Презентация на тему Арфаграфія

ва ўсіх складах,
таму перадаецца на пісьме літарай я

ядавіты
цягавіты
цягнікі
лямантаваць

цяжкаваты
мяккаваты
святкаванне
выцягнуць

сувязь
погляд
сеяць
веяць

Правапіс такіх слоў трэба запомніць

′

′

′

′

Правапіс галосных пасля мяккіх зычных

сярэдзіне слоў:
паўза, маўзер, аўдыторыя, маўзалей, браўнінг, іхтыязаўр
у пачатку слоў:
ва

у канцоўках -ул, -ум, -ут, -ус, -уз, -ун, -умф, -унд,
дзе у, як правіла, утварае склад:
аул, Барнаул, саксаул, сімпозіум, шлагбаум, акварыум, соус, архіварыус, Сірыус, лакаут, алеут, раут (але: накаўт), пакгауз, цэйхгауз, клоун, трыумф, раунд і інш.

пішацца галосны у

е, ё, ю, я, і, ь
Мяккі знак пішацца
пасля

на канцы слоў:
столь, лось, алень, мець, лезь, знаходзь

у сярэдзіне перад цвёрдымі зычнымі, а пасля [л’], [н’] – і перад цвёрдымі, і перад мяккімі:
вольны, пісьмовы, ельнік, яблынькі

у сярэдзіне перад мяккімі зычнымі, калі пры змене слова ці падборы аднакаранёвага наступны мяккі змяняецца на цвёрды:
пісьменнік – пісьмо, бацькі – бацька, возьме – возьмуць, дзядзькі - дзядзька

Мяккі знак не пішацца пасля мяккіх свісцячых [з’], [с’], [дз’], [ц’] перад мяккімі зычнымі, калі пры змене слова ці падборы аднакаранёвага наступны мяккі зычны не становіцца цвёрдым:
у[с’]мешка – усмешка (смех, смешна, смяяцца, усміхацца – [м’] не становіцца цвёрдым; [дз’]ве – дзве (дзвюма, удзвюх – [в’] застаецца мяккім, а ў словах два, абодва змяніліся на цвёрды абодва мяккія зычныя

наступнымі галоснымі
і, е, ё, ю, я ўжываюцца апостраф

націскам
Не пад націскам
ія (ыя)
біялогія
стацыянар
Незалежна ад націску

ія (ыя)
алімпіяда
дыяфільм

Нязменна

іе (ые)
гігіена
арыенцір

Пад націскам

ё
маёр
ёг, ёгурт

Не пад націскам

я
маянэз
маярат

[ц’]
Цвёрдыя [д] і [т] перад галоснымі
е, ё, ю,

буду – будзе, балота – забалаць, пяты – пяць, мяту – замець, двухсот – дзвесце, абодва - абедзве

У многіх запазычаных словах зычныя д, т не змякчаюцца:
дыскатэка, дызель, дэталь, тэрмас, тэлескоп, кратэр, фантастыка, атэстат, дынаміт, тэрмометр

[ж], [ч], [ш]
Падаўжэнне зычных на пісьме перадаецца
падвойным напісаннем

У запазычаных словах падвойныя літары не пішуцца:
маса, каса, тона, камунар, група, тэлеграма, клас, калона, метал, алея і інш.
Выключэнне: ванна, Жанна, манна, мадонна, мецца-сапрана

Трэба адрозніваць падаўжэнне зычных ад марфалагічнага падваення, якое адбываецца на стыку марфем, калі побач апынуцца аднолькавыя гукі:
аддаць, дацца, мяккі, карэнны, каменны – падваенне
але: смецце, пяцігоддзе, карэнне, каменне – падаўжэнне