Слайд 2
Хирургия тарихы. Антисептиканың анықтамасы. Пастер, Листер, Пирогов жұмыстарының
маңызы. Антисептиканың түрлері және қазіргі антисептикалық заттар. Антисептиктерді енгізу
және қолдану әдістері.
Қарағанды 2014
Слайд 3
Дәріс жоспары:
1. Кіріспе. Хирургия тарихы.
2. Антисептика:
2.1 Антисептиканың даму тарихы.
2.2 Антисептикалық заттардың
жіктелуі. Олардың хирургияда қолданылуы.
2.3 Антисептиканың түрлері.
2.4 Антибиотиктер. Олардың хирургияда қолданылуы.
Слайд 4
ХИРУРГИЯ – АДАМ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ КӨНЕ ТҮРЛЕРІНІҢ БІРІ.
Слайд 5
Академик Б.В.Петровский негізгі 4 кезеңді ажыратады:
Бірінші – наркоз,
асептика және антисептика ашылуына дейін (19 ғасырдың 2ші жартысына
дейін)
Слайд 6
Екінші кезең асептиканың негізін қалаушы – хиругтар Дж.Листер,
Н.И.Пирогов, акушер И.Земельвейс және т.б.ғалымдардың (19 ғасырдың 2ші жартысы)
аттарымен, сонымен қоса Уэльс, У.Мортон, Уорен операция кезінде наркоз енгізуімен байланысты.
Джозеф Листер
Николай Иванович Пирогов
Слайд 7
Үшінші кезеңді (20 ғасырдың басы) И.М.Сеченовтың, И.П.Павловтың, К.Бернардың
және т.б. кеңінен қолданған экспериментальды физиологиялық зерттеулерін жүргізулеріне байланысты
физиологиялық деп атауға болады.
Клод Бернар
Иван Петрович Павлов
Иван Михайлович Сеченов
Слайд 8
Төртінші кезең (заманауи) – қалпына келтіретін және реконструктивті
хирургия кезеңі.
Слайд 9
Хирургия тарихы негізгі 5 кезеңнен тұрады:
I. Эмпириялық
кезең. Ол б.з.д. 6 – 7 мың жылдықтан б.з.
XVI ғасырына дейінгі уақытты алады, ол кезеңге:
1. Көне заман
2. Орта ғасырлар хирургиясы тән.
II. Анатомиялық кезең - XVI ғасырдың аяғынан XIX ғасырдың аяғына дейін.
III. «Жаңадан» ашылулар кезеңі XIX ғасырдың аяғы - XX ғасырдың басы.
IV. Физиологиялық кезең - XX ғасыр хирургиясы.
V. Заманауи хирургия (қалпына келтіру – реконструктивті хирургия кезеңі, заманауи технологиялар кезеңі, мүше сақтаушы операциялар кезеңі).
Слайд 10
ГИППОКРАТ
«Дәрігер науқастың қажеттіліктерін әрдайым өзінікінен жоғары қоюы керек.
Медицинаның басты мақсаты науқасты практикалық емдеу, оған тек науқас
төсегінің жанында үйренуге болады. Тәжірибе – дәрігердің шынайы ұстазы».
Слайд 11
«Гиппократ ағашы» - шығуларды орнына салу үшін тартпалы
құрылғы
«Гиппократ орындығы» Ортан жілік шығуын орнына салу. 1— зақымданған
аяқ; 2 — валик; 3 — қарама – қарсы бағытта айналатын айналдырмалар.
Крест түріндегі Гиппократ антының Византиялық қолжазбасы. XII ғасыр.
Слайд 12
АВЛ КОРНЕЛИЙ ЦЕЛЬС
Медицина жайлы еңбектерінде гигиенадан, диететикадан, терапиядан,
хирургиядан және патологиядан (сол заманда) ең нақты білімдерді қалыптастырған.
Медициналық терминологиянын негізін салушы. Қан тамырларды байлауға арналған лигатураны ирургияға енгізді. Психиатрияда «делирий» терминінің авторы ретінде танылған.
Слайд 13
ИБН СИНА
Абу Али Хусейн ибн Абдаллах ибн Сина
Авиценнаның
1271 ж. суреті
Слайд 14
1030 жылғы Ибн Синаның «Канон врачебной науки»
қолжазбасының көшірмесі (Аль-Ганун Фи ат-Тибб), 1143 жылы Багдад қаласында
жасалған.
