыр къэфщ1эну: СИ, СЫСЕЙ,
УИ, УУЕЙ, ДИ, ДЫДЕЙ, ФИ, ФЫФЕЙ, И, ЕЙ, Я, ЯЙ, ЗИ, ЗЕЙ…
-1ущыжь ищ1эркъым мыхэр зищ1ысыр… Хэт ищ1эрэ?
Слайд 21
Уд фызыжьым и упщ1э псоми жэуап еттыфащ.
И удыгъэр к1уэдыжащ. Жылагъуэ хьэлэмэтым я ц1эхэр яритыжащ, псори
и п1э иувэжащ, зэгуры1уэныгъэр ц1ыхухэм я зэхуаку къыдыхьэжащ.. Ауэ 1ущыжь къахуигупсыса псалъэхэр ягу апхуэдизк1э ирихьати ахэри къагъэсэбэпыну къагъэнэжащ. «Ц1эпапщ1э» – ф1ащащ. (Ц1эм папщ1э)
Слайд 22
Н.71, лэжьыгъэ 103.
Унэ лэжьыгъэ
Слайд 23
Абдежым «Ц1эпащ1э» жылагъуэм я деж экскурсыр къыдоух. Куэди
къэтщ1ауэ сэ къысщохъу.
Сыт фымыщ1эу нобэ къэфщ1а?
Сыт нэхъ къывэгугъуэк1а?
Сыт
нэхъ куууэ къэфщ1эну фыхуейт?