Презентация на тему по табасаранскому языку Алфавит план-конспект урока (1 класс)  

текрар ап!уб:
А) Мелзнан ляхин:
1.Фтиз к!уру ачухъ сесер ?

2. Швунб ачухъ гьярф а ва швнуб сес а?
3. Фтиз к!уру ачухъ дару сес?
4. Бик!баъ дурар швнуб гьярфниинди улупура?
5. Алфавитдиъ айи 33 ачухъ дару гьярфари, швнуб сес улупура?
Б) Хусуси ляхин
1. Карточкйирихьди ляхин ап!уб.
2. Доскайихь ляхин ап!уб.
(фонетический разбор ап!уб гафарин: гъвандккар, юлдаш)
3. Гафарин ляхин. (гьаму гафариз омонимар агай)

баяр-шубар?
С - Салам аьлейкум ! Биц!и дустар.
Учвус аьгъяйк!ан узу

фуж вуш?
Б - Ав, ав сюгьюрчи .
С - Ярхла рякъди дуфназа, биц!идар, эргназа.
М - Деэй йиз устлихъ ва эргвал йивай .
С - Узуз махъвар гизаф ккунидар вузуз, хъа гизафсира эргвал йивруган.
Учвуз махъвар аьгъяйк!ан ?
Б - Ав, гизаф аьгъячуз. Ккундуш гьяйванатарикан, ккундуш дуланажагъдикан, сюгьриндар ва гьац!ира жарадар.
С - Йипай узуз, узу учвухъ хъпехъуза .
А - Сюгьюрчи деъру устлихъ ва ахуру.
М - Биц!идар, сюгьюрчи гъахну, лигухьа фу ухьуз дугъу чан таврайиъ гъабхнуш.
М - Дугъан таврайиъ айиб махъв ву.
М - Узуз му махъв аьгъязуз, ккундуш кидибтидиза учвуз, хъебехъай!
Махъв шикларинди ктибтуб.

сюгьюрчи.

жилилан сюгьюрчи илт!ик!ури гъахьну.

к!ак!нахъ хъабсну, ч!ябгъюру

ччвур ву Темирхан Шалбузов

ва жара учебникар дюзмиш гъап!ну.

биц!идар.
Учв махъв гъийибкундарзуз, багъши ап!инай.

Ва учвуз махъв ктибтуз к!ваъ айиз,хъа вахт имдариз, гъушза узу.
Вахт ву, вахт….
М-Чухсагъул уччвуз, учу к!ваин дап!ну гъюб’ин.
С-Баркаллагь,биц!идар.
Б-Баркаллагь.
А-Сюгьюрчи аьгъюру, амма фу вуш к!аълан гъубшу. Лигуруш, алфавит.

гафариз сат!и ап!ури улхурхьа, хъа бик!руган, гьадму сесер гьярфариинди

улупурхьа.
Саб ч!алназ хас вуйи вари сесер улупурайи гьярфар кьабул дап!найи къайдайинди дивбаз алфавит к!уру.
Табасаран ч!алнан алфавитдиз 46 гьярф дахил шулу. Дурарикан 12 гьарф ачухъ сеснандар ву , 32 ачухъ дару сеснандар ву , хъа 2 гьярфнан сес адар.
Алфавит к!ваъланди аьгъяди хьуб ужу ву.
Гьар жюрейин словарар, адмийирин фамилйир ва ччвурар ади сиягьар, библиотекйириъ китабарин каталогар алфавитдин къайдйир уьрхюри дик!уру.

гьярфар(гъ,къ,хъ) дюзмиш ап!бан бадали;
2.Дюднин к!алхандиан гъюрайи гьамзайин

сес улупбан
бадали(беъли, сяъти, хилиъ, гьариъ);
3.Урус ч!алнаан ихь ч!алназ дуфнайи
(съезд, подъезд, объявление)гафариъ.
Ь(гъюдли ишара) ихь ч!алнаъ:
1.Ктикьу гьярфар аь,уь,гь,хь,кь дюзмиш ап!бан бадали;
2.Урус ч!алнаан ихь ч!алназ дуфнайи гафариъ айи бязи сесерин
гъюдливал(тетрадь, лагерь) улупбан бадали.
3.Урус ч!алнаан ихь ч!алназ дуфнайи гафариъ ачухъ
дару сеснан гьярф( Ильич, почтальон) жара ап!бан бадали,
ишлетмиш ап!уру.

160 пи илч!ихуб.
( Исихъ тувнайи гафар, алфавитдин къайда уьбхюри,
ичв тетрадариъ дик!ай.)
Арфани, беъли, гъавах, гъют!рахьим, гьюл, дестег, диф,
инженер, интернат, Москва, насос, океан, Рамазан, сиргъа,
суфат, тарих, уьзур, фургъун, Ярали, ясли.

Ц!ийи гафар:
Сюгьюрчи- волшебник
Гаму- камин
Гъвах- сушеное
Дестег- коса
Тарих- история
Фургъун – телега
Сиргъа- серьги
Тавра- мешок

Гафарин диктант:
Табут, жихир,

ц!а, юк!в, к!ул, гату, хьад,ч!вул, аьряба, ранда, эбелцан, шагьур, лаваш, эпел, ягълир, заз,ихтияр, ек!в,мурта, ц!ар, кьил.

чарли жилар ккеркна .
4.Чру ук!аригъ уьру ц!ик!вар .
5. Биржус

даршлу аьхю гьлав.
6. Гвач!чинган-юкьуб лик,лисунган-кьюб лик, хябяхъган-шубуб лик.
7. Жан –гак!авлин,суфат –гюзгдин,алдаршра нефес ипру гьарай-сес.