Слайд 15
АМБРУАЗ ПАРЕ
Ол арнайы қан тоқтататын қысқышты енгізді, жараларға
кайнап тұрған майды құюға қарсы болған. А.Паре ампутацияның техникасын
жасаған, жаңа акушерлің шараны – ұрықты аяқта айналдыру шарасын енгізген. А.Паре қызметінің бастысы оқ тиген жараларды зерттеу.
Слайд 16
ПИРОГОВ НИКОЛАЙ ИВАНОВИЧ
Еңбектері:
1. Хирургияческая анатомия артериальных стволов
и фасций.
2. Полный курс прикладной анатомии человеческого тела
(1843 -1844жж.).
3 Топографическая анатомия (атлас), состоящий из 4-х частей.
4. Начала военно-полевой хирургии
Слайд 19
Н.И. Пирогов науқас Д.И.Менделеевті қарауда
И К А
Антисептика (anti -
қарсы, septicas - шіру) жұмыстың шіруге қарсы әдісі. «Антисептика» терминін 1750 ж. ағылшын хирургы
Дж. Прингл енгізген, ол хининнің антисептикалық әсерін суреттеген.
Джон Прингл
Слайд 21
АНТИСЕПТИКА
Жарадағы, патологиялық түзілімдегі немесе жалпы ағзадағы микробтарды жоюға
бағытталған шаралар кешені.
Слайд 22
Антисептикалық заттар микробтарды жою қасиеті бойынша төрт топқа
бөлінеді:
Химиялық заттар (антисептиктер)
Биологиялық (антибиотиктер, бактериофагтар, анатоксиндер, сарысулар)
Механикалық факторлар
Физикалық факторлар
Слайд 23
Антисептиканың түрлері
МЕХАНИКАЛЫҚ
Слайд 26
АЛЫНУ КӨЗІНЕ ҚАРАЙ АНТИСЕПТИКТЕР 3 ТОПҚА БӨЛІНЕДІ:
Табиғаты бейорганикалық
антисептиктер (сутектің асқын тотығы, калий перманганаты, бор қышқылы және
бораттар, сынаптың, мыстың, цинктің, қорғасынның, селеннің, күмістің, аллюминийдің бейорганикалық тұздары), қазіргі заманда сутектің асқын тотығын және йодты кеңінен қолданады;
Биорганикалық қосындылар (антибиотиктер, өсімдіктерден алынған өнімдер – сарымсақ, календула, эвкалипт экстракттары мен майлары және жануарлардан алынған өнімдер – эктирицид, лизоцим).
Абиогенді (синтетикалық) сипатты органикалық қосындылар
Слайд 27
АНТИСЕПТИКТЕРДІҢ ЖІКТЕЛУІ
А – галлоидтар
В – тотықтырғыштар
С – ауыр
металл тұздары
Д – спирттер
Е – альдегидтер
Ж – фенолдар
З –
бояғыштар
И – қышқылдар мен негіздер
К – детергенттер
Л – қара май, смола, мұнай өңдеу өнімдері
М – табиғи фентоцидті препараттар
Слайд 28
АНТИСЕПТИКАЛЫҚ ЗАТТАРДЫҢ ӘСЕР ЕТУ МЕХАНИЗМІ:
Антисептикалық заттарға қойылатын талаптар:
1)
микробтарға қарсы әсері болу керек, бірақ ағза тіндеріне зиянды
әсері болмау керек;
2) антисептикалық әсерін сұйықтықтарда, іріңде, қанда сақтай алуы керек;
3) ерітінділерде сақтауға тұрақты болу керек.
Слайд 29
ХИРУРГИЯЛЫҚ ПРАКТИКАДАҒЫ ЭНЗИМОТЕРАПИЯ
Энзимді препараттар – негізгі компоненттері ферменттер
болып табылатын дәрілік заттар.
Әсерінің негізгі бағыты бойынша және
клиникалық қолданылуына қарай ферментативті препараттар:
1) іріңді – некротикалық процесстер кезінде қолданатын препараттар (протеолитикалық ферменттер);
2) фибринолитикалық әсері бар препараттар;
3) ас қорытуды жақсартатын препараттар.
Слайд 30
ІРІҢДІ – НЕКРОТИКАЛЫҚ ПРОЦЕССТЕР КЕЗІНДЕ ҚОЛДАНАТЫН ПРЕПАРАТТАР: