Презентация на тему исследовательской работы Абыйга уунэр отоннор уонна С битэмиин

үүнэр отоннор тустарынан билиини кэӊэтии;
«С» битэмиин туһунан үөрэтии;
йодометрия

көмөтүнэн уопуту оӊоруу.
Чинчийэр объектарбыт: Абыйга үүнэр хапта5ас
уонна морошка отоннор.
Чинчийэр предмеппит: «С» битэмиин.

күүһэ мөлтүүр. Биһиги уһун кыһыннаах хоту дойдубутугар киһи организымыгар

битэмииннэр олус наадалар. Бэйэбитигэр үгүс эмтээх отоннор, үүнээйилэр бааллар. Олору билэн, табатык туһаныахпытын наада. Чинчийэр ньымаларбыт: литератураны ырытыы, үөрэтии, бэсиэдэ, уопут оӊоруу.

үүнэр отоннор элбэх битэмииннээхтэр эбит. Киһи доруобуйатыгар саамай туһалаах

«С» битэмииннэрэ элбэхтэр.
«С» битэмиин аскорбиновай кислота дэнэр эбит. Бу битэмиин киһи организыма араас ыарыылары кытта утарсыытын күүһүрдэр. Быраастар этиилэринэн «С» битэмиин үгүс ыарыы «өстөө5ө» буолар.

Аа5ан көрдөххө биһиэхэ үүнэр отоннорго барыларыгар «С» битэмиин элбэ5ин быһаарбыттар.
Ордук элбэх дөлүһүөӊӊэ уонна хапта5аска диэн быһаарбыттар. Арай морошка отоӊӊо (бөллөхүнэ5э) чинчийиилэри булбатыбыт.
Ол иһин бэйэбит морошка отоӊӊо уонна хапта5аска уопут оӊорон чинчийдибит.

«Йодометрия» диэн аптечнай йод уонна крахмал көмөтүнэн оӊоһуллар. Бу

йоду хааппыланан кутан чинчийии. Интернеккэ көрдөххө маннык ньыманан атыыга тахсар соктарга «С» битэмиини бэрэбиэркэлииллэр эбит. Ол иһин биһиги отоннорбутугар маннык уопуту оӊорорго быһаарынныбыт.

Йод крахмал

«С» битэмиини индикаторнай кумаа5ы көмөтүнэн быһааралларын биллибит. Маннык кумаа5ыны улуус оскуолаларыттан ыйыталаһан булбатыбыт. Ол иһин атын ханнык ньыманан быһаарыахха сөбүн билээри химия учууталыттан Анна Петровнаттан ыйыттыбыт. Кини кэпсээниттэн «йодометрия» диэн уоппут оӊоһуллуон сөбүн биллибит.

диэн баар буолар эбит. Химия кабинетыттан оннук лабораторияны уларыстыбыт

уонна манан хайдах үлэлиири учуутал кэпсээниттэн биллибит.

Оскуола5а туттуллар ыйааһыӊӊа үөрэнэн крахмалбытын ыйааһыннаатыбыт.

кутан булкуйдубут уонна йод 1 хаапылатын куттубут. Крахмаллаах уубут

күөх өӊнөнөн та5ыста.

маӊнайгы сырыыбытыгар уопуппут түмүгүн сатаан оӊорботубут

саӊаттан барытын аа5ан баран иккистээн оӊордубут.

бэйэтин хаппылалыырга соруннубут. Эмиэ соктарбытын ыган, крахмаллаах ууну оӊорон,

тэӊ гына пробиркаларга куттубут, булкуйдубут.

аскорбинавай кислота, эбэтэр «С» битэмиин төһөнөн элбэх да соччонон

уба5аспыт бытааннык күөх өӊӊө кубулуйуохтаах эбит.

Морошка отоммут сога 18 хаапыла йод куппуппут кэннэ күөх өӊнөннө. Оттон хапта5аспыт 32 хаапыла кэнниттэн биирдэ кө5өрдө.

улууһун отоннорун, эмтээх үүнээйилэр туһунан элбэ5и биллибит уонна маннык

түмүктэри оҥордубут:
- биһиги улууспутугар үүнэр отоннор бары киһи организымыгар наадалаах үгүс битэмииннэринэн баайдар;
- отоннору барыанньалаан, утах оҥорон иһэрдээ5эр отонунан сиирбит ордук туһалаах, иҥэмтэлээх. Буһардахха битэмиинэ а5ыйыыр эбит;
- отону бэйэтинэн тоҥорон кыһыҥҥы өттүгэр сиэтэхпитинэ биһиги араас ыарыылары кытта утарсар кыахтанар эбиппит;
Уопут оҥорон кырдьык да5аны хапта5ас отоҥҥо морошкатаа5ар элбэх «С» битэмиин (аскорбинавай кислота) баар эбит диэн быһаардыбыт. Ол эрээри, морошка5а эмиэ «С» битэмиин элбэ5ин биллибит.
Уопут оҥорорго кыралаан үрэннибит. Олус интэриэһинэй эбит.