Слайд 2
Этика
Этика – адамның іс-әрекеті сферасында өте жиі қолданылатын
түсінік. Сондықтан этиканы философияның бір бөлігі ретінде бөліп алу
қажет, яғни, философиялық ғылымды- және этиканы оның қосымша түсінігі ретінде. Этика ғылым ретінде (грекше ēthiká от ếthos – дәстүр, міне-құлық) моральді оқытады. Зерттеу аймағы мағынасын білдіргендіктен бұл терминді алғаш рет Аристотель қолданды. Этика адам қоғамы дамуының әр түрлі этаптарында моральді принцптердің, бағалылықтың түзілу заңдылығын қарастырады.
Слайд 4
Медициналық этика
Медициналық этика - медицина қызметкерлерінің адамгершілік қасиеттерінде
кѳрініс табуда. Ол медицина қызметкерлерінің ерекшеліктері мен қоғамда алатын
орнына байланысты мінез-құлық нормаларын реттейтін қағидалар жиынтығын қамтып, дәрігердің науқастармен және олардың туыстарымен өзара қарым-қатынасына, тән және жан тазалығын қарастырады.Медициналық этиканың құрамдас бѳлігі деонтология болып табылады. Бұл жаңа ғылым саласы XIX ғасырдың басында пайда болды (грекше dеоn - тиісті; lоgоs - ғылым, ілім). Деонтология термині қолданысқа енгеніне аса кѳп болтан жоқ: өткен ғасырдың басында ағылшын философы И. Бентам оны адамның кәсіби мінез-құлқы туралы ғылымның атауы ретінде ауызға алған.
Слайд 6
Этиканың маңызы тәжірибелік қызметтегі, ғы-лыми жұмыстардағы адамдар арасындағы
қатынас-тың нормаларын суреттеуде қолданылады. «Кәсіп-тік этика» түсінігі кең қолданылады.
Сондықтан мамандық көзқарасына дәстүрлер, идеялар, тәжі-рибелер жиынтығы болады. Дәрігерлік және мей-ірбикелік этика туралы түсінік, ғылыми медици-налық зерттеулер туралы этика планетамыздағы медициналық қызметтің барлық тарихына кіретін принцптерді құрайды. Бұл жерде медицина қыз-меткерлерінің кәсіптік міндеті, кәсіптік компетент-тілік, деонтология сияқты категорияларға көп ор- ын бөлінеді.
Слайд 8
Дәрігерлік міндет – дәрігер мен науқас арасындағы, дәрігерлер
арасындағы, дәрігер және қоғам арасындағы қатынасты реттейтін бұрыннан қалыптасқан
талаптардан және нормалардан тұратын комплекс. Кәсіптік міндет бір жағынан дәрігерлік моральдің басты принцпі – гуманизмнің белгісі болып табылады, (адамгершілік, адамдарды сүю), ал екінші жағынан гуманизм және дәрігерлік міндет қарама-қарсылықта көрінеді. Дәрігер ешкімге де медициналық көмек көрсетуден бас таруға болмайды. Бұл моральді міндет Гиппократтың антында, Женева декларациясында және басқа да құжаттарда айтылған.
Слайд 9
Қазіргі кезде медициналық
этиканың принцптері биомедициналық этика түсінігінде тұрақталған. Ол медицина қызметкерлерінің
жеке тұлғасының әлеуметтік функциясын қорғайды.
Қазіргі таңда «биомедициналық этика» үш түрде немесе модельде беріледі:
1. Гиппократ модельі. Бұл модельдің негізгі принцпі – «зиян келтірме». Дәрігер пациенттің әлеуметтік сенімін жеңеді. Медицина атас Гиппократпен тұрақтанған дәрігерлік принцпі (460-377жж.), қазіргі таңда белгілі «Антта» көрсетілген.
2. Парацельс модельлі (1493-1541 жж.) – «Қайырымдылық жасау», орта ғасырларда пайда болған. Оның негізгі мағынасы емдеудің барлық процессін құрайтын дәрігердің пациентпен контактісі болып табылады.
3. Деонтологилық модель немесе дәрігерлік этика, 1840 ж құрылған. (авторы Петров). Негізгі принцпі «міндетті орындау».
4. Биоэтика – дәстүрлі медицинаның заманауи түрі, негізгі принцпі «адамның құқығын және мәртебесін сыйлау».
Слайд 12
1. Медициналық көмекке жүгіну фактісі, азаматтың денсаулығының жай-күйі,
оның ауруының диагнозы туралы ақпарат пен оны зерттеп-қарау немесе
емдеу кезінде алынған өзге де мәліметтер дәрігерлік құпияны құрайды.
2. Осы баптың 3 және 4-тармақтарында белгіленген жағдайлардан басқа, оқыту, кәсіптік, қызметтік және өзге де міндеттерді орындау кезінде дәрігерлік құпия-ны құрайтын мәліметтер белгілі болған адамдардың оларды жария етуіне жол берілмейді.
3. Дәрігерлік құпияны құрайтын мәліметтерді пациент-тің немесе оның заңды өкілінің келісімімен пациентті зерттепқарау және емдеу мүддесіне орай, ғылыми-зерттеулер жүргізу, осы мәліметтерді оқыту проце-сінде және өзге де мақсаттарға пайдалану үшін басқа жеке және (немесе) заңды тұлғаларға беруге жол беріледі.
Слайд 14
Медициналық деонтология медицина қызмет-керлері қызметінің моральді-этикалық негіздерін, олардың
рухани және жеке қасиеттеріне қойылатын талаптарын, қоғам мен халық
алдындағы жауап-кершіліктерін, науқастармен, олардың туыстары-мен, әріптестерімен өзара қарым-қатыстарын қамти-ды. Бұған дәрігердің кәсіби тұрғыдан өсу, науқас-тардың тілек талаптарын мейлінше қанағаттандыру мақсатымен емдеу, аурудың алдын алу мекеме-лерінің қызметін ұйымдастыру мәселелері жатады. «Дәрігер шеберлігі» ұғымын техникалық тәсілдер қауызына қамап қоюға болмайды. Бұл - дәрігердін бойына біткен «клиникалық ойлау жүйесі» деп аталатын, интеллектуальді жұмыс түрінде көрінетін творчестволық үрдіс.